در این دوره از میان 25هزار و 495عنوان کتاب چاپ شده در سال 90 که توسط داوران سی‌امین جایزه کتاب سال ارزیابی شده‌اند، 197عنوان به مرحله دوم راه یافتند که از این میان 26 اثر منتخب شده‌اند، البته آمار نشان می‌دهد این دوره کاهش پنج درصدی نسبت به سال گذشته داشته است و در این دوره تنها چهار کتاب برگزیده شد.
در آیین پایانی که صبح دیروز با حضور محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور، سیدمحمد حسینی وزیر ارشاد، علی اسماعیلی سرپرست معاونت فرهنگی و دبیران دو جایزه در تالار وحدت برگزار شد، سیدمحمد حسینی با گرامی داشتن یاد امام‌خمینی(ره) عنوان کرد: امام‌خمینی(ره) نویسنده‌ای توانا بودند که در سن 27سالگی شرح دعای سحر را نوشتند و همچنین کتاب‌های دیگری را به یادگار گذاشتند که همه ارزنده هستند. ایشان در سال47 درس‌های ولایت فقیه را نوشته‌اند که پایه‌گذار جمهوری اسلامی می‌شود. در این دوره از جایزه جهانی کتاب سال، تفسیر سوره حمد از امام(ره) به زبان روسی ترجمه شده و جزو کتاب‌های برگزیده است.
وی با اشاره به تکریم نویسندگان و اهل قلم توسط رهبر انقلاب ابراز داشت: ایشان همواره بر تکریم نویسندگان و اهل قلم تأکید دارند و سهمی عمده در پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی ایفا کرده‌اند تا پرچمی را که امام برافراشته‌اند همچنان مستمر باشد. وزیر ارشاد با بیان اینکه بعد از پیروزی انقلاب، از سال1358 تا سال1390، 756هزار عنوان کتاب در جمهوری اسلامی منتشر شده است، خاطرنشان کرد: در سال 90شاهد انتشار 69هزار عنوان کتاب هستیم که از این تعداد 39هزار جلد چاپ اولی بوده که برای کتاب سال بیش از 25هزار و 500 مورد ارزیابی شده است و از این میان امروز آثار برگزیده و شایسته تقدیر معرفی می‌شوند.
حسینی در ادامه با اشاره به حوزه بین‌الملل در جایزه کتاب سال گفت: در حوزه بین‌الملل در عرصه مطالعاتی ایران و اسلام، کتاب‌ها مورد بررسی قرار گرفتند و این دو عرصه موضوعاتی است که ما در آن مورد هجمه هستیم. اسلام‌هراسی و ایران‌هراسی دو موضوعی است که غرب درباره آن تلاش می‌کند و نویسندگانی در این‌باره می‌نویسند و ما هم باید نویسندگانی را که برای ایران و اسلام می‌نویسند، مورد توجه و حمایت قرار دهیم. وزیر ارشاد با اشاره به اینکه امروز شاهد برپایی سی‌امین دوره از جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران هستیم، تصریح کرد: این جایزه سنت حسنه‌ای است که از آغاز انقلاب شروع شده و 30سال است که ادامه می‌یابد. در دوره دفاع‌مقدس هم وقفه‌ای در این جایزه ایجاد نشده است.
سیدمحمد حسینی در پایان یادی از مرحوم حسن حبیبی کرد و او را از نویسندگان زبردست و اهل تحقیق و چهره‌ای فرهنگی خواند که به مسائل ایران انس و علاقه داشت و تا روزهای پایان عمر در بنیاد ایران‌شناسی خدمت کرد.در این مراسم همچنین محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور، یکی از بهترین صنعت‌ها را برای انتقال دانش به نسل‌ها و عصرهای آینده، کتاب و کتابت توصیف کرد و گفت: دانشی که ضبط نشود از گزند حوادث مصون نخواهد ماند. آنچه ثبت شود می‌ماند و از دیرباز کتاب ظرف خوبی برای حمل اندیشه و معرفت و دانش بوده است. وی افزود: امروز ظرف‌ها و وسایل جدیدی هم در اختیار بشر است؛ فضای مجازی یک فضای نامحدود است، اما همین فضای مجازی هم که یک حوزه ارتباطی بی‌نهایت در برابر همه انسان‌ها قرار داده است، محصول کار علمی و کتاب‌های قبلی است و به‌رغم این فضا و امکانات گسترده، کتاب و کتابت همچنان جایگاه ممتاز خودش را حفظ کرده است. رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به آماری که وزیر ارشاد درباره کتاب‌های منتشر شده در سال‌های اخیر ارائه داد، یاد آور شد: اتفاقا در این هفت هشت سال دسترسی به فضای مجازی خیلی گسترده شده است؛ شما در خانه می‌نشینید و با یک ارتباط الکترونیکی می‌توانید با بسیاری از کتابخانه‌های بزرگ جهان مرتبط شوید با این حال و به‌رغم همه امکانات، تعداد کتاب‌های ترجمه‌ای و تالیفی چند برابر است.
احمدی‌نژاد با بیان اینکه هرچقدر جامعه پیشرفته‌تر شود، نیازمند تولید علم بیشتری است و ما در مسیر علم هنوز در پله‌های اول هستیم، خاطرنشان کرد: ما در بعد مادی حرکت علمی انسان هنوز در ابتدای راه هستیم، ما می‌توانیم به جایی برسیم که همه عالم هستی در لحظه و زمان در اختیار انسان باشند. اگر سرعت انسان به حد نور برسد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ جهان مادی نسبت به انسان در چه جایگاهی قرار خواهد گرفت؟ در بعد انسانی و معنوی علم ما هنوز در ابتدای راه هستیم.
در ادامه مجید حمیدزاده، دبیر سی‌امین جایزه کتاب سال، با اشاره به روند برگزاری این جایزه گفت: ما در هر سال کتاب‌های چاپ‌شده در سال قبل را بررسی می‌کنیم و امسال کتاب‌های سال90 بررسی شده است. به گفته وی این آثار در گروه‌های ده‌گانه و گروه کودک و نوجوان بررسی می‌شوند. در مرحله اول، کتاب‌ها به وسیله سه داور بررسی می‌شود که از این میان 197 اثر به مرحله دوم رسیده و در پایان 26 اثر برگزیده شده است که از این میان چهار اثر برگزیده و 22 اثر به‌عنوان شایسته تقدیر انتخاب شده‌اند. حمیدی افزود: در کنار جایزه کتاب سال، بیستمین دوره بین‌المللی کتاب سال در دو حوزه مطالعات اسلام و مطالعات ایران برگزار شده که در این جایزه هم 2000 اثر مورد ارزیابی قرار گرفته که از این میان 20 اثر به‌عنوان آثار برگزیده انتخاب شده و یک پژوهشگر هم به‌عنوان پژوهشگر برتر معرفی شده است.
دبیر سی‌امین جایزه کتاب سال افزود: امسال در جایزه کتاب سال بخشی ویژه مربوط به تفسیر قرآن است که در آن تفاسیر کامل قرآن که پس از انقلاب منتشر شده و شامل 45 اثر است بررسی شده و از میان آنها چهار تفسیر انتخاب شده است. همچنین علی اسماعیلی، سرپرست معاونت فرهنگی ارشاد در این مراسم گفت: جایزه کتاب سال پدیده‌ای است که در جهت اهمیت‌دادن به کتاب معنا پیدا می‌کند و به فرمایش رهبر انقلاب، تقدیر از برگزیدگان کتاب سال از بهترین و مثبت‌ترین کارهایی بوده که در جمهوری اسلامی اتفاق افتاده، چون تقدیر از علم از نظر اسلام، تقدیر از نظامی است که خود بر مبنای علم شکل گرفته است. تأکید رهبر فرزانه انقلاب بر برگزاری جایزه کتاب سال و حضور عالی‌ترین مقام اجرایی کشور تلاش برای درک اهمیت این موضوع برای همگان است. سرپرست معاونت فرهنگی ارشاد در ادامه افزود: امید است که بتوانیم کتاب‌های اسلامی را از متفکران اسلامی به فارسی منتقل کنیم و کتاب‌های اسلامی مؤلفان داخل را به زبان‌های دیگر برگردانیم.
در این مراسم همچنین علی‌الموسوی از کشور لبنان و حاج قاسمی برگزیده در حوزه معماری از افرادی بودند که سخنانی کوتاه ابراز داشتند. همچنین کلیپ سرود کتاب با شعری از شفیعی کدکنی پخش شد و در ادامه گروه بین‌المللی لیله‌‌القدر دو سرود اجرا کردند.
