فراموش‌نکنید در بسیاری از موارد، مشکلات در نتیجه تغییراتی که در الگوی مصرف غذا رخ می‌دهد، به وجود می آید و در نتیجه، با اندک توجهی می توان از آنها پیشگیری کرد. متخصصان تغذیه از تغذیه سالم در ایام نوروز می‌گویند.
دکتر صفوی مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، در این رابطه به همشهری می‌گوید: «در مورد افراد بزرگسال نیز زیاده‌روی در مصرف می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی و همچنین افزایش انرژی دریافتی و در نتیجه اضافه وزن در این ایام شود و در مورد افرادی که مبتلا به دیابت، قند خون و یا چربی خون بالا هستند زیاده‌روی در مصرف، باعث اختلال در وضعیت سلامت آنها خواهد شد. بنابراین برای برخورداری از تعطیلاتی همراه با آرامش و سلامت، بهترین کار این است که افراد، تعادل در مصرف مواد غذایی را در این ایام در نظر بگیرند.»
توصیه‌ها برای پذیرایی از میهمان
دکتر سید علی کشاورز، متخصص تغذیه و مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: «در هر دید و بازدیدی که می رویم، شیرینی و آجیل جز لاینفک پذیرایی از مهمانان نوروزی است، اما اگر افراد بخواهند درهر دیدو بازدیدی از شیرینی و آجیل استفاده کنند، علاوه بر اضافه وزن، مشکلاتی از قبیل مشکلات گوارشی نیز برای افراد به وجود می آید و جالب است بدانید که درهمین شب نشینی ها، افراد بیشتر از چند برابر حالت عادی کالری دریافت می کنند که این افزایش دریافت کالری به همراه کاهش فعالیت افراد در این ایام خطر ابتلا به چاقی و بیماریهای وابسته به آن را چند برابر می کند.»
وی در ادامه به هم خوردن ساعت خواب و یا مصرف تنقلات کم ارزش در زمان تماشای تلویزیون را هم یکی دیگر از نکاتی ذکر می کند که هشدار در رابطه با آن ضروری به نظر می رسد.
دکتر کشاورز برای به حداقل رساندن این آسیب ها به راهکاری مناسبی اشاره کرده و به همشهری می گوید: «بهتر است در این ایام از خیار که نوعی میوه- سبزی است و کالری پایینی دارد، بیشتر استفاده شود و بعد از آن اولویت بامصرف میوه ها باشد، البته بهتر است یادآور شویم که مصرف آجیل هم بر شیرینی تقدم دارد، چرا که اگر تازه باشد نسبت به شیرینی مواد مضر کمتری دارد.»مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید می‌کند: «در ایام نوروز بهتر است برنامه غذایی مانند سایر زمانها تنظیم شود و مصرف آجیل و مغزها به عنوان میان‌وعده و در مقدار متعادل باشد. ولی می‌توان حجم مواد غذایی را در وعده‌های اصلی کاهش داد؛ به‌ویژه شام را بسیار مختصر میل کرد.»
دکتر ربابه شیخ‌الاسلام، مدیر موسسه تغذیه، سلامت و توسعه نیز با بیان این‌که بهتر است، میز پذیرایی عید را با میوه ها، شیرینی‌های کوچک ، آجیل کم نمک، قطعات کوچک از میوه‌های خشک شده یا برگه‌ها تزیین کنید، چند توصیه عملی برای این ایام دارد: «از پذیرایی با شیرینی‌های تر و چرب ،شکلات ها، شیرینی‌های بزرگ و کیک بپرهیزید؛ از میهمانان تان با چای کمرنگ و در استکان یا فنجان‌های کوچک پذیرایی کرده و به جای قند از کشمش یا توت خشک یا خرما استفاده کنید؛ به خصوص اگر چاق هستید، یاد بگیرید که چای را تلخ بنوشید؛ اگر میهمانتان را دوست دارید خیلی به او تعارف نکنید، چراکه بعضی افراد به خصوص افراد میانسال و سالمند ممکن است رژیم‌های خاصی داشته باشند و تعارف بیش از حد آنان را مجبور به مصرف خوردنی‌هایی می‌کند که برایشان مضر است.»
برنامه‌ریزی برای تغذیه سالم
صبحانه، یکی از مهمترین وعده‌های غذایی است که برای سلامت و تندرستی افراد اهمیت خاصی دارد، اما در ایام تعطیل، گاهی کمتر به آن توجه می‌شود. کارشناسان توصیه می‌کنند که در ایام تعطیل، شبها زودتر بخوابید تا صبح بتوانید با شادابی از خواب برخیزید. همچنین بهتر است صبحانه کاملی شامل مقادیر مناسبی نان، شیر، پنیر، گردو و ... مصرف کنید و از خوردن کره، خامه، سرشیر تا حد امکان پرهیز کرده و برای ایجاد تنوع غذایی در صبحانه‌ها از تخم‌مرغ، خیار، گوجه‌فرنگی، میوه‌ها و آب‌میوه ها نیز استفاده کنید.
دکتر شیخ الاسلام با اشاره به لزوم مصرف وعده های غذایی سبک در ایام نوروز ، می‌گوید: «اگر در این ایام به دلیل دید و بازدید ها، فرصت پختن غذا را ندارید، از غذاهای حاضری و کم چرب همراه با انواع سالاد استفاده کنید. شمامی‌توانید برای یک هفته، سبزیجات شسته شده را به طور مناسبی در یخچال نگهداری کنید و هر شب با آنها برای خود و خانواده سالادهای خوشمزه درست کنید. کاهو، کرفس، هویج، انواع کلم ، انواع فلفل‌های دلمه‌ای، خیار،گوجه- فرنگی، گل کلم از دوستان همیشگی سلامت هستند،به خصوص اگر سس سالاد را خودتان با روغن زیتون، ماست، سبزیهای خشک معطر و ادویه‌ای که دوست دارید درست کنید که اگر گاهی با توجه به سلیقه و ذایقه اعضای خانواده تن ماهی و یا انواع حبوبات پخته، کشمش شسته شده، پنیر رنده شده را به این سالاد اضافه کنید غذای سالم و کاملی خورده‌اید و همه سلولهایتان را راضی کرده‌اید.»
دکتر کشاورز نیز در این‌باره می‌گوید: «در این ایام اگر در خانه اید، از غذاهای آبدار مثل سوپ‌‌ها، آش، میوه‌های آبدار، سبزیهای آبدار مثل خیار و گوجه فرنگی و کاهو استفاده کنید و سراغ سوسیس و کالباس،سس‌های پرچرب نروید.»
تغذیه سالم در سفر
توصیه متخصصان این است که کسانی که قصد مسافرت دارند باید در طول سفر دقت کنند تا اصول تغذیه‌ای، بهداشت و ایمنی مواد غذایی را رعایت کنند و نکته‌های زیر را برمی شمرند:
- برای جلوگیری از کم‌آبی و یبوست مقادیر مناسبی آب بنوشید. البته بهتر است از آبهای بسته‌بندی که سلامت آن مورد اطمینان است استفاده شود.
در صورتی که به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارید آب را حداقل به مدت 1 دقیقه بجوشانید. - بهتر است به‌جای مصرف نوشابه، از دوغ و نوشیدنی‌های کم‌کالری استفاده کنید.
- برای برطرف شدن نیاز مایعات بدن، آب بهترین نوشیدنی است. تا حد امکان از مصرف ساندیس و نوشابه‌ها پرهیز کنید.
- جهت حفظ ایمنی غذا و پیشگیری از انواع مسمومیت‌ها، غذای مورد مصرف باید کاملاً پخته شود.
ممکن است با توجه به مدت تعطیلات و احتمالاً تعجیل در ساعت حرکت در تهیه غذا کوتاهی شود، به‌گونه‌ای که غذا به‌ویژه گوشت‌ها به‌طور کامل پخته نشده و همین سبب آلودگی و فساد آن شود.
