عضو هیات اسلامی هنرمندان و سازنده «توفان شن» روزگاری خود منتقد سفت و سخت آثاری بود که بنیانهای خانواده را سست میکردند و حالا او مانده با انبوهی فیلم که به نوعی خیانت را دستمایه قرار دادهاند. فیلمهایی که زیر نظر سازمانی که او ریاستش را برعهده دارد تولید شدهاند و خوب یا بد بخشی از کارنامه مدیریتیاش به شمار میآیند. شاید به همین دلیل است که حالا شمقدری میکوشد تا به دفاع از آثاری بپردازد که مجوز تولیدشان توسط دوست نزدیکش علیرضا سجادپور صادر شدهاست. نکته اینجاست که فیلمنامههای زیادی از سوی ارشاد رد شدهاند و جایشان فیلمنامه فیلمی چون «خصوصی» هم مورد تایید قرار گرفته و هم حمایت مالی شدهاست. حالا سینمای ایران مانده با تعدادی فیلم که برخی با اکرانشان مخالف هستند و آنها را مروج بیاخلاقی در جامعه میدانند. جالب اینکه سال 90 هم از این جنس فیلمها اکران شدند و هیچ صدای مخالفی هم شنیده نشد. اینکه امسال چه شده که سینمای ایران مسئلهدار شده خود یک داستان دیگر است، اما نکته جالب توجه، اظهارات تازه رئیس سازمان سینمایی کشور است که میگوید پرداختن به مضمون خیانت الزاما نمیتواند نادرست باشد. حرف درستی که البته باید مصداقهایش را از دل خود فیلمها جستوجو کرد و دید فیلمساز چگونه به این ماجرا پرداخته است. شمقدری در جدیدترین اظهارنظرش درباره حواشی فیلمهایی با موضوع خیانت در سینمای ایران گفت: اگر موضوع خیانت مشکل دارد پس چرا تئاتر «اتللو» و «هملت» اینقدر مورد توجه همه است؟
رئیس سازمان سینمایی با اشاره به شکلگیری مباحثی درباره خیانت در سینمای ایران، افزود: این قضیه از جشنواره فیلم فجر شروع شد که یکی از مدیران دوره اصلاحات که در آن زمان از لحاظ سیاسی در موضع خاصی بود این بحث را شروع و مطرح کرد که در این جشنواره 15فیلم با موضوع خیانت وجود دارد، در همان زمان ما بررسی کردیم و تا جایی که من خبر دارم حدود 9فیلم بود و فقط ممکن بود در دو یا سه تای آن فیلمها برداشت ما این باشد که موضوع خیانت رد نشده، البته تأیید هم نشده اما در بقیه فیلمها موضوع خیانت صراحتا رد شدهاست. او ادامه داد: میخواهم بگویم بهدنبال این صحبتها بیشتر یک فضای سیاسی وجود داشت که متأسفانه بهدنبال تسویهحسابهای سیاسی بودند، طبیعی است که با مطرح شدن این بحث بخشی از جامعه و مجلس هم نگران میشوند، چرا که آنها گمان میکنند یک فیلمساز وقتی در یک فضای عمومی و رسانه حرفی را میزند مبنای حقیقی و دقیقی داشته باشد و فکر نمیکنند که او بهدنبال مسائل دیگری باشد.
او اظهار کرد: یکی از قویترین تئاترهایی که وجود دارد تئاتر هملت اثر شکسپیر است که همه هم آن را تأیید میکنند و آن را قبول دارند اما مبنای آن براساس خیانت است، حتی موضوع خیانت به نوعی در اتللو هم وجود دارد. من نمیفهمم دوستان چرا مباحث را بهطور علمی باز نمیکنند؛ حتی همین افرادی که بهخاطر تسویه حسابهای سیاسی این بازی را به راه انداختهاند هم نمیتوانند این دو تئاتر را رد کنند، پس باید تعریف شود که این موضوع کجا درست است و کجا نیست. اینکه فقط با یک تیتر عنوان کنیم فیلم خیانت و با این عنوان فقط فضا را ملتهب و عدهای را نگران کنیم از انصاف و انسانیت به دور است ولی متأسفانه عدهای این کار را میکنند.
شمقدری در بخش دیگری از سخنانش گفت: این یک سناریو بوده که عدهای را مأمور کردهاند که یک کارهایی در این راستا انجام دهند اما اتاق فرمان آنها فضا را به درستی رصد نکرده چرا که هنوز این فیلمها اکران نشدهاند؛ آنها میگویند مردم اعتراض کردهاند. او تصریح کرد: من به بخشی از جامعه مذهبی که نگران هستند حق میدهم و برنامهریزی خواهیم کرد که اعتراضات مردم در محاکم قضایی مطرح شود اما مردمی که شناسنامه دارند و مشخص هستند اعتراض کنند و اگر اعتراضشان نابجا بود خسارت بدهند. این عناوین کلی موضوعی را حل نمیکند، این فرایندی است که در آینده باید اینگونه بشود؛ اگر ما سیستم نظارتی را به شکلی که الان هست بخواهیم نگه داریم بهنظر میرسد خیلی پاسخگو نباشد، کم کم باید سیستمهای جدیدی را جایگزین کنیم که هم مردم در صحنه باشند و هم فیلمساز و تهیهکننده بیشتر به مسئله اجتماعی خودشان توجه کنند و یک مدیر نخواهد پاسخگو باشد چرا که این فیلمها را که من نساختهام.
شمقدری اذعان داشت: اینکه فیلمهای زیادی با مضمون خیانت ساخته میشوند صرفا یک جنجال رسانهای است، چرا که بدترین فیلمی که در باب خیانت ساخته شده است در هفت یا هشت سال پیش بود که مادری به دخترش خیانت میکرد ولی صدای هیچکس در نمیآمد. اینکه چه کسانی و با چه اهدافی پشت قضیه هستند کاملا مشخص است.
او در پاسخ به این سؤال که آیا شما با مطرح کردن موضوع خیانت در سینما موافق هستید یا نه ؟ گفت: اگر من خودم بخواهم فیلم بسازم «توفان شن» و یا فیلم امام(ره) را میسازم، اما نمیتوانم فیلمسازان را مجبور کنم که فیلم خاصی را بسازند. رئیس سازمان سینمایی در همین راستا افزود: همه فیلمهایی که این موضوع را داشتهاند خیانت را رد کردهاند و فقط یک فیلم در این رابطه سکوت کرده بود که ما آن فیلمساز را توبیخ کردیم، چرا که کسی حق ندارد حتی در اینباره سکوت کند و فیلم باید بهگونهای برای مخاطب عبرتآمیز باشد. هر کسی ممکن است در زندگیاش با این موضوع مواجه شود یکی از وظایف فیلمساز این است که جنبه عبرت آمیز آن را برای مخاطب باز کند و در یک فضای علمی و تحقیقی منتقدین و دلسوزان اجتماعی نکات مختلف آن را بیان کنند. رئیس سازمان سینمایی افزود: ما معتقدیم که در شکل عالی فیلمسازان ما باید جزو بزرگترین نخبگان فرهنگی کشور باشند حتی من میگویم باید از مجتهدین باشند اما واقعیت این است که فیلمسازان ما مانند سایر مردم و از سطوح و طیفهای مختلف سوادی هستند و هر کدام درکی از مسائل اجتماعی و تحلیل خاص خودشان رادارند.
او تصریح کرد: این چارچوبی است که به ما ارائه داده شده است و بر مبنای آن شوراها نظر میدهند و فیلم نمایش داده میشود. تا به این لحظه ما حتی در یک مورد هم از قانون تخطی نداشتهایم. نمیتوان فیلمی ساخت که همه موافق آن باشند اما قانون تکلیف را نهایی کرده و حرف آخر را شورای 9نفره میزند که همه آنها با حکم وزیر آمدهاند؛ به نوعی نظر این افراد فصلالخطاب است. به هر روی آنها هم ممکن است اشتباه کنند، اگر قانون اشکال دارد باید تصحیح بشود اما مباحث اکران و پروانه ساخت تاکنون مطابق قانون بوده است.