وزیر صنعت، معدن و تجارت همزمان با برخی مقامات قضایی و انتظامی، برخوردهای تعزیراتی و قضایی را یکی از راهکارهای اساسی دولت برای سامان بخشیدن به اوضاع ارزی اعلام کرد و این برنامه را دستور صادر شده از سوی رئیس‌جمهور خواند. برای ارزیابی این برنامه دولت و آسیب‌ها و چالش‌های امنیتی‌کردن فضای اقتصادی با دکتر جمشید پژویان، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس شورای رقابت گفت‌وگو کرده‌ایم.
- آیا برخوردهای تعزیراتی و امنیتی در بازار ارز توسط دولت را به صلاح اقتصاد می‌دانید؟
گمان نمی‌کنم دولت به این شکل به این قضیه نگاه کرده باشد. برخی اظهارنظرهایی می‌کنند که غیرمسئولانه است. مقاماتی مانند مقامات قضایی و امنیتی صلاحیت ورود اینچنینی به مسائل اقتصادی را ندارند. در نتیجه اظهارنظرهای این قبیل افراد الزاما نمی‌تواند به‌عنوان موضع دولت تلقی شود. در هیچ جای دنیا هم متداول نیست که افراد غیرمتخصص اظهارنظرهای تخصصی کنند. هرچقدر این مسئله امنیتی شود به منزله افزایش اختلالات در بازار و نوسانات موجود است. این سال‌ها در بازارهای مختلف در داخل کشور تجربه شده است. دنیای شرق هم این را 70سال تجربه کرده است. اما نمی‌دانم که چرا باید بعضی‌ها چنین اظهارنظرهایی کنند. شاید باید یکسری قوانین در مورد اظهارنظرهای غیرتخصصی درباره مسائل تخصصی توسط افراد غیرمسئول داشته باشیم.
اما این نکته را آقای غضنفری هم مورد اشاره قرار داده و بر افزایش پرونده‌های تعزیرات به‌منظور مقابله با گرانی‌های اخیر تأکید کرده‌اند.
این هم از همان موارد و جزء اظهارنظرهای غیرتخصصی و غیرمسئولانه است. چون ایشان متخصص اقتصاد و اقتصاددان نیستند. بررسی تجربه تاریخ اقتصادی در ده‌ها کشور دنیا اصلا چنین اقدامی را تأیید نمی‌کند. خودمان هم در ایران بیش از 30سال است که تجربه می‌کنیم هیچ‌گاه با زبان زور نمی‌توان با اقتصاد برخورد کرد. اساسا اقتصاد زبان زور را متوجه نمی‌شود.
به محض اینکه در یکی از بخش‌های اقتصادی چنین ادبیاتی ایجاد شود، معضل مربوطه راه خودش را پیدا می‌کند. مثل آب که بالاخره راه خودش را پیدا کرده و شاید حتی در مسیر حرکتش تخریب‌هایی هم داشته باشد. اما اگر برای همین آب کانال‌هایی تعبیه شود می‌توان آن را در یک جریان مناسب به سمت اهداف مدنظر هدایت کرد. اقتصاد هم به همین ترتیب است. باید بسترهای حرکت آن به سمت نقاط مطلوب فراهم شود. باید سیاستگذاری‌های مناسبی صورت بگیرد وگرنه زور و چوب هرگز در اقتصاد جواب نداده و نمی‌دهد. این اظهارنظرها بیشتر کار را تخریب می‌کند.
- درنهایت چه راهکار مشخصی برای حل مشکل فعلی در بازار ارز دارید؟
مسئله فعلی بدون شک یک مسئله سیاسی است و بخش عمده‌ای از آن هم متأسفانه در کنترل سوداگران است. مسئله‌ای است که با یک مدیریت و سیاستگذاری مناسب می‌توان آن را حل کرد. باید به‌نحوی بین درآمدها و تقاضای ارزی تعادل برقرار کنیم. کشور سال‌های سال با 20تا 30میلیارد دلار در سال اداره می‌شد و هیچ دلیلی ندارد که نتوانیم با 40یا 50میلیارد دلار نیازهای کشور را مرتفع کنیم. کافی است که در سمت تقاضا، واردات را بیشتر کنترل کنیم. اقتصاد کشور به‌صورت بی‌جهت خیلی باز شده است. می‌شود بدون اینکه صدمه عمده‌ای به‌وجود بیاید بخشی از این اقتصاد بسته شود. همچنین باید توجه کافی به تولیدات جانشین واردات صورت بگیرد. در مجموع یک مدیریت مناسب می‌تواند ثبات را به بازار ارز برگرداند.
