حسین طریقت منفرد روز جمعه (16فروردین) در سخنانی پیش از خطبههای نمازجمعه تهران یادآور شد: منشا همه بیماریها معده است بنابراین میتوان با تغذیه درست و کمترین هزینه، معدهای سالم داشت تا به بیماریهای مختلف مبتلا نشویم. در باره تأثیر تغییر سبک زندگی و احتمال کاهش بروز بیماریهای غیرواگیر با محمد رضا میر دبیر انجمن سرطان ایران و دکتر احمد ساعدی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتوگو کردهایم که در پی میآید.
دکتر محمد رضا میر درباره رابطه کاهش میزان بروز بیماریهای واگیر دار و افزیش ابتلا به بیماریهای غیرواگیر گفت: بهطور کلی میتوان گفت که در دنیا چند عامل مرگومیر بیشتر وجود ندارد؛ سوانح، بیماریهای قلبی و عروقی، سرطان و بیماریهای عفونی. بهعنوان مثال اگر در کشوری آمار سوانح کم شود یا بیماریهای قلبی و عروقی کاهش یابد میزان ابتلا به سرطان بالا میرود. زمانی که بیماریهای واگیردار یا بیماریهای ویروسی و بیماریهای عفونی در کشوری ریشه کن شود، میزان ابتلا به بیماریهای غیرواگیر مانند بیماریهای قلبی و عروقی و سرطان افزایش مییابد.
هر چه متوسط سن انسانها بالا رود یعنی امید به زندگی افزایش یاید، میزان بیماریهای غیرواگیر در جامعه بالا میرود. به همین دلیل پیشبینی میشود که تعداد مبتلایان به بیماری سرطان تا سال 2020دو برابر شود. این امر بهدلیل افزایش جمعیت، کنترل بیماریهای واگیردار، کنترل بیماریهای قلبی و عروقی و کنترل سوانح رخ میدهد، البته این یک نسبت کلی است و تنها مختص به کشور ما نیست، اینگونه نیست که بگوییم به دلایل مختلفی سونامی بیماریهای غیرواگیر مانند سرطان، دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی طی سالهای آینده تنها در کشور ما بروز پیدا خواهد کرد.
او در مورد اینکه آیا میتوان گفت منشا تمام بیماریها معده است یا خیر، گفت: اینگونه نیست که تصور کنیم که منشا تمام بیماریها معده است. در رابطه با بیماری سرطان یکی از معدود بیماریهایی که متوجه معده است اچ پایلوری نام دارد که ناشی از استعمال آبهای آلوده و مواد آلوده است. مواد آلوده زمانی که وارد معده شود و باعث بروز اچ پایلوری مثبت شود احتمال ابتلای فرد به سرطان معده افزایش پیدا میکند. دکتر میر در تأثیر تغییر سبک زندگی گفت: تغییر روش زندگی در کاهش احتمال ابتلا به برخی از بیماریهای غیرواگیر مانند سرطان مؤثر است، اما نباید اینگونه تصور شود که نقش بسیار مهمی را در این میان ایفا میکند. بهعنوان مثال در مورد بیماری سرطان تغییر سبک زندگی بیشتر در کاهش خطر ابتلا به سرطانهای دستگاه گوارش و بعد سرطان سینه مؤثر است.
دکتر ساعدی نیز درباره این دیدگاه که منشا اغلب بیماریها تغذیه ناصحیح است، گفت: محققان سالهاست به این نتیجه رسیدهاند که منشا اغلب بیماریها تغذیه نادرست است و میتوان با تغییر سبک زندگی احتمال بروز بیماریهای غیرواگیر را کاهش داد. اغلب متخصصان و کارشناسان در محاسبات خود بار یک بیماری را مدنظر میگیرند، یعنی حساب میکنند که برای درمان یک بیماری چقدر هزینه لازم است، اگر بار بیماری در کشور خود و تعداد زیادی از کشورهای دیگر را محاسبه کنیم متوجه میشویم که اصلیترین بیماریهای هزینه بر در سیستم بهداشتی ما بیماریهای قلب و عروق و انواع سرطانها و دیابت هستند. اگر بتوانیم از بروز این بیماریها پیشگیری کنیم قاعدتا در هزینه کردن میزان زیادی ریال و دلار صرفهجویی خواهد شد. بنابراین میتوانم بگویم که با نظر آقای وزیر موافق هستم.
این متخصص تغذیه درباره تأثیر سبک زندگی بر کاهش احتمال بروز بیماریهای غیرواگیر گفت: سه بیماری که پیشتر درباره آن صحبت کردم ازجمله بیماریهایی هستند که تغذیه ناسالم در بروز آنها نقش مهمی دارد، این به آن معنا است که اگر بتوانیم شیوه زندگی و تغذیه را بهگونهای تغییر دهیم که افراد به این بیماریها دچار نشوند آنگاه هزینههای درمان را در جیب خود ذخیره خواهیم کرد.
دانشمندان معتقدند ما آنی هستیم که میخوریم (یعنی سلامت ما و حس و حال فیزیکی ما به آنچه میخوریم ربط مستقیم دارد)، تفسیر آن نیز میشود؛ تأثیر تغذیه مناسب در طولانی مدت در کاهش احتمال بروز بیماریها میتواند مؤثر باشد. در دهه گذشته این نگرش را پیدا کردند که باید سبک تغذیه را تغییر داد تا بیماریها کاهش یابد. اما در سالهای اخیر دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که نهتنها تغذیه بلکه شیوه زندگی باید عوض شود.