در این مذاکرات کارشناسان فنی آژانس، آمانو و برخی از اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشارکت دارند. تجربه مذاکرات استانبول 2 و بغداد بیان‌کننده آن است که در مذاکرات ایران با کشورهای گروه 1+5، زمینه برای انجام مذاکرات ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فراهم می‌شود. شاید بتوان این موضوع را مورد توجه قرار داد که مذاکرات وین در 19 خرداد مقدمه‌ای برای مذاکرات مسکو در 29 و 30 خرداد است.
اصلی‌ترین موضوع مذاکرات ایران و آژانس را باید بحث مربوط به دیدار کارشناسان آژانس از سایت نظامی پارچین دانست. سایت پارچین در زمره مراکز و تاسیسات نظامی محسوب می‌شود. بنابراین هیچ ضرورتی به اعطای اطلاعات نظامی به آژانس وجود ندارد. طرح موضوع پارچین توسط آژانس و گروه 1+5 به معنای آن است که باردیگر زمینه برای پذیرش پروتکل الحاقی 2+93 توسط ایران فراهم شود. جمهوری اسلامی ایران بر این اعتقاد است که ارسال پرونده ایران از آژانس به شورای امنیت برخلاف توافقات مدالیته‌یک بوده است. بنابراین اگر ایران در معرض تحریم‌های صنعتی، تجاری و مالی قرار بگیرد، در چنین شرایطی می‌تواند موضوع پروتکل الحاقی را مسکوت بگذارد.
موضوع دیدار کارشناسان آژانس از سایت پارچین و دیدار مجدد از فوردو به‌عنوان اصلی‌ترین درخواست‌های آژانس در مذاکرات 8 ژوئن 2012 تلقی می‌شود، مذاکراتی که تاکنون بخشی از تبلیغات رسانه‌های بین‌المللی برای نادیده گرفتن سیاست مبتنی بر شفاف‌سازی و اعتمادسازی از سوی ایران تلقی شده است.
رسانه‌های بین‌المللی در برخی از مقاطع زمانی تلاش همه جانبه‌ای به انجام رسانده‌اند تا همکاری‌های قاعده‌مند ایران در چارچوب پادمان هسته‌ای را مورد انکار قرار دهند. از سوی دیگر چنین رسانه‌هایی با طرح موضوع بازرسی از سایت پارچین تلاش دارند تا این مسئله را مطرح کنند که ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را از فضای مراقبتی و مانیتورینگ آژانس خارج نموده و به این ترتیب تلاش دارد تا اقدامات فراقانونی به انجام رساند.
برای انتشار چنین موضوعاتی، نشریات و رسانه‌های بین‌المللی به اطلاعیه‌ای اشاره می‌کنند که از سوی یکی از سازمان‌های تروریستی به نام سازمان مجاهدین خلق منتشر شده است. این سازمان تروریستی که در شرایط موجود هویت و موجودیت خود را از طریق همکاری‌های اطلاعاتی با سرویس‌های امنیتی اسرائیل، عربستان و ایالات متحده حفظ کرده است، تلاش دارد تا نشان دهد که منبع اطلاعاتی مطلوبی برای سرویس‌های بین‌المللی و نهادهایی همانند آژانس است.
این سازمان در یک گزارش غیرواقعی موضوع مربوط به انحراف فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در اوایل می2012 مطرح کرده است. طرح این موضوع به‌عنوان زیربنای درخواست‌های جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازدید از سایت نظامی و صنعتی پارچین شده است.
مذاکرات ایران با آمانو در تهران و سایر مذاکراتی که نمایندگان ایران با اعضای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین به انجام رساندند تاکنون معطوف به ادبیات و فرایندهای همکاری جویانه از سوی ایران بوده است. کشوری همانند ایران که تلاش دارد تا فعالیت‌های هسته‌ای خود را در قالب نظارت‌های بین‌المللی به انجام رساند ولی به‌دلیل کارشکنی گروه‌های اسرائیل محور در سیاست امنیتی آمریکا نتوانسته است حقانیت خود را در چارچوب مدالیته پیگیری کند. بعد از مذاکرات استانبول 2 مقرر گردید تا آقای حسن باقری از اعضای مذاکره‌کننده در شورای امنیت ملی ایران و خانم اشمیت به نمایندگی از سوی خانم کاترین اشتون مذاکراتی را برای نیل به مدالیته جدید به انجام رسانند، در حالی که هنوز آژانس و گروه 1+5 در شناسایی حقوق هسته‌ای ایران در قالب پادمان هسته‌ای استنکاف می‌کنند.
ایران در مذاکرات وین باردیگر تلاش خواهد کرد تا الگوی مبتنی بر اعتمادسازی را با نهادهای بین‌المللی پیگیری کند. اعتمادسازی ماهیت متقابل دارد. کشورها براساس فرایند اعتمادسازی تکالیفی را می‌پذیرند که باید به ازای پذیرش این تکالیف از حقوق هسته‌ای نیز برخوردار شوند. حق و تکلیف، دو بخش اجتناب ناپذیر حقوق بین‌المللی عمومی محسوب می‌شود.
آیا نهادهای بین‌المللی می‌توانند بدون توجه به حقوق هسته‌ای ایران، از ایران مطالباتی را در ارتباط با تکالیف هسته‌ای داشته باشند؟ پاسخ به این سؤال صرفاً در شرایطی امکان پذیر است که درک دقیقی از ضرورت‌های اعتمادسازی متقابل به‌وجود آید. ایران در انتظار نشانه‌های واقعی از اعتمادسازی آژانس و گروه 1+5 است.
* مدیرگروه علوم سیاسی دانشگاه تهران
