این گروه که ابتدا اواخر ژانویه2012 اعلام وجود کرد، به بخشی عمده از نیروهای مسلح مخالف رژیم اسد تبدیل شده است. احتمالا بسیاری از اعضای این گروه در میادین جنگ افغانستان، عراق، لیبی و یمن آموزش دیده‌اند و به همین‌خاطر توانسته‌اند در میدان جنگ مخالفان با بشار اسد، جایگاه بسیار مهمی پیدا کنند. البته آنها از جریان اصلی مخالفان بیرون مانده‌اند اما موقعیت مناسبی کسب کرده‌اند.
احتمالا تروریست‌دانستن جبهه النصره از سوی دولت باراک اوباما به این خاطر است که آنها چنین گروهی را پیامد جریان موسوم به امارت اسلامی عراق (ISI) می‌دانند. این نام گروهی وابسته به القاعده است که مسئولیت انفجارهای عراق را به‌عهده می‌گیرد. البته دلایل قانع‌کننده و شواهد کافی برای این دسته‌بندی وجود ندارد و تنها از روی قرائن می‌توان فرض کرد النصره شاخه‌ای از ISI است.
تردیدی نیست که النصره یک گروه مرگبار است و از زمان تشکیل تاکنون مسئولیت بیش از500حمله ازجمله حملات انتحاری متعدد و مرگبار در نقاط مختلف سوریه را به‌عهده گرفته است. النصره که میان گروه‌های شورشی فعال در سوریه جایگاه منحصر به فردی دارد بالاترین درجه مشروعیت یک گروه جهادی ایدئولوژیک را در سطح بین‌المللی پیدا کرده است؛ گروهی که خواستار حمایت‌های مردمی از سراسر جهان شده تا به آنها کمک مالی برسانند یا به النصره بپیوندند. مبارزان خارجی نیز به آنها پاسخ داده‌اند: براساس منابع آن‌لاین القاعده، ده‌ها نفر با انگیزه شهادت‌طلبی به آنها پیوسته‌اند و 20گروه نیز پذیرفته‌اند آنها را در مبارزه همراهی کنند. از ابتدای اکتبر تقریبا همه گروه‌هایی که در اطلاعیه‌های خود اعلام کرده‌اند به النصره می‌پیوندند با این جبهه متحد شده‌اند. النصره به اکوسیستم رسانه آن‌لاین فراملی القاعده(al Qaeda's transnational online media echosystem) نیز متصل شده است. خروجی رسمی آنها المنار البیدا- مناره سفید- ارتباط خود را با سایت‌های القاعده در سطح وب مانند شموخ الاسلام(Shamukh al-Islam) و الفیدا‌الاسلام (al-Fida' al-Isla) حفظ کرده است. در شموخ، حتی بخشی نیز به پخش اطلاعیه‌های النصره اختصاص داده شده است؛ موقعیتی که در حال حاضر فقط ISI از آن برخوردار است.
شاید دولت اوباما بخواهد با تروریست‌خواندن النصره این گروه را در نطفه خفه کند؛ یعنی پیش از آنکه همین شبه‌نظامیان به منافع آمریکا یا سرزمینشان حمله کنند. البته چنین موضعی نسبت به گذشته کاملا متفاوت است و نشان از تغییر رویکرد قابل توجه آمریکایی‌ها دارد زیرا در گذشته سازمان‌های جهادی مانند القاعده در عربستان و تحریک طالبان پاکستان -تنها درپی حملات بسیار گسترده‌ای که در روز کریسمس 2009 و ماجرای میدان تایم در سال2010 که ناکام ماند- تروریست اعلام شدند.شاید شرایط ویژه سوریه دلیل چنین تغییر رویکردی از جانب آمریکا باشد. دو سال است که سوری‌ها درگیر بحران و جنگ هستند. شورشی‌ها با تاکتیک‌های متفاوتی از جانب ارتش روبه‌رو بوده‌اند. اکنون نیروهای مخالف خیلی بیشتر از زمان شکل‌گیری‌شان سمت و سوی نظامی‌گری گرفته‌اند و افراطی شده‌اند. از این‌رو به‌نظر نمی‌رسد راضی‌کردن شورشیان سوریه برای تکذیب النصره کار ساده‌ای باشد.
در این کشور نیز مانند عراق، جهادی‌ها اثرگذارترین و جسورترین گروه‌های جنگی هستند که از جانب سایر گروه‌های شورشی احترام بسیاری کسب کرده‌اند. ظاهرا النصره از اشتباهات القاعده در عراق درس گرفته است. آنها به‌طور تصادفی به غیرنظامیان حمله نمی‌کنند و با انتشار ویدئوهای جداکردن سر دشمنان، زندگی انسان‌ها را بی‌ارزش نشان نمی‌دهند. حتی اگر عقاید افراطی داشته باشند از موقعیت و عملکردهای سایر شورشیان در میدان نبرد بهره می‌برند.
با این حساب آیا دولت اوباما می‌تواند جبهه النصره را به انزوا بکشاند؟ ممکن است عده‌ای از سوری‌ها از تصمیم آمریکا برای کنارزدن یک گروه تروریستی استقبال کنند اما بسیاری چنین رویکردی را اقدامی در جهت حمایت از اسد قلمداد خواهند کرد و به این نتیجه خواهند رسید که دولت اوباما به جای تلاش برای برکناری اسد می‌خواهد شورش و مبارزه را اقدامی شیطانی جلوه دهد. بنابراین امکان دارد تروریستی‌خواندن النصره در ایالات متحده نتیجه عکس داشته باشد زیرا در چنین شرایطی که شورشیان از دولت اوباما به‌خاطر حمایت نکردن از آنها خشمگین خواهند شد و این، حمایت بیشتر از النصره را درپی خواهد داشت. از طرفی تروریست اعلام‌شدن النصره موجب می‌شود این سازمان میان طرفداران فعالیت‌های جهادی مشروعیت بیشتری کسب کند و خارجیان بیشتری به این گروه بپیوندند و عقاید آنها را دنبال کنند.
به هر حال کنار گذاشتن جبهه النصره و ایدئولوژی آنها، مبارزه‌ای است که ایالات متحده و مردم عادی سوریه باید در آن پیروز شوند. اگر دولت اسد سقوط کند، اهداف نظامی مشترک شورشیان رنگ خواهد باخت و از آن پس ایالات‌متحده و گروه‌های شورشی معمولی با گروه‌های تندرو روبه‌رو می‌شوند. نتیجه این مبارزه به‌طور تفکیک‌ناپذیری به تلاش‌های کنونی دولت اوباما برای کمک به شورشیان بستگی دارد. اما با ادامه یافتن نزاع و درگیری و روی کارماندن دولت قانونی سوریه، قدرت ایالات متحده در شکل‌دادن آینده سوریه نیز کاهش خواهد یافت. آن وقت دیگر اهمیتی ندارد جبهه النصره را تروریست بدانند یا نه.
فارین پالسی
ترجمه: راحله فاضلی
