این اجلاس در سه سطح کارشناسان (پنج و شش شهریور)، وزیران امور خارجه (هفت و هشت شهریور) و سران کشورهای عضو (9و 10شهریور) برگزار می‌شود. بزرگ‌ترین اجلاس بین‌المللی در سطح سران که تاکنون به میزبانی ایران برگزار شده است، مربوط به اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی (OIC) است که در سال 1376در تهران برگزار شد. سازمان همکاری‌های اسلامی از 56عضو اصلی و جنبش عدم‌تعهد از 120عضو اصلی و 21 عضو ناظر تشکیل شده است.
اجلاس وزیران امور خارجه کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در روزهای 20و 21اردیبهشت‌ماه سال‌جاری به میزبانی مصر به‌عنوان رئیس کنونی جنبش در منطقه «شرم الشیخ» برگزار شد و در این اجلاس مقدمات مربوط به برگزاری اجلاس سران در تهران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
پانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در سال 2009به میزبانی مصر در شرم الشیخ برگزار شد و هم‌اکنون مصر ریاست دوره‌ای این جنبش را برعهده دارد. با برگزاری شانزدهمین اجلاس سران «نم» در ایران، جمهوری اسلامی ایران برای یک دوره سه ساله ریاست این نهاد بین‌المللی را که با 118کشور عضو، بزرگ‌ترین نهاد بین‌المللی بعد از سازمان ملل محسوب می‌شود، برعهده خواهد گرفت.
وضعیت ناکارآمد و غیرمنطقی شورای امنیت سازمان ملل باعث شده است که ملتهای آزادی‌خواه جهان حاضر به پذیرش بی‌چون و چرای تصمیمات این نهاد بین‌المللی تحت نفوذ قدرت‌های استکباری نباشند و همین امر موجب شده که ملت‌ها و کشورها نسبت به نشست‌های جنبش عدم‌تعهد موسوم به «نم» و تصمیم‌ها و قطعنامه‌هایی که در آن اتخاذ و صادر می‌شود، توجه فراوان داشته باشند.
آماده‌سازی سالن اجلاس
سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی که از سال 76در خیابان یمن در منطقه ولنجک احداث شده بود، ظرفیت پذیرش 88هیأت دیپلماتیک را داشت اما از بهمن‌ماه سال 90کلید ساخت سالن جدید آبرومندانه‌ای برای برگزاری اجلاس عدم‌تعهد زده شد. غیراز پوسته سالن سابق ، بقیه مجموعه گذشته به‌طور کامل تخریب و در چارچوب یک طرح جدید ساخته شد. در این مجموعه جدید فقط فضایی 22هزار مترمربعی برای توقف 800دستگاه خودرو درنظر گرفته شده است. در سالن جدید مرکز همایش‌های بین‌المللی، ظرفیت 142هیأت با چینش دو به علاوه سه (دو نفر اصلی و سه نفر همراه) و 120نفر ناظر پیش‌بینی شده است. حدود 700صندلی در بالکن سالن اصلی پیش‌بینی و نصب شده است.
15هزار مترمربع فضاهای تشریفات، سالن آمفی تئاتر 400نفره، سالن کنفرانس خبری، اتاق ویژه خبرنگاران با تجهیزات کامل به وسعت 380مترمربع، از ویژگی‌های سالن احداث شده برای اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد است. کلا این سالن ظرفیت پذیرش و ارائه خدمات به بیش از یک هزار و 500نفر را به‌طور همزمان دارد. 700نیروی فعال در دو شیفت کاری صبح و شب برای تکمیل این پروژه فعالیت می‌کردند.
آماده‌سازی هتل‌ها
به غیر از هیأت‌های کم تعداد که با شش یا هفت نفر به اجلاس تهران می‌آیند، بقیه هیأت‌ها باید هزینه اقامتشان را خودشان پرداخت کنند. خیلی از هتل‌های تهران برای روزهایی که اجلاس عدم‌تعهد برگزار می‌شود دست به بازسازی داخلی و نمای ساختمان زده‌اند. 21هتل و هتل‌آپارتمان با سه‌هزار و 533 اتاق و سوئیت و شش‌هزار و 652تخت از 28مرداد تا 12شهریورماه امسال در اختیار مهمانان اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد قرار می‌گیرد. معاون گردشگری کشور گفته که اقامت سران جنبش عدم‌تعهد 12میلیون و 500هزار دلار برای هتل‌ها درآمد ارزی خواهد داشت. هتل‌ها البته تنها محل اقامت سران عدم‌تعهد نیستند.
هتل آپارتمان‌ها، مهمانسراهای دولتی، ساختمان‌های مسکونی مجموعه سعدآباد و بعضا خانه‌های شخصی در اطراف محل برگزاری اجلاس در اختیار میهمانان قرار خواهد گرفت. گفته شده است علی سعیدلو معاون امور بین‌الملل رئیس‌جمهور و رئیس ستاد برگزاری اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در نامه‌ای به رئیس سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده از تاریخ 24مرداد‌ماه تا 15شهریورماه نرخ هتل‌ها برای میهمانان خارجی تا دوبرابر افزایش یافته و از میهمانان خارجی هزینه‌ها به‌صورت ارزی دریافت شود.
آمادگی ناوگان حمل و نقل
ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت برای سرویس دهی ویژه به میهمانان اجلاس جنبش عدم‌تعهد در تهران آماده شده است. سیدجعفر تشکری هاشمی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک با اشاره به محورهای حرکتی میهمانان این اجلاس در مسیرهای فرودگاه امام خمینی و فرودگاه مهرآباد به محل برگزاری اجلاس، اظهار کرد: این مسیرها و سایر معابر شمالی، جنوبی، غربی و مرکزی تهران که هر یک به نوعی می‌توانند محل رفت‌وآمد میهمانان باشند، از جمله محورهایی هستند که تمامی تلاش خود را در معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران به‌کار بسته‌ایم تا از طریق برقراری امکان عبور‌ومرور بهینه و با روان‌سازی ترافیک، در رفت‌وآمد میهمانان تسهیل و تسریع ایجاد کنیم.
تشکری هاشمی از حضور چند هزار نفر میهمان خارجی از حدود 120کشور جهان که به‌منظور حضور در این اجلاس به تهران دعوت شده‌اند، خبر داد و اضافه کرد: علاوه بر رؤسای جمهور و وزرای امور خارجه، هیأت‌های همراه ایشان ازجمله کارشناسان و خبرنگاران خارجی به‌صورت عادی در سطح شهر تردد خواهند داشت که به این منظور ناوگان حمل‌ونقل ریلی (مترو)، 50دستگاه اتوبوس جدید تندرو و ده‌ها دستگاه تاکسی سبز درنظر گرفته شده و علاوه بر آن ایستگاه‌های مترو و اتوبوس نیز مهیا می‌شوند.
رزمایش آغاز عملیات اجرایی تأمین امنیت اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد صبح دیروز با حضور سردار اسماعیل احمدی‌مقدم فرمانده نیروی انتظامی در مرقد حضرت امام خمینی(ره) برگزار شد. پیش از این مصطفی محمد نجار وزیر کشور نیز گفته بود که تمام تمهیدات امنیتی برای برگزاری آرام و ایمن اجلاس اندیشیده شده است.
بازدید از تأسیسات هسته‌ای
قرار است در حاشیه نشست جنبش عدم‌تعهد در تهران، شرکت‌کنندگان در این اجلاس از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کنند. براساس این خبر تاسیسات هسته‌ای نطنز از مکان‌های مورد بازدید خواهد بود. این در حالی است که براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در حاشیه این نشست برنامه‌های فرهنگی ازجمله بازدید از اماکن تاریخی و مذهبی نیز برای شرکت‌کنندگان درنظر گرفته شده است.
جنبش عدم‌تعهد و حقوق هسته‌ای ایران
جنبش عدم‌تعهد همواره از حقوق هسته‌ای ایران دفاع کرده و بیانیه‌هایی را نیز در این راستا صادر کرده است چرا که دفاع ایران از حقوق هسته‌ای تنها دفاع از حقوق خود نبود، بلکه دفاع از حقوق هسته‌ای تمامی کشورهای درحال توسعه و جهان سوم بود.
طبیعتاً هرگونه برخورد و تعامل با موضوع هسته‌ای ایران و چگونگی سیاست ایران در این زمینه می‌تواند به سیاست و نسخه‌ای واحد برای این کشورها تبدیل شود. از این رو، نوعی تعامل و برقراری ارتباط و تماس‌های فعال بین این کشورها به‌ویژه در قالب عدم‌تعهد و ایران شکل گرفت.
این جنبش همواره در هر اجلاس شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، برای حمایت از برنامه هسته‌ای ایران بیانیه صادر می‌کند. از طرف دیگر، در سطوح عالی این جنبش نیز تاکنون شاهد صدور دو بیانیه تروئیکا، دو بیانیه وزرا و یک بیانیه سران جنبش در حمایت از برنامه هسته‌ای ایران است.
با این اقدام، تلاش کشورهای غربی و آمریکا برای ایجاد اجماع علیه برنامه هسته‌ای ایران با شکست مواجه شد. بیانیه‌های جنبش عدم‌تعهد در نشست‌های مختلف گواه بر مخالفت این بخش عظیم از جامعه بین‌المللی (بیش از 120کشور) با این روند تبعیض‌آمیز و نگرانی از ایجاد یک رویه نامشروع در محروم ساختن کشورهای درحال توسعه از دستیابی به فناوری‌های برتر و انحصار آن در دست معدودی از کشورهاست. همچنین بیانیه تروئیکای جنبش عدم‌تعهد، بیانیه‌های متعدد گروه عدم‌تعهد در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بیانیه اجلاس وزرای خارجه دفتر هماهنگی جنبش در «پوتراجایای» مالزی در سال 1385، بیانیه چهاردهمین اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد در هاوانا پایتخت کوبا در سال 1385و در عین حال بیانیه پانزدهمین اجلاس وزرای خارجه جنبش عدم‌تعهد در تهران در سال 1387در حمایت از برنامه هسته‌ای کشورمان ازجمله مواضع این جنبش نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان است.
