بازار در تسخیر روغن‌ زیتون‌های تقلبی

این بار اما نسبت به یک نام تجاری خاص، هشدار داده نشده است؛ انواع روغن زیتون موجود در بازار مورد اتهام واقع شده‌اند.

چنانکه دکتر رسول دیناروند، معاون غذا و داروی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با فارس به صراحت اعلام می‌کند: صدها گروه مواد غذایی در کشور داریم که در برخی از آنها امکان عرضه مواد تقلبی بسیار زیاد است از جمله روغن زیتون که اکنون نوع تقلبی آن در بازار بیش از نوع واقعی آن است.

وی دلیل این اتفاق را با تولید کم داخلی و پایین‌بودن واردات رسمی‌آن مرتبط می‌داند و می‌گوید در شرایط یادشده تقلب‌کردن در ساخت این روغن‌ها نیز بسیار راحت است.

دیناروند همچنین با اشاره به ازدیاد روغن‌های زیتون تقلبی در بازار می‌گوید: به راحتی می‌توان روغن معمولی را با مقداری طعم دهنده، مزه دهنده و بودهنده شبیه روغن زیتون کرد، به همین علت اکنون بیش از 50درصد روغن‌های زیتون موجود در بازار تقلبی است.

این در حالی است که دیروز رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران نیز با اظهار تاسف از وفور نوع تقلبی روغن زیتون دربازار گفت: متاسفانه مقادیر زیادی روغن زیتون‌های تقلبی از طریق ترکیه و ایتالیا وارد بازار ایران می‌شود و از سوی دیگر هم برخی کارخانجات داخلی با کمال تاسف از پارافین در روغن زیتون استفاده می‌کنند.

راهی به بیراهه

این قضیه روی دیگری هم دارد، چرا که در سالهای اخیر تمام سعی متولیان امربهداشت بر این بوده است تا با استناد به جدیدترین تحقیقات بین المللی مصرف سرانه روغن زیتون را افزایش دهند؛ چرا که تمام تحقیقات جهانی از کاهش بروز انواع بیماریها شامل بیماری‌های قلبی-عروقی، سرطان، آلزایمر و... در سالهای اخیرخبر داده‌اند و رژیم مدیترانه‌ای که اساس آن بر استفاده از روغن زیتون در غذاهاست را به عنوان برترین و سالم ترین رژیم غذایی برشمرده اند.

چندی پیش نیز محمد رضا محمدی زاده، مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی، سرانه مصرف زیتون در کشور را 100 گرم عنوان کرده بود و خبراز با برنامه‌های پیش بینی شده رابرای افزایش این میزان به یک کیلوگرم داده بود.

با این اوصاف، ورود روغن‌های زیتون تقلبی، امکان ایجاد موجی منفی در برابر مصرف آن خواهد داشت.

چنانچه شاهرخ ظهیری، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران نیز در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر لزوم فرهنگ‌سازی مصرف روغن زیتون و جلوگیری از تقلب‌هایی در استحصال آن، از اینکه 90 درصد روغن زیتون‌های وارداتی از تفاله‌زیتونی است، اظهار نگرانی کرده است.

150 هزار هکتار زیتون

به گفته کارشناسان، کاشت زیتون از 12 سال پیش که وزارت جهاد کشاورزی طرح طوبی را آغاز کرد رونق بیشتری یافته و در حال حاضر حدود 100 هزار هکتار زمین زیر کشت زیتون قرار دارد و براساس پیش‌بینی که در برنامه چهارم توسعه انجام شده تا آخر برنامه باید هر سال 50 هزار هکتار به سطح زیر کشت زیتون اضافه شود.

ظهیری نیز روغن زیتون‌های وارداتی با کیفیت پایین و نیز تولید مقادیر زیادی روغن زیتون تقلبی در داخل و خارج از کشور را از مشکلات عمده این صنعت برشمرده و می‌گوید: با وجود فعالیت این تعداد کارخانه تولید روغن زیتون، افزایش تولید آن و نیز واگذاری ریاست شورای بین‌المللی زیتون به ایران (2007)، مجموعه این کار‌ها می‌طلبد که کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی برنامه‌ریزی اصولی و اساسی در زمینه تولید سالم روغن زیتون انجام دهد.

وی همچنین با تاکید بر لزوم افزایش کنترل‌ها و نظارت‌های مؤسسه استاندارد و وزارت بهداشت بر واردات و تولید روغن زیتون می‌گوید: مصرف روغن زیتون‌هایی که بر روی آن‌ها علامت اکسترا ورژن (Extraverzion) که اسیدیته آن بسیار پایین است و یا (Verzion) ورژن، و نیز الیو اویل (Olive Oil) باشد برای سلامتی مضر نیست.

وی پیشنهاد می‌کند برای حل مشکل تولید تقلبی روغن زیتون، کارخانه‌هایی که برای حل مشکل تولید تقلبی روغن زیتون، کارخانه‌هایی که زیتون سالم دارند تحت پوشش مؤسسه استاندارد قرار گیرند و اتیکت آن‌ها از سوی وزارت بهداشت تحت کنترل شدید باشد.

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه روغن زیتون بر اساس گزارش‌های فائو (FAO) از سال 2010 در سبد خانوار قرار می‌گیرد، تاکید می‌کند: تولید روغن زیتون به لحاظ تاثیری که در سلامت جامعه ایفا می‌کند، از اهمیت غذایی بالایی برخوردار است، لذا توجه جدی باید به این صنعت انجام گیرد و البته کمیسیون کشاورزی اتاق ایران در تلاش است با همکاری رسانه‌های جمعی و صدا و سیما مصرف‌کنندگان را با نوع روغن زیتونی که مصرف می‌کنند آشنا کند تا این صنعت نیز بتواند به رشد واقعی دست یابد.

ظهیری می‌گوید: براساس بررسی انجام شده بهترین نوع روغن زیتون، روغنی است که 12 ساعت از چیده شدن محصول زیتون تهیه شود، چراکه این نوع روغن دارای اسیدیته بسیار پایینی است و مصرف آن نیز بسیار مفید است.

انتخاب روغن زیتون مرغوب

کارشناسان راه‌هایی را برای انتخاب روغن زیتون مرغوب توصیه می‌کنند. از جمله این که هنگام استشمام روغن بایستی بوی زیتون احساس شود، یا شاید به طور خیلی جزئی بوی سبزی یا سیب داشته باشد. رنگ روغن را در نظر نگیرید. زیرا رنگ به آسانی می‌تواند تقلبی شود. در حقیقت، گاهی ظروفی که روغن‌ در داخل آن‌ها ریخته می‌شود از نوع کبالت آبی هستند، بنابراین خریداران نمی‌توانند متوجه رنگ شوند، در حالی که روغن‌های برداشت اول سبزرنگ‌تر از روغن برداشت‌های بعدی هستند.

در عین حال، هر نوع زیتون رنگ مخصوص خودش را دارد، بنابراین، تشخیص نوع روغن با رنگ میسر نیست. علاوه بر این، اگر برگ‌های زیادی همراه زیتون باشد حتی در برداشت آخری نیز روغن سبز رنگ به دست خواهد آمد، که تولید کنندگان به این عمل مبادرت می‌کنند.

آزمایش دیگر این است که یک قاشق سوپ‌خوری روغن زیتون را وارد دهان خود کنید و سپس هوا را از روی آن تنفس نمایید که بایستی مزه‌ زیتون را داشته باشد. داشتن مزه‌ میوه‌ای روغن بستگی به زمان برداشت و عوامل دیگر می‌تواند از طعم کامل تا کم متغیر باشد.

ممکن است مزه‌هایی از قبیل مزه‌ سیب، رازیانه یا یک گیاه علفی را احساس کنید که این‌ها خوب هستند. اگر جلوی دهان خود مزه‌ فلزی (بوی حلبی) را احساس کنید، این روغن ممکن است نامرغوب یا فاسد باشد. در این آزمایش، روغن بایستی طوری در دهان ریخته شود که سقف دهان را نپوشاند.

و بالاخره این که روغن زیتون خوب از طریق حرکت در دهان تشخیص داده خواهد شد. یک روغن نامرغوب بر روی زبان به کندی احساس می‌شود. به احساس خود در هنگام دور ریختن از دهان توجه کنید.

بسیاری از روغن‌های خوب در عقب دهان مزه‌‌ تندی را ایجاد می‌کنند که این نشانه‌ برداشت زیتون‌های نارس است و با افزایش رسیدگی آن، کاهش می‌یابد.