وی به‌دلیل فعالیت‌هایی که منجر به توافق هسته‌ای آمریکا با کره‌شمالی در سال 1997در زمان ریاست‌جمهوری کلینتون شد به «در باز کن» وزارت خارجه آمریکا معروف است. درخصوص پرونده هسته‌ای ایران و حواشی پیرامون آن، کمتر رسانه و یا دیپلماتی است که صحبت نکرده باشد. این پرونده سال‌هاست که محل مناقشه ایران و غرب شده است و به‌نظر می‌رسد سایه آمریکا برای مطول‌شدن این پرونده بیش از همه سنگینی می‌کند. ایران و آمریکا سال‌هاست که سعی کرده‌اند سیاست‌های تقابلی خود را در مذاکرات هسته‌ای دنبال کنند، هرچند فراز و فرودهای زیادی در این بین بوده است؛ گاهی ایران تمام فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کرده و گاهی آمریکا با واسطه خواهان مذاکرات بیشتر با ایران شده است.
یکی از مسئله‌های مهم در این بین حضور نمایندگان آمریکا در مذاکرات مختلف بوده است؛ آمریکا برای نخستین بار در مذاکرات ژنو بود که شخص سوم وزارت امور خارجه خود را آن هم به‌عنوان ناظر نه طرف مذاکره به ژنو اعزام کرد تا از نزدیک بتواند شاهد مذاکرات سعید جلیلی از ایران و خاویر سولانا به نمایندگی از 1+5 باشد. در همان زمان نیویورک تایمز در گزارشی با اشاره به اقدام بوش در صدور مجوز شرکت مرد سوم وزارت امور خارجه آمریکا در مذاکرات ایران در ژنو، این امر را نشانه انصراف آمریکا از پیش‌شرط مذاکرات یعنی «تعلیق غنی‌سازی اورانیوم» توصیف کرد. همچنین شبکه خبری سی. بی. اس در تحلیلی با اشاره به سیاست جورج بوش و دولتش در منزوی کردن ایران و اعمال فشار به وسیله تحریم‌ها به‌منظور تغییر رفتار ایران نوشت، مشکل اینجاست که این راهبرد عملی نبوده و شکست خورده است. این شبکه آمریکایی افزود: این تکامل روند سیاسی یعنی از محور شرارت خواندن ایران در سال2002 تا اعزام ویلیام برنز، مرد شماره سه وزارت امور خارجه آمریکا به مذاکرات ژنو به‌منظور نشستن بر سر میز مذاکره هسته‌ای ایران نشانگر راهبرد قدیمی و شکست خورده و ناامیدکننده آمریکاست. اگرچه پس از مذاکرات، خاویر سولانا در یک نشست خبری گفت: «مذاکرات سازنده بود اما ما پاسخی در مورد بسته پیشنهادی غرب دریافت نکردیم» اما سعید جلیلی ضمن سازنده و روبه‌جلو خواندن مذاکرات اعلام کرد: «رویکرد ما در نگاهی که داریم و بسته‌ای که ارائه کرده‌ایم، راهبردی است نه تاکتیکی؛ از همین رو این رویکرد درازمدت است.»
دور بعدی مذاکرات ایران و 1+5که مذاکرات ژنو دو نام گرفت اما نقش نماینده آمریکا را بیش از پیش روشن کرد. این‌بار برنز تنها به‌عنوان ناظر مذاکرات در سوئیس حاضر نشد بلکه پس از اینکه خاویر سولانا مذاکرات را شروع کرد این برنز بود که سکان قایق گروه 1+5 را در اختیار گرفت و طرف‌غربی تأکید کرد که به پیشنهاد تعلیق در ازای تعلیق که تحت آن سازمان ملل هیچ تحریم جدیدی را اعمال نخواهد کرد و ایران گسترش برنامه غنی‌سازی اورانیوم را متوقف خواهد کرد، پایبند خواهد بود. گروه 1+5 اعلام کرد که مذاکرات بیشتر به تعلیق غنی‌سازی در ازای کمک فنی و اقتصادی به ایجاد صنعت برق هسته‌ای در ایران منتهی خواهد شد که این پیشنهاد از سوی تهران رد شد. اما نکته قابل‌توجه در این دور از مذاکرات پافشاری آمریکا بر سیاست چماق و هویج بود که پس از مذاکرات سخت و فرسایشی طرف‌های درگیر، ویلیام برنز پس از پنج بار درخواست از سعید جلیلی توانست به‌مدت 45دقیقه با دبیرشورای‌عالی امنیت ملی ایران دیدار و گفت‌وگو کند.
پیش از سومین دور مذاکرات ژنو، طرف غربی طوری رفتار کرده بود که به یک مهاجم بیشتر شبیه بود تا به طرف محترم مذاکره کننده؛ بنابراین نگرانی‌ها از سناریوی 1+5پای میز مذاکرات بسیار بالا گرفت. در آستانه مذاکرات اما طرف غربی اعلام کرد که از این پس کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به‌عنوان نماینده کشورهای مجموعه 1+5به جای خاویر سولانا در مقابل تیم ایرانی قرار خواهد گرفت ولی همچنان برنز به‌عنوان نماینده آمریکا در مذاکرات حضور خواهد داشت و پس از تمام شدن مذاکرات وی که به همراه یک تیم پنج نفره در مذاکرات ژنو سه حاضر شده بود، حدود 10بار به روش‌های مختلف از جلیلی درخواست ملاقات کرد اما هیچ‌یک از این درخواست‌ها پذیرفته نشد.
تغییر استراتژیک
اما گویی همیشه در بر یک پاشنه نمی‌چرخد و تاسیس سفارت مجازی آمریکا برای خدمات‌دهی به ایرانیان بهانه‌ای بود تا وندی شرمن، دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی در امور ایران، از پس‌پرده بیرون بیاید اما وی زمانی وارد گود بحث هسته‌ای ایران شد که پس از 15ماه وقفه در مذاکرات میان ایران و 1+5، تیم کارشناسان باراک اوباما تصمیم گرفتند وی را به جای ویلیام برنز راهی استانبول کنند؛ مذاکراتی که بعدا در دو مرحله پیگیری شد و آنها را استانبول یک و استانبول دو نامیدند. از این‌رو بود که وندی شرمن به‌عنوان معاون هیلاری کلینتون در امور سیاسی و سومین مقام متنفذ دستگاه دیپلماسی آمریکا سرپرستی هیأت مذاکره‌کننده آمریکایی را بر عهده گرفت. البته ویلیام برنز نیز به‌عنوان مشاور ارشد وندی، او را در این مذاکرات همراهی کرد.
اما اینکه چرا دولت واشنگتن شرمن را به‌عنوان سرپرست تیم مذاکره‌کننده آمریکا عازم ترکیه کرد، به نفوذ و شهرت او بازمی‌گردد؛ از این رو است که این دیپلمات کهنه کار آمریکایی معمولا در مذاکرات و نشست‌های بسیار مهم دیپلماتیک حضور پیدا کرده و در مواقع ضروری به‌عنوان برگ برنده آمریکا مطرح بوده است. ماجرای این شهرت به فعالیت‌های وی در دوران ریاست‌جمهوری بیل کلینتون مربوط می‌شود. شرمن در آن دوران به همراه مادلین آلبرایت، وزیر خارجه وقت آمریکا، ریاست هیأت مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا را بر عهده داشت؛ مذاکراتی که در نهایت به توافق هسته‌ای کره‌شمالی و آمریکا منجر شد. وی به‌دلیل فعالیت‌هایی که منجر به توافق هسته‌ای آمریکا با کره‌شمالی در سال 1997در زمان ریاست‌جمهوری کلینتون شد به درباز کن وزارت خارجه آمریکا معروف است. در مذاکرات ژانویه 2011ابتدا مقرر شده بود گفتوگوها در دو دور انجام شود درحالی‌که بعد از پایان نشست صبح هیچ‌گاه نشست عصر آغاز نشد تا گفتوگوها شکست خورده خوانده شود و از سوی دیگر برخلاف توافق روسای هیأت‌ها برای برگزاری نشست خبری در پایان مذاکرات، اشتون خلف وعده کرد؛ و بیانیه‌ای برخلاف توافقات صادر کرد اقدامی که ناراحتی سعید جلیلی را برانگیخت و وی در کنفرانس خبری‌اش در استانبول به‌شدت اشتون را ملامت کرد. از سوی دیگر نشست قبلی ایران و 1+5 به گفته جلیلی تنها بر سر یک بند چند کلمه‌ای توافق داشت آن هم توافق برسر همکاری در موضوعات مشترک بود درحالی‌که طرف مقابل همین یک بند را نیز نپذیرفت و اظهاراتی مغایر با آن به زبان راند و از طرفی با پایان یافتن مذاکرات پیشین ایران و 1+5در استانبول هیچ چشم‌اندازی برای ادامه مذاکرات به چشم نمی‌خورد چه رسد به اعلام زمانی برای ادامه مذاکرات. درحالی‌که در مذاکرات استانبول دو برای نخستین بار طرفین از گفتوگوها ابراز رضایت کردند و زمان دقیقی را برای دور بعدی گفتوگوها اعلام داشتند؛ نکته‌ای که در نوع خود بی‌سابقه بود. در این بین شرمن که نخستین حضور خود را در مذاکرات تجربه می‌کرد تأکید کرد که نباید روابط ایران و آمریکا بیش از این تیره شود.
مذاکره در بغداد، گزارش در تلآویو
مذاکرات با توافق طرفین در بغداد ادامه یافت ولی مسئله‌ای که بیش از هر چیز در این بین خودنمایی می‌کرد این بود که وندی شرمن، نماینده آمریکا در مذاکرات بعد از پایان گفت‌وگوهای بغداد، قبل از اینکه به واشنگتن برگردد و نتیجه مذاکرات را به باراک اوباما گزارش کند، به تلآویو رفت تا با مقام‌های اسرائیلی ملاقات کند و به آنها اعلام کند که مذاکرات به هیچ نتیجه دلخواهی برای اسرائیل نرسیده است؛ اگرچه منابع اسرائیلی اعلام کردند که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و ایهود باراک وزیر دفاع اسرائیل حاضر نشدند با او ملاقات کنند و او تنها با یاکو آمیدرو، دبیر شورای امنیت اسرائیل ملاقات کرد و این مسئله بار دیگر از فرمان‌پذیری آمریکا از رژیم صهیونیستی در مذاکرات هسته‌ای ایران پرده برداشت. طبق گزارش روزنامه هاآرتص، نماینده آمریکا در مذاکرات ایران با 1+5برای هماهنگ‌سازی مواضع در قبال گفتوگوها، قبل و بعد از مذاکرات با مایکل اورن، سفیر اسرائیل در واشنگتن مذاکره داشته و این مقام صهیونیستی را در جریان مذاکرات قرار داده است. قطعا با توجه به اطلاعات دریافتی از طریق وندی شرمن بود که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل از دولت‌های غربی درباره نحوه تعامل آنها با ایران انتقاد کرد و آنها را به دادن هدیه به ایران متهم ساخت.
این بار اما مذاکرات در مسکو دنبال شد و اسرائیل با تمام توان کوشید تا نتایج مذاکرات مسکو «شکست کامل» باشد؛ امری که با توافق بر سر برگزاری نشست‌های کارشناسی میان دو طرف محقق نشد. در این بین اما وندی شرمن اظهار داشت این مذاکرات در مرحله دشواری به‌سر می‌برد ولی این به‌معنای شکست و توقف مذاکرات نیست.
این بار نیز شرمن ضمن تکرار موضع پیشین این گروه، خواسته‌های ایران مبنی بر برداشته شدن تحریم‌ها در ازای همکاری‌های متقابل و دیگر موارد مطرح شده را غیرمنطقی دانست و مدعی شد درصورت تن ندادن ایران به خواسته‌های غرب، تحریم‌های بیشتری در انتظار خواهد بود.
این سیاست‌های یک بام و دوهوای آمریکا در مذاکرات باعث شد تا شایعاتی مبنی بر برکناری شرمن از دور جدید مذاکرات ایران و 1+5که قرار است در آینده نزدیک صورت بگیرد، پخش شود؛ چرا که با تغییر وزیر خارجه آمریکا و نشستن جان کری بر صندلی ریاست این وزاتخانه مهم جمعی از اعضای تیم مذاکره‌کننده آمریکا این تیم را ترک کردند اما برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که شرمن به‌خاطر رابطه خوبی که با جان کری دارد و پیش از این نیز معاون وی بوده است همچنان نماینده آمریکا در مذاکرات آتی خواهد بود.
