مردم آذربایجان غربی نیز که به دینداری و خداپرستی شهرت دارند از همان روزهای ابتدای‌ماه شعبان آماده استقبال از این بهار معنوی می‌شوند و روزها قبل از فرارسیدن این‌ماه، مقدمات مهمانی و افطاری دادن را فراهم می‌کنند.
زنان بیشتر از روزهای معمول به نظافت خانه و حیاط منزل می‌پردازند تا به عقیده آنان با این خانه تکانی، برکت را نیز در این‌ماه به خانه خود مهمان کنند ومردان خواربار و ملزومات مورد نیاز این‌ماه را خریداری می‌کنند.
«قاباخلاما» یکی از مهم‌ترین سنت‌های مردم این استان پیش از آغاز‌ماه مبارک رمضان است که سه روز پیش از فرارسیدن رمضان به پیشواز این‌ماه می‌روند و روزه می‌گیرند.
مردم آذربایجان غربی بر این باورند که روزه گرفتن برای پیشواز از رمضان اجر و ثوابی برابر با روزه در یک‌ماه رمضان دارد. این اعتقاد به حدی نزد مردم ریشه دارد که بیشتر آنان این سه روز را روزه می‌گیرند.
رویت هلال رمضان
نگاه کردن به آیینه و فرستادن صلوات بعد از رویت هلال‌ماه هنوز هم به‌عنوان یک رسم بین سالخوردگان مرسوم است.
به اعتقاد آنان باید در‌ماه رمضان دل مومن همچون آیینه صاف و روشن باشد و از ناپاکی‌ها صیقل یابد و نگاه کردن به آیینه این هدف را برای آنان دست یافتنی می‌کند.
مناجات خوانی در سحر
از متداول‌ترین رسوم این استان در‌ماه رمضان اباش یا سحری است که مردم روستاها هنوز هم مثل سالیان قبل یک ساعت قبل از اذان صبح در خانه همسایه‌ها را می‌زنند و آنها را برای خوردن سحری بیدار می‌کنند.
در برخی روستاها نیز موذنین روستایی، با صدای نافذ و گیرایی وقت سحر را بر پشت بام‌های منازل یا مساجد روستایی با دعایی که در محل به آن مناجات می‌گویند، اعلام می‌کنند.
طولانی‌ترین سفره افطار
پهن کردن سفره افطاری و احسان به مستمندان، اعضای خانواده و دوستان بین مردم این دیار از جایگاه بالایی برخوردار است که هریک سعی می‌کنند بر دیگری پیشی گیرند و به ندرت می‌توان بعد از شب دهم این ماه از فامیل وعده مهمانی گرفت.
این مراسم به قدری بین مردم آذربایجان غربی ارج دارد که از سه سال پیش‌خیران این استان طولانی‌ترین سفره افطاری کشور را در ارومیه و در چندین روز متوالی می‌گشایند و هدف از آن را فرهنگسازی برای اطعام و احسان در‌ماه رمضان عنوان می‌کنند.
در نخستین سال گشایش این سفره مردم ارومیه یک شب مهمان خیرین و اداره کل اوقاف بودند اما در سال‌های بعد به‌دلیل استقبال مردم و جاری شدن کمک‌های خیرین، در سه شب متوالی از‌ماه رمضان این سفره در هر شب به طول 1600متر در خیابان‌های شهر برپا شد و 10هزار نفر از مردم شهر در کنار آن روزه خود را افطار کردند.
رنگ باختن سنت های قدیمی
درصف ایستادن و انتظار کشیدن برای خرید زولبیا و بامیه صحنه‌ای تکراری اما خوشایند در همه محله‌های شهر است که نشان از برکت و دمیدن روح زندگی ناشی از فرارسیدن این‌ماه به حیات همه مردم شهر دارد.
نان روغنی، سبزی تازه، حلوای محلی معروف به ترح، نان محلی ارده، آش دوغ، دلمه، مربا و شیربرنج پای ثابت سفره‌های افطاری مردم آذربایجان غربی در‌ماه رمضان است و تازه عروس و دامادها مهمان ویژه این جمع هستند.
اما در کنار گرامیداشت این رسوم آنچه بسیاری از قدیمی‌تر‌ها را آزرده خاطر می‌کند، انتقال این مهمانی‌ها به غذاخوری‌های شیک و گران قیمت است تا گرمای لذتبخش گردهم آمدن اعضای فامیل را به فضایی بی‌روح تبدیل کند.
گویی خانم‌ها نیز برخلاف سال‌های گذشته رغبتی برای کدبانوگری و پخت‌وپزهای هنرمندانه ندارند. نیمه‌ماه رمضان و روز تولد امام حسن مجتبی(ع) نیز در آذربایجان غربی گرامی داشته می‌شود.
هرچند مراسم عقد و عروسی در این‌ماه بین مردم متداول و معمول نیست اما بسیاری از خانواده‌ها فراهم کردن مقدمات یک زندگی مشترک و مراسم بله برون را در ایام رمضان و به‌ویژه پانزدهم این‌ماه پر برکت و میمون می‌دانند.
در این‌ماه حفظ شعائر اسلامی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و مجالس قرائت قرآن و خواندن دعا در منازل و مساجد برگزار می‌شود.
شب های قدر
فرارسیدن شب های احیا با عطر حلواهای خانگی، کلوچه ، نان محلی معروف به یاغلی فطیر، دوختن چادر نماز در جمع‌های زنانه، غبارروبی از مساجد و آماده‌سازی حسینیه‌ها و تکیه‌ها مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد وجای خیرات افطاری با احسان سحری تغییر می‌کند و مردم با نان و پنیر و گردو، کلوچه، شیر و بسیاری از غذاهای خانگی از شب زنده‌داران پذیرایی می‌کنند.
کیسه لعن ابن ملجم
رسم کیسه‌دوزی در روز 27ماه رمضان هنوز هم در بسیاری از مناطق این استان پابرجاست که در قالب آن زنان کیسه‌ای می‌دوزند که به کیسه لعن ابن‌ملجم یا کیسه مراد معروف است و با هر سوزنی که به این کیسه می‌زنند، یک‌بار به ابن‌ملجم لعنت می‌فرستند.
شب آخر
در عصر آخرین روز از ماه رمضان بسیاری از خانواده‌ها در بسیاری از شهرها و روستاها به زیارت اهل قبور رفته و نذر و احسان می‌کنند.
شب آخر‌ماه رمضان ساکت‌ترین شب بین کل ایام این‌ماه مبارک است چراکه مردم در خانه خود می‌مانند تا فطریه‌شان به گردن کس دیگری نیفتد.بلافاصله پس از اعلام عید، بزرگ خانواده‌ها پول فطریه را جدا کرده و لای قرآن قرار می‌دهد تا در نخستین فرصت به فردی که نیازمند است بدهد.
روز عید فطر
مردم آذربایجان غربی معتقدند که روز عید فطر نباید در خوردن زیاده‌روی کنند و با پخت شله زرد در روز قبل از عید ، صبح این روز خجسته نذر خود را خیرات کرده و وقت صبحانه تنها به خوردن شله زرد اکتفا می‌کنند.
منبع: همشهری، شماره 5736، صفحه 11
