یکی تلاش برای خارج کردن نهاد اجلاس همسایگان از محدوده منطقهای و افزودن بعد بینالمللی به آن است و دیگری مسائل حاشیهای اجلاس نظیر چگونگی تعامل هیأتهای شرکتکننده که گویی بیش از متن اهمیت یافته است.
2. این نخستین بار است که اجلاس همسایگان در سطح وزرا از حالت سنتی خود خارج میشود و کشورهای عضو دائم شورای امنیت و چند کشور دیگر و همچنین نماینده اتحادیه اروپا نیز در آن شرکت میکنند، اما چندی پیش اجلاس مشابهی در سطح معاونین وزرای خارجه در بغداد تشکیل شد.
3. اگر کشورهای عربی درصددند تا با گستردهکردن اجلاس همسایگان از اهرم فشار حضور برخی تلاشهای جهانی که موضع نزدیکتری به آنان دارند بهره گیرند، اما آمریکا نیز میکوشد تا این حالت را به یک فرصت برای گدایی محترمانه کمک در عراق برای حل مشکلاتش مبدل سازد.
4. در این میان باید دید منافع ملت عراق و دولت منتخب آن در چه نهفته است. البته شاید مواضع اتخاذ شده از سوی اجلاس میتواند در فضاسازی سیاسی مفید افتد اما آیا قادر است تأثیر عملی در روند امور داشته باشد؛ هر چند اندک؛
نیروهای اشغالگر به خوبی میدانند که تنها برخی از کشورهای همسایه عراق هستند که میتوانند نقش قابل توجه و بعضا کلیدی در امور داشته باشند. لذا میتوان گفت شرایط میدانی پس از شرمالشیخ همان شرایط پیشینی خواهد بود و تفاوت ویژهای حاصل نخواهد گشت.
5. آنچه در مورد اهمیت حواشی اجلاس گفته میشود بیشتر به نوع ارتباط هیأت ایرانی با هیأت آمریکایی مربوط میشود تا آنجا که بوش حتی دستورالعمل چگونگی مذاکره با وزیر خارجه ایران را به رایس ابلاغ نموده است!
البته آقای بوش بهتر از هر کسی به موقعیت دشوار خویش واقف است. آمریکا در شرایطی نیست که موضع خود را به دیگران تحمیل کند تا چه رسد به اینکه همچنان با ادبیات سابق سخن بگوید.
در این باره باید منتظر ماند و دید روند حوادث در حاشیه اجلاس چه رقم خواهد زد.