از زمان تشکیل اداره بلدیه در شهر تهران در سال 1286، جمع آوری زباله و نظارت شهر یکی از وظایف اصلی آن اداره بود. در آن سال ها زباله ها توسط کارگران جمع آوری و در محل هایی در سطح شهر تلنبار و سپس به وسیله اسب و قاطر به حومه شهر منتقل و تخلیه می شد. در سالهای بعد وسیله انتقال زباله به گاری هایی تبدیل شد که توسط اسب یا قاطر کشیده می شدند. در پی شکایات مردم از بوی نامطبوع و مناظر نازیبایی که در محل ها انباشت زباله وجود داشت، شهرداری محل های تلنبار زباله را محصور کرد و به اصطلاح چار دیواری درآورد. با ورود خودرو و کامیون، در سالهای بعد کامیون هایی برای حمل زباله به کار گرفته شدند.گرچه تخلیه و دفن زباله کم و بیش در اطراف تهران ادامه داشت، اما از سال 1335 تهران دارای دو مرکز دفن اصلی شد که یکی، مرکز دفن آبعلی، در شمال شرق، ابتدای جاده آبعلی و دیگری، مرکز دفن کهریزک، در جنوب شهر تهران، ابتدای جاده قدیم قم قرار داشت.
در سال 1349 شهرداری تهران، برای بهینه سازی مدیریت زباله، احداث کارخانه ای را برای بازیافت پسماندهای آلی و تبدیل آنها به کمپوست، در دستور کار خود قرار داد. این کارخانه با ظرفیت پذیرش روزانه 500 تن زباله احداث و در سال 1351 راه اندازی شد. برای مدیریت اجرا و راهبری این کارخانه تشکیلاتی ایجاد شد که بعدا" به اداره کود گیاهی تبدیل و مدیریت بازیافت و دفن زباله در تهران را عهده دار شد. مرکز دفن آبعلی در سال 1368، به علت برخی عوارض زیست محیطی تعطیل شد و از آن تاریخ و مرکز دفن زباله های شهری تهران منحصر به مرکز دفن کهریزک شد که مرکز دفن آرادکوه تغییر نام یافت و مرکز دفن آبعلی منحصر به دفع پسماندهای ساختمانی و عمرانی شد. از سال 1368 چهار دیواری هایی که در سطح شهر برای انباشت زباله در نظر گرفته بودند به تدریج به 14 ایستگاه انتقال تبدیل شد.
در این روش جدید زباله ها به وسیله خودروهای باربر سبک جمع آوری و به ایستگاه های انتقال حمل و در ایستگاه های مذکور در کامیون های بزرگ (سمی تریلر) تخلیه و سپس سمی تریلرها زباله ها را به مرکز پردازش و دفن منتقل می کنند، به این ترتیب تحولی در سیستم جمع آوری و حمل زباله ایجاد شد.
با گسترش فعالیتها و وظایف، اداره کود گیاهی نسبت به تدوین یک اساسنامه برای تشکیل یک سازمان مستقل اقدام و برای تصویب به وزارت کشور پیشنهاد شد. اساسنامه سازمان تحت نام " سازمان بازیافت و تبدیل مواد " در مورخ 2/8/1370 به تصویب وزارت کشور رسید و برای اجرا به شهرداری تهران ابلاغ شد. در سال 1372 احداث یک کارخانه بازیافت مواد آلی و تولید کمپوست در دستور کار قرار گرفت که عملیات احداث آن در سال 1377 به پایان رسید و راه اندازی شد.
سازمان بازیافت و تبدیل مواد برای رسیدن به اهداف خود در سال 1373 اقدام به تهیه طرح جامع 6 مدیریت مواد زاید جامد برای تهران بزرگ کرد که این طرح در فروردین ماه 1376 تهیه و تحویل داده شد. در سالهای بعد کارخانجات و واحدهای بازیافت و پردازش دیگری شامل به کارخانجات بازیافت و پردازش پسماندهای ساختمانی و عمرانی احداث گردید.
با تصویب قانون مدیریت پسماندها در اردیبهشت ماه 1383 در مجلس شورای اسلامی مدیریت پسماندها دارد مرحله جدیدی شد.آئین نامه اجرایی قانون مذکور در مرداد ماه 1384 به تصویب هیئت وزیران رسید و به همین ترتیب دستورالعمل‌ها و شیوه نامه های مربوطه نیز برای بهینه سازی وضعیت مدیریت پسماندها ابلاغ شد که از آن جمله می توان به دستورالعمل تهیه طرح جامع مدیریت پسماند شیوه نامه نحوه اقدام مامورین مدیریت پسماند به عنوان ضابطین قضایی، دستورالعمل نحوه تعیین بهای خدمات مدیریت پسماند و اساسنامه و ساختار تشکیلات سازمان مدیریت پسماند اشاره کرد.
وظایف و اهداف:
اما برنامه‌ریزی در جهت ایجاد بسترهای فرهنگی و اجتماعی مناسب و مورد نیاز در جامعه شهری تهران از طریق آموزش و اطلاع‌رسانی جهت بالا بردن سطح دانش و آگاهی مردم و دست‌اندرکاران، با استفاده از ظرفیت رسانه‌های جمعی، تبلیغات محیطی، مشارکت عمومی شهروندان تهرانی و نهادهای مدنی تخصصی بویژه شورایاری‌های محلات در جهت تحقق اهداف سازمان، برنامه‌ریزی جهت نظافت و رفت و روب، شستشوی معابر، انهار، سطوح، مبلمان‌و سایر المان‌های شهری و بطور کل پاکیزه‌سازی معابر و فضاهای عمومی شهر تهران با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، برنامه‌ریزی و نظارت بر کاهش تولید پسماند توسط تولیدکنندگان و تهیه‌کنندگان کالاهای مصرفی و مصرف‌کنندگان کالاها (کلیه تولیدکنندگان پسماند) در شهر تهران با استفاده از ظرفیت‌های مشارکت‌های عمومی مردم و همکاری نهادهای مدنی و دولتی ذیربط از جمله وظایف برشمرده برای این سازمان است.
همچنین نظافت و رفت و روب معابر، جمع آوری و انتقال پسماندها، دفع و مراقبت پس از دفع، استحصال انرژی از پسماند، احداث واحدهای جدید پردازش پسماند و نظارت و کنترل بر عهده سازمان مدیریت پسماند است.
این سازمان زیر نظر معاونت خدمات شهری شهرداری تهران فعالیت می کند.
