شنبه ۱ اردیبهشت ۱۳۸۶ - ۱۴:۰۳
۰ نفر

محسن پیریایی: متفکرین معتقد به رویکرد لیبرالیسم در روابط بین‌الملل بر این باورند که وابستگی متقابل نامتقارن میان کشورها در شرایطی به وجود می‌آید که دو یا چند بازیگر نظام بین‌الملل در شرایطی با یکدیگر ارتباط داشته باشند که یک طرف کاملاً وابسته به طرف دیگر باشد.

طبیعی است چنین شرایطی که غالباً در روابط میان کشورهای شمال و جنوب دیده می‌شود به وابستگی منجر شده و حاصل آن روابط استعمارگونه‌ای است که پیش از این وجود داشته و امروز هم در قالب آنچه تحت عنوان استعمار نوین مطرح است، دیده می‌شود.

هر چند متفکران لیبرال، از وابستگی متقابل تحت عنوان فاکتوری مثبت در روابط میان دولت‌ها یاد می‌کنند، اما نوع نامتقارن آن نه تنها موجب هماهنگی حرکت بازیگران نظام بین‌الملل در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نمی‌شود، بلکه موجبات افزایش فاصله میان آنان را فراهم می‌آورد و آنگاه با شکل‌گیری دولت‌های فرادست و فرودست، عملاً نتیجه پیاده شدن رویکرد لیبرال در روابط میان کشورها چیزی جز  افزایش قدرت و نفوذ کشورهای فرادست و به قهقرا رفتن کشورهای فرودست نیست.

ایجاد چنین فضایی به معنای جلوگیری از پیشرفت کشورهای جنوب به وسیله کشورهای صنعتی و صاحب فناوری‌های برتر است، چرا که منطق امروزین روابط بین‌الملل مبتنی بر بیشینه‌سازی منافع بوده و این منطق، به وجود آمدن قدرت‌های جدید را برنمی‌تابد.

برخورد غرب با برنامه هسته‌ای ایران در چنین فضایی قابل بررسی است. دستیابی ایران به فناوری هسته‌ای به عنوان یکی از تکنولوژی‌های برتر عصر جدید در زمینه تولید انرژی، مقوله‌ای است که مخالفت با آن از جانب کشورهایی که اصطلاحاً تحت عنوان کشورهای شمال شناخته می‌شوند، به معنای تضمین موقعیت اقتصادی و سیاسی آنان در نظام بین‌الملل کنونی است.

همین مسأله موجب می‌شود تا مواضع کشورهای مخالف برنامه‌ هسته‌ای ایران تا زمانی که نوعی وابستگی متقابل نامتقارن در زمینه برخورداری از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای میان دوطرف وجود دارد، از موضع بازیگران فرادست نسبت به بازیگر فرودست باشد، اما دستیابی ایران به فناوری تولید سوخت هسته‌ای به عنوان یک گام بسیار مؤثر در مسیر تقابل با سلطه تکنولوژی غرب که به همت دانشمندان ایرانی میسر شد، عاملی است که توانست عدم تقارن در روابط ایران و غرب درباره برنامه هسته‌ای ایران را  تحت‌الشعاع خود قرار دهد.

دستیابی ایران به فناوری غنی‌سازی اورانیوم در مقیاس صنعتی عاملی است که توانسته تا حدود زیادی با خنثی کردن عدم تقارن موجود بر سر میز مذاکرات ایران و غرب افزایش قدرت ایران در محورهای مذاکراتی و در نتیجه تمایل اروپا برای آغاز مذاکرات را به دنبال داشته باشد.

نکته قابل توجه در این برهه زمانی این است که حتی اگر آغاز مذاکرات میان دبیر شورای عالی امنیت ملی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره برنامه‌ هسته‌ای ایران، معلول پیشرفت‌های ایران در زمینه دستیابی به تکنولوژی غنی‌سازی اورانیوم در مقیاس صنعتی نباشد، این موضوع قطعاً موجب استحکام هر چه بیشتر موضع مذاکره‌کنندگان ایرانی بر سر میز مذاکرات با اتحادیه اروپا خواهد بود.

کد خبر 20135

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست داخلی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز