برای مقاوم‌سازی مدارس در برابر زلزله، با توجه به زلزله‌خیز بودن کشور، مجلس در سال85 بودجه‌ای چهار میلیارد دلاری تصویب کرده است. نتیجه این کار در زلزله مرداد‌ماه امسال استان آذربایجان‌شرقی کاملا آشکار شد و مدارس تنها بناهایی بودند که سالم ماندند.
تخریب و نوسازی مدارس خطرآفرین نیز چند سالی است که در دستور کار سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور قرار دارد و بخش قابل‌توجهی از این مدارس نوسازی شده است. دی‌ماه سال88 بالاترین مقام وزارت آموزش‌وپرورش وعده ساخت چهارهزار سالن ورزشی و 20هزار نمازخانه در مدارس را طی سال‌های 89 و 90 داد. هوشمندسازی مدارس هم امسال مشکل‌ساز شده و آموزش‌وپرورش با توجه به کمبود بودجه سعی می‌کند بخشی از هزینه این کار را از جیب مردم تأمین کند.
همچنین کار مرمت و مقاوم‌سازی مدرسه ماندگار دارالفنون از اسفندماه سال87 توسط سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور شروع شد اما چند سالی است که نیمه‌تمام رها شده. این مسائل را در گپ و گفتی با مرتضی رئیسی، معاون عمرانی وزیر آموزش‌وپرورش و رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور مطرح کرده‌ایم که می‌خوانید.
- هوشمندسازی در این روزها به بحثی داغ در مدارس تبدیل شده است. بفرمایید هوشمندسازی مدارس در چه وضعیتی است؟
درباره هوشمندسازی مدارس یک هدفگذاری در وزارت آموزش‌وپرورش انجام شده است. عملا بحث هوشمندسازی و استفاده از فناوری‌های نوین درمدارس با این شیوه‌ای که امروز مطرح است یک ارتباط تعاملی و دو سویه بین دانش‌آموز و معلم در کلاس ایجاد می‌کند و منجر به تولید محتوا می‌شود که نتیجه آن ارتقای سطح آموزش است. این موضوع در کشور ما قدمتی ندارد و یکی دو سالی است که به‌صورت جدی مطرح شده و جرقه‌های اولیه آن در نیمه دوم سال گذشته زده شد و یک پروژه هم با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد.
تصویری از هدفی که مدنظر آموزش‌وپرورش است از بعد استفاده از فناوری‌های نوین در کلاس‌ها در آن پروژه کلید خورد. خوشبختانه با پیگیری‌های سال گذشته و مساعدت مجلس، برای اولین بار در تاریخ آموزش‌وپرورش کشور یک ردیف اعتباری خاص به میزان 40میلیارد تومان برای هوشمندسازی مدارس به تصویب رسید که قطعا اگر اختصاص پیدا کند بخشی از اهداف آموزش‌وپرورش در هوشمندسازی مدارس را تأمین خواهد کرد.
ذکر این نکته ضروری است که در هیچ کدام از بودجه‌های سنواتی قبل و در طول تاریخ کشور برای فناوری‌های جدید در مدارس اعتباری نداشته‌ایم و ما امیدواریم با عنایت به اینکه استفاده از فناوری‌های جدید در مدارس یکی از مولفه‌های اساسی سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش است، مسئولان برنامه‌ریزی کشور در تخصیص این اعتبار سخاوتمندانه عمل کنند.
در کنار این موضوع سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور نیز تعهداتی دارد و پروژه‌هایی که به بهره‌برداری می‌رسد در قالب اعتبارات تجهیزاتی به تجهیز مدارس جدید به این فناوری‌ها می‌پردازد، زیرا بخشی از اعتبارات عمرانی ما طی سال‌های اخیر که هر سال هم این اعتبار افزایش پیدا کرده صرف خرید تجهیزات‌آموزشی و کمک‌آموزشی می‌شود، پس ما در حقیقت تجهیز کلاس‌های درس به فناوری‌های جدید را در آن مجموعه تجهیزات‌آموزشی و کمک‌آموزشی تعریف کرده‌ایم و این تجهیزات به فهرست تجهیزات پیشین که مدارس به‌طور معمول با آنها تجهیز می‌شدند، اضافه شده است.
- یعنی این موضوع برای سازمان نوسازی مدارس کشور بار مالی دارد؟
قطعا بار مالی دارد ولی توجه داشته باشید منافع این اقدام برای ارتقای سطح آموزش و پرورش کشور خیلی زیاد است و سیاستگذاری شده که بخشی از اعتبارات تجهیزاتی ما که هر سال در حال افزایش است، صرف هوشمندسازی مدارس جدید می‌شود. البته تجهیز همه مدارس و کلاس‌های کشور به امکانات و تجهیزات هوشمند در کوتاه مدت امکان‌پذیر نیست. بیش از 500هزار کلاس درس در کشور داریم که برای هوشمندسازی تعداد قابل توجهی از آنها به اعتباری بیش از یکهزار میلیارد تومان نیاز است.
- آیا در سازمان نوسازی مدارس درباره هوشمندسازی مدارس به لحاظ دوره‌های تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و متوسطه اولویتی وجود دارد؟
نمی‌توان در این‌باره به‌طور دقیق اولویتی تعیین کرد. برخی می‌گویند چرا سراغ دانش‌آموزان دوره متوسطه نمی‌روید؟ بررسی‌های ما نشان می‌دهد دانش‌آموزان دوره ابتدایی برای به کارگیری فناوری‌های نوین آموزشی و پرورشی مستعدتر هستند. در بازدیدها و مطالعات میدانی مشخص شد که دانش‌آموزان ابتدایی بیش از سایر دانش‌آموزان احساس نیاز می‌کنند و اشتیاق بیشتری برای دریافت محتوای الکترونیک دارند.
- برای هوشمندسازی هر کلاس درس به‌طور میانگین چه اعتباری نیاز است؟
برای تجهیز هر کلاس درس به فناوری‌های جدید به‌طور متوسط بین سه تا چهار میلیون تومان اعتبار نیاز است که شامل رایانه‌دستی(لپ‌تاپ)، تابلو (برد) هوشمند لمسی و ویدئو پروژکتور می‌شود. البته بخشی از کار بر عهده آموزش‌وپرورش و بخشی دیگر نیز بر عهده سازمان نوسازی مدارس کشور است.یک دستگاه به تنهایی نمی‌تواند از پس هزینه‌های هوشمندسازی مدارس برآید، به همین دلیل از توان سایر بخش‌ها نیز کمک گرفته شده است و اینکه فقط به‌دنبال این باشیم که تعداد حداکثری مدارس از اعتبارات دولتی هوشمند شود کاری زمان‌بر است. باید همه دستگاه‌های دولتی و خیرین محترم نیز در این زمینه آموزش‌وپرورش را یاری کنند. در غیراین صورت هوشمندسازی مدارس طی بازه زمانی چندین ساله انجام خواهد شد.
- دی‌ماه سال 88شما از ساخت چهار هزار سالن ورزشی طی چهار سال سخن گفتید و وزیر آموزش‌وپرورش هم در خوزستان اعلام کرد مقرر شده طی سال‌های89 و 90با مشارکت استانداری‌ها، چهار هزار سالن ورزشی و 20هزار نمازخانه و کتابخانه در سطح کشور ساخته شود. این کارها در چه مرحله‌ای است؟
در شروع کار دولت دهم یک هدفگذاری در ورزش دانش‌آموزی انجام شد که شامل ساخت 400استخر شنا، چهار هزار سالن ورزشی و 20هزار نمازخانه بود. البته برای انجام این کار باید منابع مالی موردنیاز تأمین می‌شد.
منظورم از بیان طی چهار سال، تا پایان برنامه پنجم توسعه بوده است ساخت چهار هزار سالن ورزشی بودجه هنگفتی می‌خواهد. به‌طور میانگین برای ساخت هر سالن ورزشی 700مترمربعی که دانش‌آموزان بتوانند در آن ورزش کنند دست‌کم حدود 300میلیون تومان بودجه نیاز است و اگر این عدد ضرب‌در چهار هزار شود مبلغ قابل توجهی می‌شود که نیاز بود از طریق بخش برنامه‌ریزی و بودجه کشور تامین منابع برای این پروژه‌ها کشوری مهم صورت پذیرد.
آموزش‌وپرورش تا سال گذشته برای ساخت سالن ورزشی، استخر و خرید تجهیزات ورزشی اعتبار ملی خاصی نداشت. از سال گذشته از محل یک درصدی که به تربیت بدنی کشور اختصاص یافت، 20درصد به وزارت آموزش‌وپرورش اختصاص پیدا کرد.
این موضوع امسال برای دومین بار تکرار شد و پیش‌بینی می‌شود که سهم سالانه آموزش وپرورش بیش از 100میلیارد تومان شود که این اعتبار عمدتا صرف ساخت سالن‌های ورزشی و استخر به‌ویژه در مناطق محروم و در مدارس دخترانه کشور می‌شود.
افزون بر این اعتبارات، بودجه های استانی هم داریم و دست‌کم 12تا 13درصد اعتبارات عمرانی استان‌ها هم به آموزش‌وپرورش اختصاص پیدا می‌کند، مضافا اینکه بخشی از اعتبارات استانی برای دستیابی به این هدف به کار گرفته شده است.
با هدف‌گذاری‌ای که در این‌باره داشتیم کار ساخت سالن ورزشی عمدتا در مناطقی که جمعیت دانش‌آموزی قابل‌توجهی داشتند شروع شد و تاکنون عملیات اجرایی ساخت 1368سالن ورزشی آغاز شده است. تا اول مهرماه امسال 536 سالن ورزشی تحویل آموزش‌وپرورش شده و 832سالن ورزشی در دست ساخت است. پیش‌بینی می‌کنم اگر همین روند اعتباری که از سال 90برای ما مصوب شده است ادامه یابد ساخت چهار هزارسالن ورزشی تا پایان برنام پنجم توسعه به اتمام برسد.
درباره ساخت نمازخانه نیز سازمان نوسازی هیچ پروژه آموزشی و پرورشی‌ای را بدون نمازخانه تحویل نمی‌دهد. عملیات اجرایی پنج هزار‌و 272 نمازخانه در مدارس شروع شده که طی ۳ سال گذشته سه‌هزار و 672باب نمازخانه با زیربنایی معادل ۵۸۰ هزار مترمربع تحویل آموزش‌وپرورش شده است.
یکهزار و 600نمازخانه دیگر نیز در حال ساخت است و درصورت تخصیص اعتبارات تا پایان دولت دهم این پروژه‌ها نیز تحویل آموزش‌وپرورش خواهد شد. البته اینها به جز نمازخانه‌هایی است که در دل مدارس نوسازی تحویل شده است.
- ساخت 400 استخر شنا به کجا انجامید؟
درباره استخرهای شنا نیز عملیات اجرایی 247استخر شروع شده است. در برخی استان‌ها مانند بوشهر، آموزش‌وپرورش اصلا استخر شنا نداشت. در این استان ساخت پنج استخر شنا همزمان شروع شده است. تعداد استخر تحویلی به آموزش‌وپرورش از اول دولت دهم تا اول مهرماه امسال 18استخر بوده است. 229پروژه استخر هم نیمه‌تمام مانده است. اگر این اعتبار 20درصدی که سهم آموزش‌وپرورش است اختصاص یابد، عملیات اجرایی سالن‌های ورزشی و استخرهای نیمه‌تمام تسریع می‌شود و عملیات اجرایی سالن‌ها و استخرهای جدید با اولویت مناطق دارای جمعیت دانش‌آموزی بیشتر شروع خواهد شد.
- بحث مقاوم‌سازی مدارس کشور که با تخصیص بودجه مناسبی از سوی مجلس از سال85 شروع شده در چه مرحله‌ای قراردارد و چند درصد از مدارس مقاوم‌سازی شده‌اند؟
مجلس شورای اسلامی در سال 85مبلغ چهار میلیارد دلار برای تخریب و بازسازی حدود 13میلیون مترمربع زیربنای مدارس و حدود 12میلیون مترمربع زیربنای مدارس نیازمند مقاوم‌سازی تصویب کرد. البته این اعتبار به قیمت سال84 بود و در تبصره قانون قید شده بود «تعدیل سالانه» کارهای ساختمانی در طول اجرای این قانون به اعتبار مصوب باید افزوده شود.
بـراساس نشست‌هایــی که با معاونت بـرنامه‌ریـزی و نظارت راهبـردی ریاست‌جمهوری داشتیم، بر‌آورد شد برای اجرای این مصوبه مجلس روی هم مبلغ شش‌هزار و 200میلیارد تومان نیاز است که تاکنون مبلغ چهار هزار و 30میلیارد تومان از این اعتبار پرداخت شده است؛ سه هزار و 700میلیارد تومان طی سال‌های 85تا پایان 90داده شده و امسال هم 330میلیارد تومان برای تخریب، بازسازی و مقاوم‌سازی مدارس پرداخت شده است. با این اعتبارات عملیات تخریب و بازسازی 9میلیون مترمربع از فضاهای آموزشی آغاز شده که هفت میلیون مترمربع آن به پایان رسیده است. اولویت ویژه ما حذف مدارس خشت و گلی، سنگ و گلی و مدارسی بوده که کمترین مقاومت را در برابر زلزله داشتند.
همچنین مطالعات مقاوم‌سازی 46هزار کلاس درس انجام شده که از این تعداد عملیات مقاوم‌سازی 28هزار کلاس شروع شده، عملیات مقاوم‌سازی 22هزار کلاس درس تا اول مهرماه امسال به پایان رسیده است و عملیات مقاوم‌سازی شش هزار کلاس درس نیز تا دهه فجر امسال به پایان می‌رسد.
- هزینه مقاوم‌سازی هرکلاس درس چقدر است؟
هزینه مقاوم‌سازی هر کلاس به‌طورمتوسط یک‌سوم هزینه ساخت است. به‌طور میانگین هزینه مقاوم‌سازی هر کلاس درس در کشور تاکنون حدود 20میلیون تومان است ولی برای ساخت هر کلاس 60تا 70میلیون تومان هزینه می‌شود.
- چه ارزیابی‌‌ای از مقاوم‌سازی مدارس دارید؟
نتیجه مقاوم‌سازی مدارس در زلزله مرداد‌ماه امسال شهرستان‌های اهر، ورزقان و هریس استان آذربایجان‌شرقی کاملا گویاست. مدارس تنها ساختمان‌هایی بودند که سالم ماندند و به پایگاه‌های امداد و نجات و سکونت زلزله‌زدگان تبدیل شدند. به هیچ مدرسه‌ای آسیب سازه‌ای وارد نشده است و تقریبا در همه مدارس این مناطق سال تحصیلی همانند مدارس سایر نقاط کشور شروع شد. همچنین در پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی زلزله که در پرتغال برگزار شد، طرح مقاوم‌سازی مدارس ایران به‌عنوان یکی از طرح‌های بین‌المللی و جهانی ارائه شد که مورد توجه استادان و متخصصان علم مهندسی زلزله قرار‌گرفت.
