همهچیز از چیدمان غلط اکران نوروزی آغاز شد. اکران همزمان فیلمهای «خصوصی» و «گشت ارشاد» و کنار گذاشتن «بوسیدن روی ماه» التهابی را به سینماها تحمیل کرد که موجب شد شورای صنفی و حوزه هنری مقابل یکدیگر گارد بگیرند و این منازعه در نهایت به زیان سینمای ایران و بهخصوص بخش خصوصی تمام شد. یکی از عوارض اختلاف میان شورای صنفی و حوزه هنری، به حاشیه راندهشدن پردیس سینمایی آزادی به عنوان پرمخاطبترین سینمای کشور بود.
هر چند اختلافها به ظاهر حل شد و تفاهمنامهای هم میان مسئولان وزارت ارشاد و حوزه هنری به امضا رسید ولی در آخرین روزهای شهریور بازهم التهاب به سینما بازگشت تا شش ماه دوم سال91 نیز با حاشیه و جنجال آغاز شود. در نیمه اول، 27فیلم ایرانی روی پرده سینماها آمدند که از این تعداد تنها هفتفیلم توانستند به صورت نسبی مورد استقبال مخاطبان قرار گیرند و 20فیلم دیگر در گیشه شکست خوردند؛ آماری به شدت نگرانکننده که نشاندهنده عمق بحران ریزش مخاطب در سینمای ایران است.میان آثار بهنمایش درآمده، فیلم «کلاهقرمزی و بچهننه» با فاصله زیاد از بقیه فیلمها، توانسته در صدر جدول گیشه قرار گیرد و با توجه به اینکه اکران این فیلم در نیمه دوم سال نیز ادامه خواهد یافت، میتوان امیدوار بود عروسکهای محبوب، بازهم جور کمرونقی کلی گیشه را بکشند.
«قلادههای طلا» دومین فیلم پرفروش نیمهاول سال که در اکران نوروزی به نمایش درآمد، به عنوان یک تریلر سیاسی توانست تنها فیلم امسال باشد که در شهرستانها بیشتر از تهران فروخت.«خوابم میآد» نیز در حالی سهمیلیارد فروش کرد که سینماهای حوزه هنری حاضر به نمایش این فیلم نشدند.
این فیلم پرفروشترین کمدی امسال تا به اینجای کار بوده است؛ آن هم در شرایطی که اغلب کمدیهای اکران شده در سال91 نتوانستند به فروش جالب توجهی دست یابند.فیلم جنجالی گشت ارشاد هم با اکرانی کوتاه توانست یکی از معدود فیلمهای میلیاردی امسال باشد. جنجالهایی که بر سر اکران این فیلم در ایام نوروز بپا شد به فروش این ساخته سعید سهیلی کمک کرد؛ هر چند فیلم خصوصی در شرایطی مشابه نتوانست تماشاگران پرتعدادی بیابد.
«نارنجیپوش» از معدود آثار اکرانشده در سال91 بود که هم مورد توجه منتقدان قرار گرفت و هم تماشاگران از آن استقبال نسبی بهعمل آوردند.«انتهای خیابان هشتم» به عنوان یک درام تلخ اجتماعی، در حالی که دوسال پشت خط اکران مانده بود توانست از فضای اکران نوروز بیشترین بهره را ببرد. حضور حامد بهداد در این فیلم و نارنجیپوش یکی از دلایل اصلی توفیق در گیشه به شمار میآید.بقیه فیلمهای اکران شده امسال را نمیتوان آثار چندان موفقی در گیشه دانست. در این میان «ضد گلوله» وضعیت بهتری دارد و با توجه به ادامه اکرانش شاید بتواند به اندازه هزینهای که صرف تولیدش شده بفروشد.
«بیخداحافظی» هم که مانند فیلم ضدگلوله در اکران عیدفطر بهنمایش درآمد، نتوانست از محبوبیت رضا صادقی که فیلم بیشترین تکیه را بر او دارد بهره چندانی ببرد و کارکرد گیشه این فیلم پایینتر از انتظار بوده است.با توجه به اینکه هزینه تولید یک فیلم کمتر از 400میلیون تومان نیست و برخی از فیلمهای اکران شده امسال، متحمل هزینههای بالای 800میلیون تومان و حتی میلیاردی شده بودند، جدول فروش ششماه اول سال نشاندهنده این نکته است که بخش خصوصی بازنده بزرگ سینمای ایران بهشمار میآید.هر چند مدیران سینمایی و شورای صنفی با تأکید بر فروش خوب کلاه قرمزی قصد دارند اکران سینماها را پررونق جلوه دهند اما همه سینمای ایران در این فیلم خلاصه نمیشود و با کنار گذاشتن کلاه قرمزی و چند فیلم انگشتشمار دیگر، آنچه برجا میماند انبوهی فیلم شکست خورده در گیشه است که نشان از کسادی سینما در ششماه اول سال دارد.
بحرانی که سینمای ایران هماکنون دچارش شده، ریشه در مشکلات فرامتنی و مشکلاتی دارد که از بیرون به سینما تحمیل شده و نتیجهاش دعواهای تمام نشدنی اکران و فضای نامطلوبی است که موجب شده ریزش مخاطب شدت بیشتری به خود بگیرد.