افزایش مرخصی زایمان بخشی از لایحه اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده است که پس از بررسی در کمیسیون بهداشت و درمان در صحن علنی مجلس به تصویب نمایندگان رسید. 160نماینده به این لایحه رأی موافق دادند و 16نفر مخالف و 9 نفر نیز رأی ممتنع دادند. در تبصره دو ماده واحده آمده است که مرخصی زایمان مادران 9ماه است و همسران آنان نیز از دو هفته مرخصی اجباری (تشویقی) به هنگام تولد فرزندان برخوردار می‌شوند.
براساس این لایحه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون با لحاظ همه ابعاد سلامت کلیه محدودیت‌ها و محرومیت‌هایی که در قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب ۱۳۷۲ و اصلاحات آن و قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 86.7.8 و اصلاحات آن و نیز کلیه قوانین مرتبط که براساس تعداد فرزند برای والدین شاغل یا فرزندان آنان ایجاد شده است لغو می‌شود.
طبق تبصره یک ماده واحده، دولت می‌تواند هر پنج سال یک‌بار با توجه به نتایج سرشماری‌های عمومی نفوس، ترکیب جمعیتی و شاخص‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و با رعایت شاخص‌های مندرج در قوانین برنامه پنج ساله با ارائه لایحه به مجلس شورای اسلامی نسبت به برقراری امتیازات یا ایجاد محدودیت‌ها براساس تعداد فرزندان اقدام کند. طبق تبصره دو ماده واحده این لایحه، این قانون به مادرانی که سن فرزند آنان به 9ماهگی نرسیده است، تسری می‌یابد و مادر می‌تواند تا سن 9ماهگی نوزاد از مرخصی زایمان استفاده کند. نمایندگان مجلس با 160رأی موافق، 16 رأی مخالف و 9 رأی ممتنع از 223نماینده حاضر، این لایحه را به تصویب رساندند.
لغو مقررات کنترل جمعیت
در سال 1372به‌دنبال رشد ناگهانی جمعیت کشور، قانون تنظیم خانواده و جمعیت تصویب شد، براساس این قانون محدودیت‌هایی برای فرزند چهارم به بعد خانواده‌ها ایجاد شد.یکی از این محدودیت‌ها این بود که زنان شاغل نمی‌توانستند از مرخصی زایمان برای فرزند چهارم به بعد استفاده کنند و باید از مرخصی استحقاقی‌شان استفاده می کردند. حق بیمه فرزندان چهارم به بعد نیز به‌صورت جداگانه تعیین و با تعرفه‌ای متفاوت از سه فرزند دیگر دریافت می‌شد.
همزمان وزارت بهداشت نیز برنامه‌های آموزشی کنترل فرزندان را برای خانواده‌ها در سراسر کشور به اجرا درآورد، هدف اصلی این قانون کنترل جمعیت کشور برای جلوگیری از افزایش بی‌رویه جمعیت و بروز فقر در کشور بود و این اهداف نیز میسر شد. اما با اعلام نتایج سرشماری سال 90، دولت تصمیم گرفت که سیاست‌های کنترل جمعیت کشور را لغو کند و بخش‌های مختلفی در دولت تلاش‌هایی برای تشویق مردم به فرزند آوری را در دستور کار خود قرار دادند. نتایج این سرشماری نشان داد که رشد جمعیت در کشور به 1.29رسیده است درحالی‌که در سرشماری سال 85 این عدد معادل1.6بود، کارشناسان جمعیت کاهش این عدد را طی یک بازه زمانی پنج ساله به دولت هشدار دادند که به‌زودی با رشد منفی جمعیت روبه‌رو خواهد شد.
از سوی دیگر شاهد کاهش نرخ باروری در کشور نیز هستیم؛ به‌گونه‌ای که در سال 80نرخ باروری در کشور به دو تولد به ازای هر زن رسید که این میزان تولد توان لازم برای جایگزینی جمعیت را ندارد، پس از آن نتایج سرشماری سال 90نشان می‌دهد که نرخ باروری به 1.7رسیده و دولت تلاش کرد تا راه‌هایی برای تشویق خانواده‌ها به فرزند‌آوری پیش بگیرد و به همین دلیل لایحه اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده در دستور کار قرار گرفت تا نخستین راهکارها برای افزایش فرزند‌آوری در کشور انجام شود. افزایش مرخصی زایمان زنان و ایجاد مرخصی اجباری برای پدران ازجمله راهکارهایی است که در گام نخست برداشته شده است.
