ورق زدن کارنامه دهه اخیر او، عناوین ارزشمندی را به ذهن تداعی می‌کند؛ «طراح باغ پرندگان اصفهان»، «طراح آبشار تهران»، «ارائه‌دهنده پیشنهاد شهربازی هزارو یک‌شهر» و... . حسن کریمیان، شهردار منطقه چهار شهرداری تهران و شهردار سابق منطقه 22، یکی از مدیران موفق مدیریت شهری در سال‌های اخیر پایتخت است که سال‌ها برای توسعه گردشگری پایتخت تلاش کرده و همین روزها بزرگ‌ترین طرح سال‌های مدیریت وی در شرق پایتخت به بهره‌برداری می‌رسد. بزرگ‌ترین باغ پرندگان کشور در شمال شرق تهران و در دو فاز به اجرا در آمده که فاز دوم آن(شامل 16هکتار) آماده بهره‌برداری است. از تابستان سال گذشته محدوده 84هکتاری شرق پارک جنگلی لویزان برای اجرای پروژه‌ای تفریحی، گردشگری و فرهنگی درنظر گرفته شد که از این فضا، 22هکتار به فاز یک و دو باغ پرندگان اختصاص یافته است. هم‌اکنون بخش پرندگان دشت‌چر با مجموعه‌ای از برکه‌ها، آبشارها، آلاچیق‌ها، رستوران و مبلمان شهری و زیستگاه پرندگان آماده بهره‌برداری است و فردا تحویل شهروندان خواهد شد. به همین منظور در محوطه باغ، گفت‌وگویی با کریمیان ترتیب دادیم تا با جزئیات این طرح فراملی بیشتر آشنا شویم.
- امروز شرایط ویژه و ارزشمندی در منطقه باغ پرندگان ایجاد شده است. وضعیت ابتدایی این محوطه چگونه بود؟
تپه‌های شرقی لویزان پیش از احداث این مجموعه بی‌شک از مراکز ناهنجاری‌های اجتماعی شهر بود. زمانی که احداث باغ پرندگان آغاز شد، بسیاری از درخت‌های این محدوده به‌دلیل آتش‌سوزی‌های عمدی از بین رفته بود.
- ساماندهی این فضای 16هکتاری چقدر به طول انجامیده و چه مراحلی را پشت سر گذاشته است؟
در گام اول اجرای طرح هدف ما حفظ درختان و زیست‌بوم این محدوده بود و برای این منظور مطالعات گسترده و پیوست اجتماعی متناسب با آن انجام شد. در روزهای نخست اجرای این پروژه، هنگامی که ما به اتفاق اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران و کارشناسان وارد جنگل‌های شرقی لویزان شدیم، حضور افراد بزهکار و معتاد در این محدوده، این منطقه را به محلی برای ناهنجاری‌های اجتماعی تبدیل کرده بود. از روز اول ما با احتیاط وارد مجموعه شده بودیم. در آن زمان این محدوده، جنگلی بی‌دفاع و دستخوش ناهنجاری‌های اجتماعی بود.ما کار اجرایی را از تابستان90 آغاز کردیم. در ابتدا اقدام به واکاری با استفاده از درختان بزرگسال کردیم. هزینه‌ای که تنها امسال برای واکاری درختان اختصاص یافته بیش از سه‌‌میلیارد تومان بوده است. آبیاری این محدوده را نیز با استفاده از آبیاری تحت فشار ساماندهی کردیم. لازم است یادآوری کنم که این پروژه بدون قطع حتی یک اصله درخت در حال اجراست و هم سازمان محیط‌زیست و هم سازمان منابع طبیعی بر اجرای این پروژه نظارت کامل دارند.
- باغ پرندگان برای گردشگران داخلی بیشتر تداعی‌کننده فضایی در خارج از شهر است، درحالی‌که باغ پرندگان تهران در محدوده شهری و منطقه لویزان احداث شده است. چه نگاهی پشت جانمایی این باغ بوده است؟
باغ پرندگان در مکانی بسیار مناسب جانمایی و احداث شده است. محدوده شرقی دارای دسترسی‌های مناسبی است. بزرگراه شهید بابایی در شمال این محدوده جای گرفته و خیابان کوهستان نیز از کنار آن عبور می‌کند. در شرق نیز این محدوده به بزرگراه شهید باقری منتهی می‌شود. از نظر گونه‌های درختی نیز این محدوده بسیار غنی است. هم گونه‌های پهن برگ و هم گونه‌های سوزنی‌برگ در زمین اصلی این بخش قرار گرفته‌اند. روددره‌ای بسیار زیبا نیز در دل بخش شرقی جنگل‌های لویزان واقع شده و منابع آبی آن بسیار خوب است.
- شما تجربه پروژه باغ پرندگان اصفهان را نیز داشته‌اید. از نگاه شما باغ پرندگان تهران چه جایگاهی در گردشگری کشور دارد؟
باغ پرندگان پایتخت دارای ویژگی‌های خاصی است. این باغ پرندگان به گفته بسیاری از کارشناسان مطرح کشور و حتی مشاوران خارجی، یک پروژه فراملی است. بسیاری از کارشناسان این پروژه را یک پروژه بی‌نظیر در سطح جهان می‌دانند. مطمئنا در آینده این باغ می‌تواند به یک جاذبه گردشگری در سطح بین‌المللی تبدیل شود.
- در احداث این مجموعه وسیع، سهم تولید و کار ایرانی چقدر بوده است؟
همکاری شرکت‌های ایرانی در احداث این مجموعه در حد یک دستاورد است. در اجرای این پروژه بیش از 40شرکت ایرانی همکاری داشتند. در بخش‌های تاسیسات، معماری، گیاه‌شناسی و پرنده‌شناسی از شرکت‌های داخلی استفاده کرده‌ایم. تنها یک مشاور خارجی در این پروژه فعالیت دارد که آن هم به این دلیل است که دانش ساخت سازه اصلی باغ پرندگان در کشور وجود ندارد. سازه این باغ توسط کسانی در حال طراحی است که بزرگ‌ترین سازه‌های کابلی دنیا را در حال حاضر در دست اجرا دارند و به‌عنوان نمونه سازه کابلی پل دانمارک و سوئد هم توسط همین مشاوران طراحی و ساخته شده است.
- در بخشی از سخنانتان اشاره به کارشناسان خارجی طرح کردید. بی‌شک باغ‌های‌‌پرندگان هم‌عرض بسیاری در این زمینه در خارج از کشور وجود دارد. نظر آنان درباره باغ تهران چیست؟
کارشناسانی که از هلند و آلمان آمده بودند، هنگامی که از این مجموعه بازدید کردند، آن را یکی از بی‌نظیرترین باغ‌های پرندگان دنیا دانستند. دلیل اینکه آنان باغ پرندگان تهران را یکی از بی‌نظیرترین باغ‌های پرندگان توصیف کرده‌اند، این است که بسیاری از باغ‌های پرندگان که در مناطق مختلف دنیا ساخته شده‌اند در زمینی صاف و همواره بوده‌اند و از طرفی مساحتشان نیز بسیار کم است اما این مجموعه در زمینی تپه‌ای با درختان قدیمی و منابع آب مناسب احداث شده است. این اظهارات آنان در اجرای پروژه بیشتر دلگرم‌مان کرد. از طرفی این پروژه یکی از 10پروژه بزرگ کابلی دنیاست. به جرأت می‌توان گفت که یکی از پیچیده‌ترین پروژه‌های کابلی دنیا در این مجموعه و در فاز اول در دست اجراست. همچنین سازه‌ای بسیار پیچیده برای نگهداری توری محافظ در این مجموعه پیش‌بینی شده است. مسلما تا زمانی که این پروژه به پایان نرسد و خود مردم این پروژه را نبینند نمی‌توانند عظمت این طرح را تصور کنند. به جرأت می‌توان گفت که این پروژه می‌تواند یک دانش فنی جدید به عرصه مهندسی کشورمان بیفزاید.
- نگاه سازمان‌هایی مانند محیط‌زیست و منابع طبیعی به پروژه‌ای در حد و اندازه باغ‌پرندگان تهران چه بود؟
اینجا باید به این نکته اشاره کنم که باغ پرندگان تهران، تنها باغ پرندگان کشور است که مجوز سازمان محیط‌زیست را دارد. بسیاری از باغ پرندگانی که در کشور وجود دارند هنوز مجوز سازمان محیط‌زیست را اخذ نکرده‌اند اما جالب این است که باغ پرندگان تهران با این عظمت توانسته مجوز سازمان محیط‌زیست را بگیرد و این بیانگر برداشتن یک گام بزرگ است. اجازه دهید در همین مجال عرض کنم که این باغ 16هکتاری از بدو افتتاح به‌عنوان بزرگ‌ترین محوطه بدون دخانیات کشور معرفی خواهد شد تا سلامت مردم در کنار ارزش‌های زیست‌محیطی باغ ارتقا یابد.
- سلامت پرندگان یکی از موضوعاتی است که پس از ماجرای ببرهای سیبری باعث نگرانی بسیاری از طبیعت‌دوستان شد. برای تضمین سلامت پرندگان چه‌اقداماتی صورت گرفته است؟
در بحث محیط‌زیست باغ پرندگان، برای انتخاب نوع گیاهان و نوع پرندگان این مجموعه از صاحب‌نظران و متخصصان شهیر و متعددی استفاده شده است که نظر تخصصی خود را برای بهبود شرایط ارائه داده‌اند. همچنین یک کلینیک طراحی شده است که هر پرنده پیش از ملحق شدن به مجموعه باغ پرندگان باید برای معاینه و آزمایش سلامت در قرنطینه قرار گیرد. بنابراین به جرأت می‌توانم بگویم که سالم‌ترین مجموعه پرندگان کشور هم‌اکنون در این مجموعه نگهداری می‌شوند.
- در ابتدای سال‌جاری اعلام شد که شهروندان می‌توانند ماهی‌های قرمز خود را پس از نوروز به دریاچه چیتگر بیندازند. اگر مردم پرنده زینتی داشته باشند که در شرایط شهری، نگهداری از آن سخت باشد، آیا این مجموعه می‌تواند پذیرای آنان باشد؟
بله، این امکان پیش‌بینی شده و بخش قرنطینه باغ ظرفیت معاینه و دریافت این پرندگان را نیز دارد. جالب آنکه در ماه‌های اخیر برخی پرندگان شهر نیز خودبه‌خود به محوطه باغ پرندگان جذب شده‌اند و ما پس از گرفتن و قراردادن آنها در قرنطینه و معاینات جانبی، از آنها در باغ پرندگان پذیرایی کرده‌ایم.
- برای حفظ پرندگانی که آزاد هستند از حمله حیوانات وحشی چه تمهیدی اندیشیده شده است؟
گاهی در این منطقه روباه و شغال دیده شده بود که برای شکار پرندگان می‌آمدند. آنها حتی پنجه‌شان را از فنس‌ها عبور می‌دادند و دو طرف آن را حفر می‌کردند تا به پرنده‌ها برسند. برای جلوگیری از این وضع بنده دوشب با 300نفر از همکاران، فضای دور محوطه باغ را کنترل کردیم. پس از آن محوطه اطراف را تا عمق و قطر 50سانتی‌متر حفر کردیم و با میلگرد و بتن حریم باغ پرندگان را تقویت کردیم تا سلامت پرندگان تضمین شود. همچنین هر از چندگاهی تعدادی سگ به محوطه اطراف باغ برده و گردانده می‌شوند تا ما را از وجود حیوانات مهاجم مطلع کنند. تعدادی طوطی سخنگو در محل ورودی طرح داریم که به بازدیدکنندگان سلام می‌کنند و خوشامد می‌گویند. برای این طوطی‌ها هم جایی درنظر گرفته‌ایم که از سرمای هوای شب‌ها در امان باشند.
- در مصاحبه‌ای اعلام کردید که حدود 60میلیارد تومان برای احداث این طرح هزینه شده است. آیا برای بازگشت این هزینه نیز برنامه‌ای دارید؟
ما البته بلیت فروشی با قیمت چهار هزار تومان برای هربازدید‌کننده خواهیم داشت اما اتفاقی که در این پروژه افتاده این است که دنبال توجیه اقتصادی نیستیم و بیشتر برای بهبود شرایط روحی و سلامت‌خاطر مردم تلاش می‌کنیم. فروش بلیت هم برای این است که مردم در نگهداری پروژه با ما سهیم باشند.
