مشکلات ارزی دانشجویان از آبانماه سال 90شروع شد و برخی بانکها از پرداخت ارز به دانشجویان خودداری کردند. البته تا پیش از مهرماه سال گذشته وظیفه اصلی پرداخت ارز دانشجویی را پنج نفر از کارشناسان اداره کل بورس وزارت علوم بر عهده داشتند. وزارت علوم هم برای سروساماندادن به امور، سایت «نشا» را راهاندازی و اعلام کرد که برای تسهیل در پرداخت ارز، متقاضیان باید در آن ثبتنام کنند اما اندکی پس از آن بانک مرکزی مقررات ارزی را تغییر داد. براساس ضوابط جدید پرداخت ارز، دانشجویی منوط به تأیید وزارت علوم شد و این وزارتخانه برای کاهش دغدغه دانشجویان مسئولیت بررسی مدارک متقاضیان و صدور تأییدیه آنها را برعهده دارد.
پس از آن بانکها به بهانههای مختلف از پرداخت ارز دانشجویی شانه خالی کردند و این روند کژدار و مریز تاکنون ادامه دارد تا اینکه وزیر اقتصاد آب پاکی را روی دست دانشجویان ریخت و اعلام کرد: دانشجویان غیربورسیه میتوانند ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.
سیدشمسالدین حسینی در یک برنامه تلویزیونی اظهار کرد: دو گروه دانشجو در خارج داریم؛ گروهی که خودشان برای تحصیل به خارج رفتهاند و بورسیه هم نیستند که طبیعی است بانک مرکزی هیچ وقت برای تأمین ارز این گروه تعهدی نداشته و آنها میتوانند از بازار آزاد استفاده کنند.
سخنگوی اقتصادی دولت افزود: گروه دیگر دانشجویان بورسیه هستند که از طریق سازوکارهای رسمی به خارج اعزام شدهاند که آنها میتوانند از ارز مرجع استفاده کنند. به گفته حسینی ما به اندازه کافی ظرفیت برای تربیت دانشجو در داخل کشور داریم و جز در موارد ضروری، لزومی ندارد برای این امر ارز از کشور خارج کنیم. البته پیش از این محمود بهمنی، رئیسکل بانک مرکزی اعلام کرده بودکه «ارز دانشجویی حذف نشده و نمیشود»، همچنین پس از مطرح شدن مسائلی در اینباره محمدمهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت که دانشجویان نگران نباشند، زیرا تاکنون تصمیمی در اینباره گرفته نشده است.
ارائه ارز تحصیلی قطع نشده
در همین حال معاون بورس وزارت علوم با بیان اینکه توزیع سه هزار و 800 معرفینامه دریافت ارز تحصیلی شروع شده تأکید کرد که ارائه ارز تحصیلی در بانکها قطع نشده است.حسن مسلمی نائینی به مهر گفت: تاکنون هیچ بخشنامهای از سوی بانک مرکزی مبنی بر توقف توزیع ارز تحصیلی به وزارت علوم صادر نشده است و بانکها همچنان در حال توزیع ارز تحصیلی با ارائه نوبت قبلی به متقاضیان هستند.
رابطه خالی ماندن صندلیها و ارز
با توجه به اینکه دو سه سالی است که بخش قابل توجهی از صندلی دانشگاهها خالی میماند پیشبینی میشد که دولت برای پر کردن صندلیها خروج داوطلبان برای ادامه تحصیل در خارج از کشور را سختتر کند. یکی از این روشها ندادن ارز به این گروه از دانشجویان است، البته یک راه دیگر نامعتبر اعلامکردن دانشگاههای خارجی است که از این رهگذر مدرک تحصیلی بسیاری از دانشگاههای خارجی در ایران ارزشیابی نمیشود.به گفته مدیرکل دفتر گسترش وزارت علوم، امسال نیز حدود 500هزار صندلی خالی در دانشگاههای کشور داریم.
پیش از این نیز رضا عامری، مدیرکل نظارت و ارزیابی وزارت علوم در پاسخ به این پرسش که در سال تحصیلی جدید چه میزان صندلی خالی در دانشگاهها پیشبینی میشود گفته است: دستکم یک ظرفیت ۵۰۰ هزار نفری در آموزش عالی برای همه زیرنظامها ازجمله کاردانی و کارشناسی خالی خواهد ماند. با این همه باید توجه داشت دانشجویانی که پیش از بروز نوسانات ارزی و با احتساب ارز بین هزار و تا هزارو 200تومانی برای تأمین هزینه تحصیل خود برنامهریزی کرده بودند یقینا با شوک افزایش قیمت ارز با مشکلات فراوانی روبهرو میشوند. البته این مشکلات با توجه به وضعیت اقتصادی خانوادهها و ناتوانی در تأمین هزینههای تحصیل مسائلی بهدنبال دارد.