جزئیات هواپیمای جاسوسی آمریکا که شناسایی شد؛ «خانم اژدها» کیست

فارس نوشت: ارتش جمهوری اسلامی ایران سه‌شنبه 22 اسفند ماه از شناسایی یک فروند هواپیمای جاسوس آمریکایی در مرز‌های ایران و هشدار به این هواپیما پیش از ورود به حریم هوایی کشورمان خبر داد.

امیر فرزاد اسماعیلی فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) در نشست خبری خود ضمن اعلام این خبر گفت: یکی از افتخارات سال 91 ما کشف و شناسایی و رهگیری یکی از تکنولوژیکی‌ترین هواپیماهای شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات به نام u2 است. این هواپیما دارای رادارهای پهلونگر، مستقیم، فراطیفی و شنود الکترونیکی است که می‌تواند تا عمق کشور هدف را رصد کند.

وی افزود: در حوالی ظهر 22 بهمن ماه سال 91 یک فروند هواپیمای شناسایی U2 که قابلیت رادارگریزی دارد در منطقه عمومی دریای عمان قبل از نزدیکی به مرزهای ایران اخطار هوایی ما را دریافت می‌کند. در این هنگام هواپیما پاسخ می‌دهد و به اخطار ما تمکین می‌کند و بلافاصله از مرزهای ما دور می‌شود و ما شاهد دور شدن منطقه پروازی این نوع هواپیماها از مرزهای هوایی ایران هستیم.

اما تنها مرور توانایی‌ها و ویژگی‌های این پرنده جاسوس آمریکایی است که نشان می‌دهد خبری که اعلام شد تا چه از اهمیت برخوردار است.

«خانم اژدهایی» که برای جاسوسی تربیت شده بود

هواپیمای «لاکهید یو-2» که به آن «خانم اژدها» هم گفته می‌شود، یک هواپیمای شناسایی با ارتفاع پرواز بالاست. این نوع هواپیماها در حال حاضر تحت فرماندهی نیروی هوایی آمریکا فعالیت می‌کنند، اما پیش از آن یکی از مهمترین ابزارهای شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات سازمان اطلاعاتی آمریکا (سیا) به شمار می‌رفت.

این هواپیما با تجهیزات بسیار پیشرفته‌ای که روی آن نصب شده، قادر است در ارتفاع بسیار بالا (70 هزار پا)، در تمام شرایط آب و هوایی به صورت 24 ساعته به جمع‌آوری اطلاعات بپردازد. این هواپیما علاوه بر استفاده‌های نظامی و جاسوسی برای تحقیقات ارتباطی و تنظیمات ماهواره‌ای نیز به کار گرفته می‌شود.

نمونه‌های اولیه این هواپیمای شناسایی در دوران جنگ سرد به کار گرفته شد. «لاکهید یو-2» در آن زمان ساعت‌های متمادی در آسمان شوروی، جمهوری چین، ویتنام شمالی و کوبا پرواز داشته به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است.

این هواپیما که بارها مورد به روزرسانی شده، از معدود هواپیماهایی است که به دلیل قابلیت‌های بالایی که دارد، بیش از 50 سال است که در نیروهای هوایی آمریکا مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. نیروی هوایی آمریکا از «یو-2» در نبرد عراق، افغانستان و همچنین برای پشتیبانی نیروهای ناتو استفاده کرده است.

مدل‌های اولیه «یو‌ 2» زمانی در پروازهای خود در آسمان شوروی شناسایی شدند. از آن زمان بود که آمریکا به فکر ایجاد تغییراتی در این پرنده افتاد که در نهایت منجر به تولید مدل TR-1 از این هواپیما شد که قابلیت‌های ضدراداری فوق‌العاده‌ای به آن بخشید.

این هواپیما تک‌سرنشین از لحاظ موتوری هم تغییرات گسترده‌ای داشته و به مرور موتور بسیار پرقدرت F118 جنرال الکتریک جایگزین موتورهای J57 Pratt & Whitney شده که در نمونه‌های اولیه روی این هواپیما نصب بود.

ارتفاع پرواز این هواپیما به حدی بالاست که خلبان آن باید از لباس‌های فضانوردی استفاده کند. این لباس‌های علاوه بر تأمین اکسیژن برای خلبان، از وی در برابر خطر از دست رفتن فشار هوای کابین خلبان در ارتفاع بالا محافظت می‌کند. ارتفاع بالای پرواز امکان ردیابی این هواپیما را بیش از پش دشوار می‌کند.

این هواپیما از چندین حسگر مختلف برای شناسایی بهره می‌برد. این حسگرها در نقاط مختلف هواپیما از جمله دماغه، پشت کابین خلبان، بال‌ها و بدنه هواپیما نصب شده‌اند. «یو 2» قادر است به صورت همزمان به جمع‌آوری سیگنال، تصویربرداری و نمونه‌برداری از هوا بپردازد. حسگرهای تصویربرداری این هواپیما قادر به ثبت عکس و فیلم، تصاویر الکترو اپتیک و عکس‌برداری راداری هستند. «یو 2» قادر است هم از داده‌های در خط دید و هم از داده‌های فراتر از خط دید بهره‌گیری کند.

اما یکی از ویژه‌ترین تجیهزاتی که روی مدل‌های جدید این هواپیما نصب شده، دوربین‌های بیرون از کابین ساخت شرکت «سونی» است. این دوربین جهت جایگزینی تصاویر دیجیتال به جای تصاویر صرفا در بازه دید است، که در زیر هواپیما نصب شده از آن برای برداشتن تصاویری بسیار دقیق از زمین به خصوص در حین فرود، استفاده می‌شود.

این هواپیما تا پیش از آنکه در اختیار نیروی هوایی و دریای آمریکا قرار گیرد، در اختیار سازمان سیا بود. سازمان سیا از این هواپیما از در قالب پروژه «خانم اژدها» استفاده می‌کرد. این پروژه سری بود و خلبان‌های نیروی هوایی آمریکا برای آنکه بتوانند خلبانی این هواپیما را بر عهده بگیرند، باید از سمت خود استعفا داده و به عنوان یک شهروند عادی در سیا استخدام می‌شدند. هر هواپیما هم یک شماره سریال منحصر به فرد داشت که در اسناد سیا با آن شماره به آن اشاره می‌شد.

از این هواپیما در عملیات حمله ناتو به لیبی هم استفاده شد. در مجموعه حملات ناتو به لیبی این هواپیما وظیفه حراست اطلاعاتی از منطقه «پرواز ممنوع» را بر عهده داشت.

«یو-2» پس از 50 سال فعالیت در خط اول ناوگان شناسایی نیروی هوایی آمریکا قرار بود سال 2012 بازنشسته شود، اما قابلیت‌های این هواپیما و نبود جایگزین مناسبی برای پر کردن خلا ناشی از بازنشستگی ناوگان «یو‌-2»‌ها پنتاگون را به بازنگری در این تصمیم و تمدید دوره فعالیت آن تا سال 2014 واداشت.