اتفاقاتی از این نوع به ندرت دلسردکننده یا ناامید کننده میشود اما این بار این اتفاق حساستر است چون هیچ کس علاقهای به رسوایی نداردو نمیخواهد در این شرایط روابط میان اروپا و روسیه هم تخریب شود. مدت زمان توافقنامه همکاری و مشارکت اتحادیه اروپا و روسیه در اول دسامبر سال 2007 به پایان میرسد.
این توافقنامه در سال 1994 به عنوان ابزاری برای نظم بخشیدن به تبادلات میان روسیه و اتحادیه اروپا از سوی دو طرف به امضا رسید.
هنگام امضای این توافقنامه قرار بود بعد از انقضای زمان آن، توافقنامه بلندمدتتر و همه جانبه تر تدوین شود. اما روند رو به رشد مشکلات نشان میدهد توافقنامه جدید حداقل تا شش ماه آینده به دست نمیآید.
در حقیقت روسیه چندان نگران نیست چون فرض میداند توافقنامه فعلی در صورت نیاز قابل تمدید است. اروپا هم توافقنامه جدید برای همکاری با روسیه را در اولویت حیاتی نمیداند.
موضوعات کنونی در روابط اتحادیه اروپا و روسیه هم از نظر استراتژیک و هم از نظر تاکتیکی بسیار پیچیده هستند. مثلا منافع روسیه و اتحادیه اروپا در حوزه انرژی از نظر استراتژیک کاملا متفاوت از یکدیگر است.
تمایل روسیه به داشتن قراردادهای طولانیمدت پایدار همانقدر نیرومند است که اراده اروپا برای افزودن بر تعداد منابع سوخت خود و تشویق به افزایش رقابت. در این شرایط علیرغم خودداری شدید روسیه از تصویب منشور انرژی، اروپا اصرار دارد تا دست کم بعضی از مفاد این منشور را وارد توافقنامه همکاری خود با روسیه کند.
با این حال دو طرف اخیراً تأیید کرده اند که در حل اختلافات استراتژیک خود تجربه دارند. آنها چندی پیش بعد از مدتها مذاکره بر سر ورود روسیه به سازمان تجارت جهانی به تفاهم و توافق رسیدند. این روند اگر چه دشوار بود اما به نتیجه رسید. مشکلات تاکتیکی ،پیچیدهتر، احساسی تر و اغلب غیرمنتظرهتر است.
جدال اخیر روسیه و لهستان بر سر صادرات گوشت مدتها قبل از نشست سامارا روی داده اما موجب شده که اکنون ورشو مسیر مذاکرات روسیه و اتحادیه اروپا را مسدود کند. روسیه اصرار دارد که تحریم واردات گوشت از لهستان را برطرف نخواهد کرد و به همین دلیل این موضوع به مسئلهای مهم و دردسر ساز در اجلاس سامارا تبدیل شد.
سخنگوی اتحادیه اروپا گفته است که توافقنامه جدید همکاری با روسیه در نشست سامارا مورد بحث قرار نمیگیرد. اما موضوع دعوای گوشتی روسیه و لهستان از محورهای این نشست خواهد بود. اتحادیه اروپا در هر نزاعی از کشور دوست یعنی لهستان دفاع خواهد کرد اما همزمان مراقب است تا روسیه را هم بیش از حد ناراضی و عصبانی نکند.
اتفاقات اخیر در استونی هم موضوع حساس دیگری در روابط میان اتحادیه اروپا و روسیه است. روسیه قصد دارد ماجرای مجسمه یادبود سرباز روس در استونی را در سامارا مطرح کند. به این ترتیب طرح این موضوع باعث نزاع لفظی دو طرف خواهد شد.
این نزاع نتیجهای نخواهد داشت چون چاره و گزینهای در این باره وجود ندارد. اروپا واقعاً نمیداند چرا روسیه اینقدر نگران مجسمهها و بناهای یادبود جنگی است که مدتهاست به تاریخ پیوستهاست. روسیه هم بیتفاوتی اروپا به جنگی که آن را خونینترین جنگ تاریخ بشریت میداند درک نمیکند.
لیتوانی هم گفته که روند تصویب توافقنامه همکاری روسیه با اتحادیه اروپا را مسدود میکند چون روسیه تامین نفت پالایشگاه این کشور را قطع کرده است. این موضوع هم در نشست سامارا مطرح خواهد شد.
بنابراین سامارا هیچ پیشرفتی در روند روابط روسیه و اتحادیه اروپا ایجاد نخواهد کرد. تنها حل و فصل همین اختلافات میان روسیه و کشورهای اروپای شرقی به چند جلسه گفتگو و نشست نیازمند است.
15 می