تدوین راهبردها و عملیاتی شدن آن منوط به مهیاشدن پیششرطهایی است که توفیق برنامهها را تضمین میکند. جذب اندیشمندان علوم مختلف و بهرهگیری از آرا و اندیشه آنان ازجمله شروط مهم تحقق برنامهها و جلب مشارکت عمومی است که نیاز به ساختار مناسب خود دارد. براساس همین تفکر تأسیس خانههای ریاضیات، جغرافیا، نجوم و علوم نوین مقدمهای برای راهاندازی خانههای علم و زندگی در محلات 374گانه بود و با راهاندازی این خانهها گام استواری جهت عملیاتیشدن برنامه پنجساله شهرداری تهران، مصوبات شورای اسلامی شهر و آییننامه ابلاغی ستاد مدیریت محله برداشته شده است.
2-خانههای علم و زندگی یکی از خانههای 13گانه سرای محلات بهشمار میرود که بهمنظور افزایش مشارکتهای مردمی در اداره امور شهر از طریق به کارگیری توانمندیها و ظرفیتهای مادی و معنوی شهروندان همچنین امکانات محلات اقدام به تأسیس و راهاندازی کانونهای داوطلب مردمی آموزشمحور کردهاست.
این خانهها آخرین حلقه ارتباط شهرداری تهران در حوزه آموزشهای شهروندی با شهروندان محسوب میشوند که طی تعامل سازنده با ادارهکل آموزشهای شهروندی و مشارکتهای اجتماعی شهرداری تهران علاوه بر آنکه مجری سیاستها و برنامههای این ادارهکل بهصورت متمرکز هستند، با بهرهگیری از ظرفیتهای محلی و توانمندیهای شهروندان میبایست مبدع خدمات آموزشی و ترویجی در این حوزه باشند.
3-کانونهای چهارگانه اندیشه شهر، علمی، والدین پیشتاز و آموزش شهروندی خانههای علم و زندگی تحقق هدف توسعه دانش، افزایش سطح آگاهیهای عمومی و بهرهوری از برنامههای مدیریت شهری را در سطح محلات دنبال میکنند. کانون اندیشه شهر با جذب نخبگان و برگزیدگان علمی محلات از ظرفیتهای موجود در حوزه ارتقای سطح فرهنگ و عادات مطلوب شهروندی فعالیت خواهد کرد. کانون آموزش شهروندی نیز وظیفه ارائه خدمات آموزشی و ترویجی در حوزههای مرتبط با توسعه پایدار را برعهده دارد.
کانون علمی عهدهدار ارتقای شاخصهای پیشرفت علمی در محلات خواهد بود و کانون والدین پیشتاز توانمندسازی والدین در تربیت فرزندان را هدف اصلی خود قرار دادهاست. این ساختار منسجم با ابزاری نظیر اجرای مسابقات و برنامههای رقابتی، برگزاری کارگاههای آموزشی و مهارتی منطبق با رویکردهای آموزش شهروندی و نمایشگاههای تخصصی با جلب و جذب ساکنان محله به فعالیتهای داوطلبانه در حوزه آموزش، نقش سازندهای در تعالی شهر و توسعه فرهنگ شهروندی بر عهده دارد.
4-جشنواره مهارتهای شهروندی کانونهای آموزشی تهران که بهطور موجز «مشکات» نامیده میشود درواقع یک جشنواره علمی و آموزشی است که مترتب بر فعالیت خانههای علم و زندگی در سال 91 اجرا خواهد شد. این جشنواره با هدف الگوسازی، نشاطآفرینی، معرفی ظرفیتهای محلی و توانمندسازی اقشار مختلف جامعه در فعالیتهای آموزش شهروندی در سطح 374محله شهر تهران برگزار میشود و فعالیت کانونهای خانههای علم و زندگی را به رقابت فرامیخواند.
مشکات موضوعهای محوری محیطزیست، حملونقل عمومی، حقوق همسایگی، محله محوری، شهرنشینی، ترافیک، آلودگی هوا، احترام به حقوق شهروندی، انضباط شهری، مشارکت اجتماعی، کارگروهی، آموزش شهروندی و مبلمان شهری را پوشش میدهد و اعضای کانونهای علم و زندگی میتوانند در دو بخش غیرحضوری نظیر داستاننویسی، مقالهنویسی، طراحی پوستر و بخش نمایشگاهی نظیر نشریه محلی همچنین عرضه توانمندیها، آثار خود را ارائه دهند.
هماکنون خانههای علم و زندگی در تمام سرای محلات شهر تهران دایر و فرایند عضوگیری اعضای کانونها در حال انجام است. پس از اتمام این مرحله کلاسهای آموزشی برای اعضا برگزار میشود و رسما جشنواره مهارتهای شهروندی کانونهای آموزشی تهران آغاز بهکار خواهد کرد.
* معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران