معاونت شهرسازی و معماری تهران در کنار هشت معاونت دیگر شهرداری تهران با هدف طراحی، هدایت و ساخت شهر ایجاد شده است. مشارکت و تلاش در زمینه های مربوط به برنامه ریزی ، مطالعات و تحقیقات علمی، فنی، مهندسی و تخصصی، شهرسازی و معماری به این معاونت واگذار شده و تهیه و اجرای طرحهای تحقیقاتی و اجرائی و رهبری و هدایت و نظارت بر ساخت و سازهای درون شهری شهر تهران و برنامه ریزی و هماهنگی کلیه امور مهندسی و معماری و اجرائی ساخت و سازهای شهری و تدوین ضوابط و مقررات اجرائی مربوط در حد قوانین، وظایف و ضوابط مشخص و مصوب موجود نیز از ماموریت های آن است.
وب سایت: معاونت شهرسازی و معماری
اما وظایفی که معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران بر عهده دارد شامل موارد زیر است:
1-بررسی اهداف، سیاستها و خطوط کلی برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت شهرداری تهران در زمینه امور مربوط به شهرسازی و معماری شهر تهران در راستای سیاستهای کلی نظام جمهوری اسلامی در زمینه های طرحهای تفصیلی و جامع شهر تهران.
2- مطالعه مسائل و تنگناهای اساسی شهرسازی و معماری شهر تهران و تنظیم برنامه های توسعه شهری و ایجاد هماهنگی لازم بین سازمانها، وزارتخانه های ذیربط و ارگانهای مسوول در ارتباط با شهرسازی و معماری شهر تهران و همکاری با موسسات مذکور به منظور ایجاد هماهنگی در برنامه ریزی توسعه شهرسازی و کنترل آن در سطح تهران و ارائه پیشنهادات لازم به ارگانهای تصمیم گیر در زمینه های مذکور.
3- تدوین هدفها، سیاستها، برنامه های جامع نظام شهرسازی و معماری منطقه تهران بزرگ و تجدید نظر و به هنگام نبودن مستمر برنامه ها و طرحهای مربوط به شهرسازی و معماری.
4- بررسی سیاستها و برنامه های مربوط به تراکم جمعیتی شهر تهران، قشر بندی های اجتماعی، فرهنگی، الگوهای مهاجرت، مسائل اجتماعی و فرهنگی شهر تهران در ارتباط با پیشبردی اهداف شهرسازی و معماری شهرداری تهران در رابطه با شهر تهران.
5- مشارکت فعال و همکاری با سازمانهای مسوول در رابطه با برنامه ها و طرحهای زیربنائی و روبنائی شهر تهران در زمینه های آب، برق، گاز ، مخابرات ، فاضلاب ، آموزش و پرورش ، بهداشت، درمان، ورزش و تفریح ، فضای سبز که به نوعی به مسائل مربوط به شهرسازی در شهر تهران مربوط می شوند.
6- تامین، تهیه و تدوین سیاستهای شهرداری تهران در ارتباط با نحوه، کیفیت و چگونگی پیشبردی امر ساخت و ساز در تهران و انتخاب بهترین راه در زمینه هدایت و کنترل آن .
7-ابلاغ بخشنامه ها و سیاستهای شهرداری تهران در امر ساخت و ساز همراه با فرم ها و دستورالعمل های لازم و مصوب به مناطق بیست گانه و واحدهای ذیربط جهت اقدام و اجرا.
8- ایجاد ارتباط مستمر و مداوم با واحدهای مختلف شهرداری تهران در زمینه های معماری و شهرسازی به منظور هدایت واحدهای ذیربط به سمت اهداف شهرداری تهران در رابطه به موارد و مسائل ساخت و ساز در شهرداری .
9- نظارت مستمر بر اجرای نقشه های جامع و تفصیلی شهر تهران و ارائه پیشنهادات ضرور و لازم در ارتباط با ایجاد تغییرات پی در پی در آن بطور اصولی و منطقی به مسوولین ذیربط.
10- اجرای امر نظارت و برنامه ریزی دقیق و حساب شده در ارتباط با صدور پروانه های ساختمانی و روند شهرسازی و معماری شهر تهران و تامین امکانات فنی از نظر نیروی انسانی متخصص، آمار و سایر ابزارهای مورد نیاز و ایجاد و تاسیس ستادهای مرکزی و منطقه ای ویژه جهت انجام امر فوق .
11- ایجاد نظام نوین و سیستمی صحیح و مناسب و متکی به روشهای منطقی و واقعیات مشهود مسائل شهرسازی تهران در زمینه صدور پروانه های ساختمانی که در برگیرنده عنصر مهم تسهیل و تسریع کار و تصمیم متقابل و فیمابین شهرداری و شهروندان باشد.
12- افزایش سطح آگاهی متقاضیان پروانه های ساختمانی و مهندسین، طراحان و ناظرین نسبت به قوانین، مقررات، ضوابط و معیارهای فنی ، بهداشتی و ایمنی ساختمان از طریق آموزش و تهیه و تدوین کتب و جزوات ذیربط و تشکیل دوره های توجیهی.
معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران همچنین طرح جامع تفصیلی کلانشهر تهران را نیز طراحی و نظارت بر نحوه اجرای آن را بر عهده دارد.
این معاونت دارای زیر مجموعه هایی همچون سازمان نوسازی شهر تهران، شرکت شهربان و حریم بان، شرکت نوسازی عباس آباد، ادارات کل برنامه ریزی و توسعه شهری امور شهرسازی مناطق، شهرسازی و طرح های شهری، امور اجرایی کمیسیون ماده صد، اداره حریم، دبیرخانه کمیسیون ماده 5، تدوین ضوابر، نظارت و صدور پروانه است.