این قطعنامه در شرایطی صادر شد که مذاکرات مقدماتی مقامات هسته‌ای و امنیتی ایران با آمانو در تهران و وین انجام پذیرفته‌بود. مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با استناد به برخی اطلاعات منتشر شده توسط سرویس‌های امنیتی اسرائیل و آمریکا، درصدد برآمدند تا موضوع بازرسی از سایت پارچین را در دستور کار قرار دهند.
مقامات ایرانی ضمن استقبال از ادامه مذاکرات هسته‌ای با مدیرکل و اعضای اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این موضوع را مورد توجه قرار دادند که انتشار برخی عکس‌های ماهواره‌ای نمی‌تواند به‌عنوان اطلاعات امنیتی مورد استناد قرار گیرد. دوازدهمین قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در شرایطی علیه ایران صادر شد که کشورهای آمریکا، چین و روسیه اصلی‌ترین پیشنهاد دهندگان این قطعنامه بوده‌اند، درحالی‌که کشورهای غیرمتعهد در شورای حکام نگرش متفاوتی در مقایسه با قدرت‌های بزرگ جهانی داشته‌اند.
نماینده کشور کوبا به قطعنامه شورای حکام رأی منفی داد. نمایندگان مصر، تونس و اکوادور که هرسه از اعضای جنبش عدم‌تعهد محسوب می‌شوند، به قطعنامه رأی ممتنع دادند. آرای کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در حمایت غیرمستقیم از ایران به مفهوم آن است که زمینه‌های تغییر تدریجی در سیاست خارجی کشورهایی همانند مصر و تونس نسبت به ایران ایجاد شده است. چنین فرایندی به‌عنوان نقطه مثبت تحولات خاورمیانه برای تعامل سازنده با ایران محسوب می‌شود.
در قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این موضوع مطرح شده که ایران در سایت پارچین مبادرت به انجام آزمایش‌های نظامی مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای کرده است. این قطعنامه به مفهوم آن است که ایران در مدار انحراف از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای قرار دارد، درحالی‌که مقامات ایرانی دارای رویکرد کاملاً متفاوتی در مقایسه با قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند. ایران بر این اعتقاد است که مذاکره درباره دیدار از سایت پارچین می‌تواند ادامه پیدا کند، مشروط بر اینکه آژانس مبادرت به انتشار اطلاعات دقیق و واقعی در ارتباط با ضرورت چنین اقدامی کند.
انتشار چند عکس ماهواره‌ای از پارچین که هیچ‌گونه اطلاعاتی را منعکس نمی‌سازد، نشانه فشار بین‌المللی برای نادیده‌گرفتن حقانیت ایران در ادامه فعالیت‌های هسته‌ای محسوب می‌شود. آمانو در شرایطی درباره ایران اظهارنظر کرد که قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران صادر شد. آمانو این موضوع را مطرح کرد که این قطعنامه بر ضرورت همکاری گسترده‌تر ایران با آژانس تأکید دارد.
به‌عبارت دیگر آمانو تلاش دارد تا راه دیپلماتیک را برای ادامه مذاکرات هسته‌ای با ایران حفظ کند. چنین رویکردی به منزله آن است که مذاکرات ایران و آژانس در آینده‌ای نزدیک ادامه خواهد یافت. آمانو در مذاکرات خود با نمایندگان کشورهای مختلف، توانست 31کشور از 35کشور عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متقاعد کند که به ایران رأی مخالف بدهند. اگرچه این قطعنامه تأثیر چندانی در ارتباط با تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به‌جا نمی‌گذارد اما چنین تصمیمی می‌تواند فشارهای چندجانبه بین‌المللی علیه ایران را تشدید کند.
اگر آژانس به همکاری صادقانه ایران نیازمند است، باید از ادبیات و الگوهای صادقانه نیز استفاده کند. انجام هرگونه توافق بین‌المللی صرفاً در شرایطی حاصل می‌شود که کشورها در روابط خود با یکدیگر به مابازای مربوطه توجه داشته باشند. آمانو باید این موضوع را مشخص کند که بازدید از سایت پارچین چه نتایج و مطلوبیت‌هایی را برای ایران ایجاد می‌کند؟ در شرایطی که هرگونه استناد به‌عنوان اطلاعات امنیتی علیه ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد، این سؤال مطرح می‌شود که شفاف‌سازی، اعتمادسازی و همکاری‌های فراگیر با آژانس به چه میزان می‌تواند برای ایران در جهت نیل به مدالیته کارساز و اثربخش باشد. پاسخ به این سؤال بخشی از مأموریت آمانو در آینده خواهد بود.
* استاد دانشگاه تهران
