افزایش جمعیت و وابستگی معیشتی جوامع جنگلنشین به عرصه منابع طبیعی تجدیدشونده که با بهرهبرداریهای سنتی همراه است و ظرفیت تولید محدود منابع، در کنار عدم توسعهیافتگی متناسب با توانمندیهای اکولوژیکی مناطق، روند قهقرایی نگرانکننده منابع یادشده به ویژه منابع جنگلی را موجب شده است.
در وضعیت موجود، برخی پروژههای توسعهای نهتنها دستاورد درخور توجهی برای منابع طبیعی و کاهش وابستگی شدید معیشتی به منابع طبیعی نداشتهاند، بلکه اثرات سوء آنها روی عرصههای جنگلی و مرتعی حداقل در بعد منطقهای بیش از اثرات مثبت بوده است. در گستره زاگرس مرکزی، اجرای پروژههای کلان نظیر سدسازیها، راهسازیها و خطوط انتقال نیرو، گاز و نفت خسارتهای قابل ملاحظهای را متوجه جنگلهای ارزشمند این منطقه کرده است. پروژههای متعدد راهسازی در استان چهارمحال و بختیاری که با هدف ایجاد راه ارتباطی فلات مرکزی به استان خوزستان از طریق استان چهارمحال و بختیاری، در مسیرهای متعدد(سه مسیر: شهر کرد - اردل - بازفت، شهرکرد - ناغان - گندمکار، بروجن - لردگان - دهدز) نمونهای از این طرحهاست.
صرفنظر از تعدد مسیرها که توجیه منطقی آن جای پرسش دارد، در برخی مسیرها، احداث رشته راههای بیسرانجام حاکی از انجام حداقل مطالعات لازم جهت مسیریابی است. برای نمونه میتوان به مسیر بازفت اشاره کرد که روزگاری جنگلهای حوضه آبخیز آن یکی از بکرترین تودههای جنگلی منطقه زاگرس بود. حاصل آزمون و خطاهای راهسازی برای جنگلهای استان چهارمحال و بختیاری نابودی صدها هکتار از بهترین تودههای جنگلی آن دیار بوده است. سهم جنگلهای استان چهارمحال و بختیاری از روند روبهرشد و نگرانکننده صنعت سدسازی کشور، فرو رفتن هزاران هکتار جنگل در کام دریاچههای سدهای احداثی بوده و در ادامه این روند برای سدهای در دست احداث، نابودی هزاران هکتار از باقیمانده جنگلهای این دیار اجتنابناپذیر است.
تنها سهم گزینه دردستساخت سد خرسان۳حدود چهار هزار هکتار جنگل است. توسعهای که درصورت پایدار بودن میتواند بهعنوان تنها راه مهار دیگر عوامل تخریب جنگلهای زاگرس مثل زراعت در زیراشکوب، قطع درختان جنگل و تولید زغال، چرای غیراصولی دام و بهرهبرداریهای غیرعلمی مطرح باشد، حال به لحاظ نادیده گرفته شدن ملاحظات محیط زیستی و توانمندیهای بومشناختی مناطق، پایداری خود را از دست داده و به یکی از عوامل مهم تخریب رویشگاههای کمنظیر کشور بدل شده است.
هومان خاکپور؛کارشناس محیط زیست