زمانی که امام هشتم، تصمیم به سفر به ایران گرفته‌اند، قدر مسلم از شهر اهواز وارد خاک ایران شده‌اند اما با اینکه بخش پایانی سفر ایشان برای رسیدن به نیشابور و مرو روشن است، در تاریخ چندان مشخص نیست که امام رضا(ع) حدفاصل اهواز تا نیشابور از چه مسیری عبورکرده‌اند. احتمال‌های مختلفی در مورد مسیر امام مطرح است که عبارتند از:
اهواز- فارس- اصفهان- قم- ری- سمنان- دامغان- نیشابور.
اهواز- اصفهان- عبور از کوهستان‌ها- کوه آهوان- سمنان- نیشابور.
اهواز- اصفهان- یزد- طبس- نیشابور.
اهواز- فارس- کرمان- طبس- نیشابور.
در اثبات‌الوصیه، نقل‌های دیگری نیز وجود دارد. البته به‌طور طبیعی حضرت میان راه از منازل و شهرهای کوچک‌تری عبور کرده‌اند که در احتمالات یادشده، شهرهای مهم آن، نام برده شده است و کمتر نامی از قریه‌ها و محله‌های کوچک هست. محدث قمی این نقل را از راهنما و ساربان کاروان امام، یاد کرده است:
«هنگامی که در همراهی امام(ع) به قریه خود (کرند یا کرمند اصفهان) رسیدیم، از حضرت خواستم تا حدیثی به خط خویش (به‌عنوان یادبود) به من مرحمت کنند. امام این حدیث را به ارمغان داد:
«کن محباً لآل محمد(ص) و ان کنت فاسقاً و محباً لمحبیهم و ان کانوا فاسقین؛ دوستدار آل محمد(ص) و خاندان پیامبر باش، اگرچه فاسق باشی و دوست بدار دوستداران آنان را هر چند فاسق باشند».
اینها همه اثراتی است که امام در گذر از شهرها و روستاها از خودشان بر جای گذاشته‌اند؛ چه آثار گفتاری مثل حدیث بالا و چه آثاری از بناهایی که کلنگ آن به وسیله امام زده شده است یا آثار دیگر مثل جاری ساختن چشمه، کاشتن درخت و... .
برخی بر این باورند که امام رضا(ع) در طول این سفر از طریق اراک یا از راه اصفهان، به قم هم وارد شده‌اند و به منزل شخصی رفته‌اند که این مکان امروز به مدرسه رضویه یا مأموریه شهرت پیدا کرده است. اما باید درنظر داشت که مأمون، گذر امام را از شهرهای محل تجمع شیعیان ممنوع کرده بود؛ به همین‌خاطر حضور پیدا کردن امام در قم، سند محکم ندارد و از طرف دیگر منابع تاریخی هم آن را تأیید نمی‌کند.
محدث قمی با استناد به نقل سیدبن طاووس می‌نویسد: «حضرت رضا(ع) بنا به دعوت مأمون از مدینه به بصره آمد و با عبور از نزدیکی کوفه از راه بغداد وارد قم شد».
ولی نظریه مشهور این است که امام از اصفهان یا نزدیکی آن به سوی طبس و نیشابور عزیمت داشته است. ناصرخسرو هم در سفرنامه خود، راه معروف عراق تا خراسان را (که خودش نیز از همان مسیر سفر کرده است) ضمن نقشه‌ای که ضمیمه سفرنامه‌اش است، چنین توصیف می‌کند:
«این مسیر از بصره آغاز شده و بعد از گذر از «شاطی عمان»، «ابله»، «عبادان»، «مهروبان»، «ارجان»، «اصفهان»، «کوه مسکیان»، «نایین»، «ده گرمه»، «رباط زبیده» و «چهارده طبس» به نیشابور منتهی می‌شود.
مزار فاطمه وسطی در محله چهارسوق شیرازی‌های اصفهان
حضور مبارک حضرت امام رضا(ع)، افزون‌بر تمام برکاتی که برای ایران به همراه داشت، منجر به حضور فرزندان، اقوام و نوادگان این حضرت در ایران شد که بسیاری از این فرزندان و نوادگان در ایران ازدواج کرده و بسیاری نیز در شهرهای مختلف کشور، از دنیا رفته‌اند و مزارشان، امروزه برای شیعیان به یادگار مانده است.
یکی از امامزاده‌هایی که منسوب به فرزندان و نوادگان حضرت امام رضا(ع) هستند و در خاک استان اصفهان مدفون شده‌اند. گفته می‌شود که فاطمه وسطی است. بنابر نقلی ایشان خواهر کوچک‌تر حضرت معصومه هستند.
مزار امامزاده جعفر
امامزاده جعفر از نوادگان امام رضا(ع) است که مزار ایشان در اصفهان قرار دارد. در کتاب ریشه‌ها و جلوه‌های تشیع اصفهان در طول تاریخ می‌خوانیم:
امامزاده جعفر(ع) مشهور به امامزاده شاه کرم بوده و محل بقعه و مزار او واقع در جاده فرودگاه بین‌المللی اصفهان، نزدیک به پایگاه هشتم شکاری است.
هنگامی که پایگاه هشتم شکاری و فرودگاه بین‌المللی اصفهان، در زمان حکومت پهلوی ساخته می‌شد، با توجه به اینکه بقعه قدیمی و کهن این امامزاده داخل زمین‌های تحت تصرف پایگاه هشتم شکاری واقع شده بود و همچنین صحن و بارگاه قابل توجهی نداشت، مجری طرح نظامی دستور تخریب این بقعه را داد. به شهادت ده‌ها نفر از شاهدان عینی که اکنون از افراد کهنسال منطقه هستند، به خواست الهی، ماشین لودر که برای تخریب آمده بود، نزدیک بقعه از کار افتاد. این عمل چندبار تکرار شد و مجری طرح که برای تخریب اصرار داشت، شک کرد. از این رو، به اشتباه خود و عظمت امامزاده جعفر(ع) پی برد و با خلوص و صفای خاصی به جبران این هتک حرمت پرداخت و دستور داد که ساختمانی برای این بقعه ساخته شود.
بعد از اینکه رونوشت شجره‌نامه امامزاده جعفر(ع) از آستان قدس‌رضوی(ع) دریافت شد، با حضور بسیاری از علما و بزرگان اصفهان و شهرستان‌های مختلف، کلنگ ساختمان جدید به‌دست محقق عالیقدر و محدث کبیر، حضرت آیتالله حاج سیدباقر موحد‌ابطحی و بزرگ استادان حوزه علمیه اصفهان، حضرت آیتالله حاج سیدحسن فقیه‌امامی بر زمین زده شد و بقعه قدیمی و کهن خراب شد.
از سوی دیگر شهید آیتالله دستغیب، روایت زیبایی از کرامات امام رضا(ع) و ارتباط آن با اصفهان، در کتاب داستان‌های شگفت‌انگیز خود می‌نویسد:
مرحوم حاج‌شیخ محمد‌جواد بید‌آبادی به قصد زیارت حضرت رضا علیه‌السلام و توقف 40روزه در مشهد مقدس به اتفاق خواهرش از اصفهان حرکت کرد و به مشهد مشرف شد. چون 18روز از مدت توقف، در آن مکان شریف گذشت، شب، آن حضرت در عالم واقعه به ایشان امر فرمودند که فردا باید به اصفهان برگردی. عرض می‌کند: مولای من ! قصد توقف 40روزه در جوار حضرت علیه‌السلام کرده‌ام و هنوز 18روز بیشتر نشده است.
امام علیه‌السلام فرمود: چون خواهرت از دوری مادرش دلتنگ است و از ما مراجعتش را به اصفهان خواسته برای خاطر او باید برگردی. آیا نمی‌دانی که من زوار را دوست می‌دارم؟
چون مرحوم حاجی بیدار می‌شود، از خواهرش می‌پرسد که از رضا علیه‌السلام روز گذشته چه خواستی؟ گفت: چون از مفارقت مادرم سخت ناراحت بودم، به آن حضرت شکایت کرده، درخواست مراجعت کردم.
گفت: خواهرم !غمگین مباش؛ حضرت رضا علیه‌السلام به من دستور دادند که فردا به اصفهان برگردیم. ناراحت نباش.
