طی سال‌های اخیر علاوه بر دو نظر فوق، نظر سومی نیز مطرح شده است که به تلفیق این دو دیدگاه معتقد است. مقام معظم رهبری در دو دیدار اخیر خود با مسئولان و دانشجویان با نگاهی تحلیلی به ملازمه میان آرمان‌خواهی و عقل‌گرایی به واکاوی جنبه‌های مختلف همگرایی این دو مفهوم پرداختند. در این ارتباط با محمد دهقان عضو هیأت رئیسه مجلس گفت‌وگو کردیم.
- دلیل طرح نگاه همزمان به واقع بینی و آرمان خواهی در دهه چهارم انقلاب را چه می‌دانید؟
مقام معظم رهبری در دیدارهای خودشان با مسئولان و دانشجویان در توصیف آرمان‌خواهی همزمان با واقع‌بینی بر سه نکته تأکید داشتند و آن اخلاق‌مداری، پرهیز از پرخاشگری و برخورداری از آبروی بین‌المللی به‌عنوان مطالبه واقعی مردم بود. جامعه ما بعد از انقلاب اسلامی، همواره با چالش‌های فراروی تلاقی واقعیت‌ها و آرمان‌ها روبه‌رو بوده است؛ به‌گونه‌ای که در برهه‌هایی طرح اهداف آرمانی بروزی سنگین بر خط‌مشی و رویکرد دولت‌ها یافتند و در مواقعی حرکت صرف براساس منافع مادی وزن بیشتری یافت. رهبری در سخنان خودشان اگرچه بسیاری از آرمان‌های انقلاب را جزو مطالبات مردم دانستند اما بر این نکته نیز تأکید کردند که نادیده گرفتن واقعیات، جامعه را به اشتباه در قضاوت می‌اندازد. منطق، عقلانیت و تدبیر کلیدواژه‌های سخنان مقام معظم رهبری در جمع کارگزاران نظام بودند.
- اقتضای طرح این نکات را چه می‌دانید؟
تحریم‌های اقتصادی جدید غرب علیه ایران که از دو‌ماه مانده به سال 2012میلادی آغاز شده و تاکنون ادامه یافته‌اند یک جنگ اقتصادی واقعی علیه کشور محسوب می‌شوند. ما برای مقابله با این جنگ بیش از هر چیز به عقلانیت و تدبیر به دور از شعارزدگی نیازمندیم.
- این آسیب در حال حاضر متوجه ماست؟
بله. جمهوری اسلامی ایران واجد آرمان‌هایی است ولی برخی این آرمان‌ها را شعارگونه سر دست خود گرفته‌اند تا به واسطه آن ضعف‌ها و عدم‌کارایی خود را پوشش دهند. من تدبیر و عقلانیت را شرط اول جمع میان آرمان‌خواهی و واقع‌بینی در کشور می‌داند و معتقدم با طرح شعارهای غیرواقعی ما نمی‌توانیم پیشرفت و عدالت را دستور کار خود قرار دهیم و از برنامه‌ریزی مناسب دربرابر چالش‌ها و جنگ اقتصادی دشمن نیز بازمی‌مانیم.
مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان نیز بر این نکته تأکید داشتند که نباید آرمانگرایی را با پرخاشگری اشتباه بگیریم. تصور نکنیم که هر کس آرمانگراتر است، پرخاشگرتر و دعواکن‌تر است. طی سال‌های اخیر بی‌اخلاقی‌هایی مانند تهمت و غیبت تنها نتیجه فعالیت برخی جریانات سیاسی تندرو در کشور بوده‌اند.
- تحلیل‌های بین‌المللی درباره ایران چه اهمیتی دارند؟
من معتقدم برخی اظهارات و رفتارهای نسنجیده طی سال‌های اخیر با بهانه ملاک نبودن سخنان بیگانگان به آبروی بین‌المللی ایران خدشه وارد کرده‌اند. در سطح خرد و کلان امور جامعه بدون اعتبار بین‌المللی هیچ پیشرفتی حاصل نخواهد شد؛ اگر مسئولی در جامعه‌ای از اعتبار برخوردار نباشد امکان حل مشکلات آن برایش وجود نخواهد داشت.
برخورداری از آبروی بین‌المللی شرط لازم اعمال قدرت نرم جمهوری اسلامی در عرصه جهانی است که با عقلانیت حاصل می‌شود. اگر ملت‌ها و دولت‌ها به ادعاهای ما و سخنان ما پاسخ مثبت می‌دهند و آن را به‌عنوان یک سند تلقی می‌کنند و ملت‌ها به انقلاب ما گرایش پیدا کردند این به‌دلیل صداقت ماست؛ صداقت ما زمینه ساز یک آبروی بین‌المللی برای ما شده است.
