اکرانی که از روزهای آخر سال شروع می‌شود و گاهی اوقات تا آخر فصل بهار ادامه می‌یابد. در تمام این سال‌ها، بیشتر فیلم‌هایی که در چنین موقعیتی به نمایش درآمده‌اند، با توفیق مواجه شده‌اند.
حتی در سال 83 که به لحاظ اقتصادی، یکی از بدترین سال‌های سینمای پس از انقلاب بوده هم اکران فیلم‌های نوروزی با استقبال مخاطب و حتی رکوردشکنی در گیشه همراه بود.به همین خاطر کاملا طبیعی بود که فیلم‌های اکران بهار 86 هم گیشه پررونق را تجربه کنند.
هر چند فقط یک فیلم از 4 فیلم ایرانی روی پرده، با استقبال گسترده مردم مواجه شد، فروش 2 فیلم قابل قبول و متوسط بود و یک فیلم هم که شکست سختی را در گیشه تجربه کرد.
اینکه «اخراجیها» در گیشه با توفیق مواجه شود، کاملا قابل پیش‌بینی بود. اولین ساخته بلند سینمایی مسعود ده‌نمکی در بیست‌و‌پنجمین جشنواره فیلم فجر هم به صورت مشترک با «سنتوری» فیلم محبوب تماشاگران شده بود و هم با جنجال‌هایی که کارگردانش ایجاد کرد، به کفایت برایش فضای رسانه‌ای ایجاد شده بود. فیلم هم کمی بعد از جشنواره و در شرایطی که هنوز رسانه‌ها به موضوع نادیده گرفتن فیلم از داوران جشنواره و اعتراض ده‌نمکی می پرداختند، اکران شد.
حضور پرتعداد بازیگران محبوب و پولساز و قراردادن این بازیگران در موقعیتی طنزآمیز آن هم در بستری که جز یک بار، همه جدیت در آن حرف اول و آخر را می‌زده، فروشی رویایی را برای «اخراجیها» رقم زد.
این را هم در نظر داشته باشید که «اخراجیها» 30 سالن سینما در تهران در اختیار داشت و از تیزرهای پرتعداد تلویزیونی، برخوردار است.
اکران گسترده فیلم در شهرستان‌ها در کنار نمایش عمومی در پایتخت باعث شد تا «اخراجیها» از مرز 2میلیارد تومان نیز عبور کند.
هر چند پخش سی‌دی‌های قاچاق «اخراجیها» تا اندازه‌ای فروش فیلم را پایین آورده است، با این همه اولین ساخته ده‌نمکی هنوز هم خوب می‌فروشد و در روزهای تعطیل همچنان به فروش روزانه 30 میلیونی دست می‌یابد؛ فیلمی که امین حیایی، اکبر عبدی و محمدرضا شریفی‌نیا در آن تیپ‌های آشنا و امتحان پس‌داده‌شان را تکرار کرده‌اند.
آشنا با ذائقه مخاطب
«مهمان» ساخته سعید اسدی، دومین فیلم پرفروش این روزهای سینمای ایران است. این فیلم که به تهیه‌کنندگی حسین فرح‌بخش و عبدالله علیخانی مقابل دوربین رفته، بیش از هر چیز بر ادامه یک رویه ثابت و آشنا از سوی تهیه‌کنندگانش حکایت می‌کند. نکته مهم و جالب توجه این است که این فیلم‌ها با وجود آنکه از الگویی ثابت پیروی می‌کنند، عموما در گیشه به کارکرد قابل قبولی دست می‌یابند.
در این فیلم‌ها، کارگردان وظیفه‌ای جز مصورکردن داستان را برعهده ندارد. فیلمنامه و بازیگران توسط تهیه‌کننده انتخاب می‌شود و کارگردان موظف است که فیلم را دقیقا چنانکه تهیه‌کننده می‌پسندد، بسازد.
به همین خاطر است که کمدی‌های پویا فیلم، با وجود اینکه کارگردان‌های متفاوتی داشته‌اند، به لحاظ لحن و حال و هوا، یکدیگر را تداعی می‌کنند. به همین خاطر است که میان «سوغات فرنگ» که توسط کامران قدکچیان ساخته شده و همین «مهمان» تفاوت چندانی به چشم نمی‌خورد؛ فیلم‌هایی که در پی موج آثار کمدی ساخته می‌شوند و به فروش قابل قبولی هم دست می‌یابند.
اقبال تجاری این کمدی‌های ارزان و جمع و جور را می‌توان به حساب شناخت ذائقه مخاطب از سوی سازندگانش نیز گذاشت.
حرفه‌ای‌گری در اندازه‌های سینمای بدنه ایران، از مرحله تولید و انتخاب فیلمنامه و بازیگران آغاز و تا پخش مناسب در سینماها، ادامه می‌یابد. حتی گروه سینمایی این فیلم‌ها مشخص و ثابت است.
«مهمان» با در اختیار داشتن 19 سینما تاکنون بیش از 300 میلیون تومان در تهران فروخته است.اسدی که سال‌ها پیش با فیلم عاشقانه– اجتماعی «آواز قو» به توفیق در گیشه دست یافته بود، این بار با «مهمان» ساخت کمدی‌های مفرح را تجربه کرده است.
نکته جالب توجه، بیرون آمدن سی‌دی قاچاق «مهمان» است؛ اتفاقی که برعکس «اخراجیها»، هنوز واکنشی را از سوی سازندگان فیلم در پی نداشته است.
این تلخی مکرر
در شرایطی که بیشتر سالن‌های سینما در اختیار دو فیلم کمدی روی پرده است، فیلم جدی «خون بازی» هم در 14 سینما اکران شده است. «خون بازی» ساخته مشترک رخشان بنی اعتماد و محسن عبدالوهاب در پی نمایش موفقیت‌آمیز در جشنواره فجر که سیمرغ و تحسین منتقدان را در پی داشت، به نمایش درآمد. فیلم منتخب جشنواره فیلم شهر، تنها اثر اجتماعی روی پرده سینماهاست.
«خون بازی» به تعبیری شرح یک موقعیت است. موقعیت یک دختر جوان گرفتار اعتیاد که به نوعی شرح وضعیت او با بار دراماتیک محدود مورد توجه سازندگانش قرار گرفته است. بنی‌اعتماد و عبدالوهاب در «خون بازی» کوشیده‌اند تا بیش از هر چیز به تصاویری نزدیک شوند که سندهای زنده‌ای از روزگار ما باشند.
به همین خاطر است که رویکرد «خون بازی» به اعتیاد با تمام فیلم‌هایی که تاکنون درباره این معضل ساخته شده، متفاوت است.
تصاویر خاکستری «خون بازی» و پرداختی که واقع‌گرایی و تلخ‌اندیشی، وجه بارزش است، فیلم را به اثری متفاوت در میان کمدی‌های شوخ و شنگی که کنارش اکران شده، بدل کرده است.
«خون بازی» دیرتر از «اخراجیها»، «مهمان» و «شب به خیر فرمانده» اکران شد و تاکنون بیش از 140 میلیون تومان فروخته است که با توجه به حال و هوای تلخ فیلم، فروش قابل قبولی به نظر می‌رسد.
فیلم‌های بنی‌اعتماد مخاطبان پیگیر خود را دارند و به همین خاطر کمتر پیش آمده که فیلمی از این فیلمساز شکست در گیشه را تجربه کند. «خون بازی» تنها فیلم روی پرده است که منتقدان آن را اثری ارزشمند قلمداد کرده‌اند.
فیلم مهجور اکران
در میان فیلم‌های به نمایش درآمده در بهار 86، هیچ کاری مانند «شب به خیر فرمانده» مهجور نمانده است.
انسیه شاه‌حسینی کارگردان «شب به خیر فرمانده» قبلا فیلم «غروب شد بیا» را مقابل دوربین برده بود. شاه‌حسینی در «شب به خیر فرمانده» کوشیده تا تصویری متفاوت از حضور زن در عرصه دفاع مقدس ارائه دهد؛ کاری که در سینمای ایران سابقه چندانی ندارد.
لادن مستوفی در نقش یک خبرنگار زن در خط مقدم جبهه‌ها حضور می‌یابد و این حضور با یک تحول بطئی همراه است. «شب به خیر فرمانده» با وجود مشکلات تکنیکی و لکنت‌های بیانی‌اش، فیلم شریف و آبرومندی است که البته تماشاگر برخورد سردی با آن کرد. این فیلم که قرار بود در اکران اسفند به نمایش درآید ولی در نهایت در فهرست فیلم‌های نوروزی قرار گرفت و از دو هفته آخر اسفند تاکنون بر پرده است. فروش پایین «شب به خیر فرمانده» باعث شد تا این فیلم خیلی زود تعدادی از سالن‌هایش را از دست بدهد. به طوری که در حال حاضر فیلم تنها در چهار سالن روی پرده است و فروشش هم به زحمت به 10 میلیون رسیده است.
طعم خوش ترس
«کینه» و «شعبده‌باز» 2 فیلم خارجی روی پرده هستند. فیلم‌هایی که البته تنها به صورت تک سانس به نمایش درمی‌آیند ولی همین اکران محدود هم استقبال مخاطب را به همراه داشته است. به گونه‌ای که فروش تک سانس این دو فیلم از فروش روزانه برخی فیلم‌های ایرانی که چند سالن را در اختیار دارند هم بیشتر بوده است. بخصوص اینکه «کینه» و «شعبده‌باز» در سینماهای استاندارد پایتخت به نمایش درآمده‌اند.
در این میان «کینه» به عنوان اثری از ژانر وحشت، موفق شده تاکنون 60 میلیون تومان بفروشد که با توجه به اکران محدودش، رقم قابل توجهی است.این فیلم محصول مشترک ژاپن و آمریکاست، توسط تاکاشی شیمیزو کارگردانی شده و بازیگرانی چون سارا میشل‌گلر و جیسون بهر در آن نقش‌آفرینی کرده‌اند.
«کینه» که در سال 2004 یکی از ترسناک‌ترین فیلم‌های سال لقب گرفت، این روزها تماشاگر ایرانی را هم حسابی ترسانده. تاکاشی شیمیزو یک نقل قول معروف درباره سینمای وحشت دارد که کاملا در مورد فیلم‌هایش صدق می‌کند: «وقتی قرار باشد کسی را بترسانی باید او را طوری بترسانی که هرگز از یادش نرود.»فیلم «کینه» در سراسر دنیا با استقبال مواجه شد و به همین خاطر قسمت دوم آن هم در سال 2006 ساخته شد. «کینه2» قرار است در ایران هم به نمایش عمومی درآید.
«شعبده‌باز» دیگر فیلم خارجی روی پرده با حضور بازیگری چون ادوارد نورتن از محصولات روز سینمای آمریکاست که در همین چند روزی که به صورت تک سانس به نمایش درآمده مورد توجه سینماروها قرار گرفته است.
«شعبده‌باز» اقتباسی از یک داستان کوتاه نوشته استیون میل هاوسر است و توسط فیل برگر کارگردانی شده است. این فیلم در یکی از بخش‌های جنبی جشنواره بیست و پنجم فجر نیز به نمایش درآمد.
