اجلاسی که روز پنجشنبه هفته جاری در تهران به‌صورت رسمی افتتاح می‌شود، بزرگ‌ترین رویداد در تاریخ دیپلماسی جمهوری اسلامی خواهد بود؛ چرا که اگر پیش از این اجلاس سران کشورهای عضو کنفرانس اسلامی با 57عضو در تهران برگزار شده بود، حالا تهران میزبان 120کشور عضو جنبش عدم‌تعهد است. روند آمادگی و فعالیت‌های انجام شده برای برگزاری این اجلاس را از محمدرضا فرقانی، سخنگوی اجلاس شانزدهم جویا شدیم.
- چه اقداماتی برای برگزاری هر چه بهتر اجلاس سران در تهران انجام شده است؟
فعالیت‌ها برای هرچه بهتر و مناسب‌تر برگزار شدن اجلاس شانزدهم سران جنبش عدم‌تعهد در تهران، در جهت تهیه مقدمات لازم هم در زمینه اجرایی و هم در زمینه‌های سیاسی و محتوایی از سال گذشته آغاز شد و تمامی تسهیلات و امکانات لازم فراهم شده است. در زمینه اجرایی؛ محل برگزاری اجلاس در همان محل ساختمان اجلاس سران قبلی با بازسازی و بهسازی و تغییراتی که در دکوراسیون انجام شد و توسعه محیطی که صورت گرفت مهیای میزبانی این اجلاس شده است. همچنین سالن‌های تشریفاتی و وی‌‌آی‌پی در فرودگاه به جهت استقبال شایسته از سران کشورهای میهمان ساخته شده است. در محل سالن اصلی برگزاری اجلاس نیز ساختمان‌های تشریفات تدارک دیده شده است. همچنین در زمینه مسائل تشریفاتی با تلاشی که به عمل آمد ناوگان حمل‌ونقل مناسبی هم برای جابه‌جایی سران کشورها تهیه شد و نیز خودروهای اسکورت متناسب برای این اجلاس درنظر گرفته شده است. از نظر اسکان نیز هتل‌های تهران با همکاری صاحبان هتل‌ها بازسازی و متناسب‌سازی شده‌اند و آماده پذیرایی از میهمانان هستند. میهمانسراهای دولتی هم آماده میزبانی میهمانان هستند.
- چه تعداد کشور در سطح عالی شرکت خواهند کرد؟
پیش‌بینی اولیه ما این بود که حدود 40کشور در سطح سران در این اجلاس حضور پیدا کنند که خوشبختانه این تعداد افزایش پیدا کرده است. با این حال با توجه به زمینه‌ها و امکانات موجود در تهران ا‌ن‌شاءالله مشکلی نخواهیم داشت و برای تعداد بیشتر هم آمادگی داریم. برای هیأت‌های کلی و خبرنگاران نیز با توجه به امکانات موجود در تهران ازجمله هتل‌ها و میهمانسرا‌ها آمادگی کامل وجود دارد.
- طبق آخرین آمار و اطلاعاتی که دارید تاکنون چند کشور اعلام حضور کرده اند؟
هیأت‌های کارشناسی که به تهران برای شرکت در اجلاس کارشناسان وارد شده‌اند و طبق آخرین آمار تاکنون یکصد و هفت هیأت کارشناسی برای شرکت در این اجلاس وارد تهران شده‌اند اما درخصوص آمار حضور سران و هیأت‌های عالی‌رتبه در این اجلاس تهران نیز پیش‌بینی ما این است که بیش از 52هیأت عالی برای شرکت در این اجلاس وارد تهران شوند. از این‌رو می‌توان گفت که کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد استقبال خوبی از اجلاس تهران کنند.
- ظاهراً غیراز تهران شهرهای دیگری هم برای میزبانی مطرح بودند. چطور شد که تهران انتخاب شد؟
از زمانی که میزبانی اجلاس شانزدهم به‌عهده ایران گذاشته شد برای مکان یابی محل برگزاری اجلاس جلساتی برگزار شد و نهایتا کیش به‌دلیل ویژگی‌ها و جاذبه‌های خوبی که دارد به این منظور انتخاب شد. ازجمله ویژگی‌های کیش این بود که به دور از شلوغی‌های معمول شهرهای بزرگ و جزیره آرامی است و به لحاظ اسکان نیز از شرایط بسیار خوبی برخوردار بود اما به‌دلیل اینکه ساختمان مناسبی برای برگزاری اجلاس وجود نداشت و هزینه بالای ساخت این ساختمان‌ها، میزبانی کیش منتفی شد. بعد از کیش، اصفهان هم پیشنهاد شد و مدتی هم روی این گزینه کار شد اما نهایتا به همان دلیل قبلی و فرصت اندکی که باقی مانده بود از دستور کار خارج شد. در نهایت تهران با توجه به امکاناتی که از گذشته برای برگزاری اجلاس‌هایی در سطح سران داشت به‌عنوان میزبان این اجلاس انتخاب شد ضمن اینکه تهران چون مرکز سیاسی کشور و پایتخت است و زمینه‌های دیگر غیراز زیربنا‌های مورد نیاز مانند بیمارستان و اورژانس، ترافیک هوایی و فرودگاهی، مسائل امنیتی و انتظامی، شهرسازی و. . . هم در آن مهیاست می‌تواند میزبان شایسته‌ای باشد. تهران شهر بزرگی است و می‌تواند میزبان شایسته‌ای برای این اجلاس باشد، ضمن آنکه جاذبه‌های بالایی برای میهمانان( ازجمله جمعیت فعال و با‌نشاط) دارد.
- این جمعیت که قرار است با تعطیلاتی که درنظر گرفته شده از تهران خارج شوند؟
به‌طور طبیعی هنگام تعطیلات تعدادی از مردم با توجه به اینکه مقارن با آخرین‌ماه از تعطیلات تابستانی مدارس هستیم به مسافرت خواهند رفت ولی با این اوصاف جمعیت کلانشهر تهران به اندازه‌ای هست که بتواند پویایی و نشاط آن‌را نزد میهمانان خارجی نمایان کند. از سوی دیگر وجود موزه‌ها و جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی تهران هم می‌تواند برای میهمانان خارجی قابل توجه باشد.
- آقای بان کی مون دبیر کل سازمان ملل در شانزدهمین اجلاس جنبش عدم‌تعهد در تهران اعلام حضور کرده اند؟
بله، براساس دعوتنامه‌ای که حدود سه هفته پیش به‌صورت رسمی برای آقای بان کی مون ارسال شده، ایشان ضمن قبول دعوت برای شرکت در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد در تهران اعلام آمادگی کرده‌اند. این در حالی است که از سوی برخی کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی فشارهای زیادی به دبیرکل سازمان ملل برای عدم‌سفر به تهران وارد شده است ولی با وجود این آقای بان کی مون در اجلاس تهران حاضر خواهند بود.
- آقای مرسی رئیس‌جمهور منتخب مردم مصر هم در اجلاس تهران حضور می‌یابد؟
بله، آقای مرسی نیز با قبول دعوت جمهوری اسلامی ایران در اجلاس جنبش عدم‌تعهد شرکت خواهد کرد و ریاست این جنبش را برای سه سال به ایران می‌سپارد اما از چند بعد حضور مرسی به‌عنوان رئیس‌جمهور کشور مصر در ایران دارای اهمیت است؛ اول اینکه مصر ریاست دوره‌ای جنبش را عهده دار است و آن را به ایران خواهد سپرد و دوم اینکه حضور کشور مصر به‌عنوان یکی از بنیانگذاران این جنبش دارای اهمیت است و در آخر مواضع مصر به‌عنوان یک کشور اسلامی و بزرگ عربی در میان کشورهای جهان عرب دارای اهمیت است.
- علت انتخاب شعار صلح پایدار برای شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد چه بود؟
شعار نمی‌بایست خارج از سند جنبش باشد، بلکه می‌بایست دربرگیرنده یک مسئله مهم بین‌المللی باشد. به همین جهت شعاری که از سوی جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد، توسط دفتر هماهنگی جنبش عدم‌تعهد در سازمان ملل پذیرفته شد و مورد تأیید قرار گرفت و به‌عنوان شعار اجلاس انتخاب شد. این شعار توسط میزبان یعنی جمهوری اسلامی ایران پس از چند جلسه کارشناسی مورد تصویب قرار گرفت و ارائه شد. عبارت «صلح پایدار» در شعار اجلاس نشان‌دهنده این است که جمهوری اسلامی ایران برای جهان کنونی به‌دنبال برقراری صلح از نوع پایدار است، نه صلحی که خود زمینه چین جنگ‌های بی‌شمار است. این صلح باید مایه رشد و توسعه جهانی باشد و در آن همه کشورها با مسالمت در کنار یکدیگر زندگی کنند. عبارت دوم شعار اجلاس تهران یعنی «مدیریت مشترک جهانی» در حقیقت ضامن بقای صلح پایدار است؛ چرا که اگر قرار باشد جهان توسط یک یا دو ابرقدرت جهانی یا منطقه‌ای اداره شود و هیچ سهمی به ملت‌ها و دولت‌های دیگر در مدیریت جهان داده نشود به‌طور طبیعی هیچ صلحی پایدار نخواهد بود. جنگ‌های اخیر بیشتر به جهت سلطه گری برخی کشورها بوده‌اند.
- مهم‌ترین محورهای پیش‌نویس سند این اجلاس چه هستند؟
چارچوب سند این اجلاس از سه چهار‌ماه قبل در کنفرانس وزرای خارجه جنبش در شرم الشیخ مصر تهیه شده است. دفتر هماهنگی جنبش در سازمان ملل نیز این پیش‌نویس را به تهران فرستاده است. در حال حاضر نیز کارشناسان و مقامات کشورهای عضو در حال کار روی آن هستند.
- محورهای اصلی سندکدامند؟
مباحثی که در دستور کار اجلاس قرار خواهد داشت در سندی با سه فصل به آن پرداخته می‌شود و شامل 688 بند می‌شود که بعضی از این موضوعات درباره مسائل جهانی، سیاسی، منطقه‌ای و همچنین توسعه و حقوق بشری است. در مسائل منطقه‌ای موضوعات مختلفی در سند پیش‌بینی شده است که ازجمله مباحث مربوط به فلسطین، عراق، افغانستان و سوریه خواهد بود، البته موضوع مربوط به کشورهای آمریکای‌لاتین و آفریقایی نیز در دستور کار قرار دارد، بنابراین به‌صورت طبیعی در دستور کار اجلاس موضوعات مختلف و مسائل منطقه‌ای مورد بحث و رایزنی قرار خواهد گرفت و اگر مورد اتفاق نظر رؤسای هیأت‌های شرکت‌کننده باشد، در سند نهایی درج خواهد شد. محو سلاح‌های هسته‌ای ازجمله پیشنهادهای ایران در سند این نشست است.
