زایندهرود پس از 10ماه به اصفهان بازگشته بود و هم مردم و هم کشاورزان را با شعف زائدالوصفی مواجه ساخت. همان روزها استاندار اصفهان اعلام کرد که بازگشایی آب برای کشت بهاره بوده و دریچههای سد، حداکثر برای یکمدت زمانی سهماهه باز است اما آنها تلاش میکنند تا آب را در مدت زمان بیشتری در شهر اصفهان نگه دارند. این تقویم زمانی استاندار، به 3ماه نرسید که اعلام شد دریچههای سد در تاریخ 12تیرماه بسته میشود. کشاورزان، نامهنگاری کردند و توانستند 10روز دیگر فرصت بگیرند و در نهایت باز زندهرود در تاریخ 22تیر از نفس افتاد و آنچه این روزها دیده میشود، حوضچههای کوچکی است که برای مردم نصف جهان از زایندهرود به یادگار مانده است. ابراهیم، جوان 27 سالهای است که در ظهر یکروز گرم تابستانی، کنار بستر خشکیده زایندهرود نشسته و به روبهرو نگاه میکند. او به خبرنگار همشهری میگوید: «تازه خدمتم تمامشده است. دیروز از کرمان به اصفهان بازگشتم و وقتی از اتوبوس دیدم رودخانه دوباره خشک شده، ماتم گرفتم. کسی به من خبر نداده بود رودخانه به این روز افتاده. بهخاطر همین شوکه شدم. حالا از سربازی برگشتهام و میخواهم دنبال کار بگردم. نیازمندیهای چند روزنامه را با خودم اینجا آوردهام اما هر بار که نگاهم از تبلیغات نیازمندیها به رودخانه خشک میافتد، برای لحظاتی فکرم مشغول میشود و غصه میخورم.»
ابراهیم پس از پایان سخنانش، کمی آنطرفتر را نشان میدهد، جایی که چند نفر دور هم نشستهاند و گویا در حال صحبت هستند. آنها از کشاورزان نواحی اطراف اصفهان هستند که آخرین تلاشهایشان را برای تمدید دوره باز بودن آب زایندهرود انجام دادهاند و وقتی به نتیجهای نرسیدهاند، از نابود شدن کشاورزیهایشان میگویند. سیدباقر، به نیابت از 8نفر دیگر به خبرنگار همشهری میگوید: «خردادماه امسال هوا چندان گرم نشده بود و به همین علت، کشت بهاره ما با تأخیر همراه شد. ما نیاز داشتیم که حداقل تا 20روز دیگر آب در رودخانه جاری باشد که با این وضعیتی که پیش آمده، هر کدام از ما ضررهای زیادی را متحمل شدهایم.»
علی بصیرپور، مدیر تأسیسات آبی شرکت آبمنطقهای اصفهان، در این خصوص اعلام کرده است: «کشاورزان نباید بابت تأخیر ایجادشده در کشت بهاره، انتظار داشته باشند که جریان آب سد به روی رودخانه همچنان باز باشد چراکه مدت زمان بازبودن جریان آب را چند روز دیگر نسبت به آنچه در اول بهار اعلام کرده بودیم تمدید کردیم. قطع جریان آب از سد زاینده رود از ۲۲ تیرماه، با هماهنگی مسئولان استان و وزیر نیرو انجام شد و انتظار جریان داشتن آب در مسیر رودخانه تا پایان سال، درست نیست. در جلسات کمیته توزیع آب مقرر شده بود که برای کشت بهاره، جریان آب از ۱۶فروردین تا ۱۲تیرماه باز باشد اما بهدلیل درخواست کشاورزان و خنک بودن هوا در خرداد که کشت بهاره را با تأخیر مواجه کرد، این زمان تمدید شد. ادامه یافتن جریان آب در رودخانه زایندهرود، تأمین آب شرب استان را در وضعیت شکننده و آسیبپذیر قرار میدهد.»
افطار تا سحر در کنار بستر رود
بسیاری از مردم اصفهان همه ساله درماه مبارک رمضان بهخصوص در ماههای گرم سال به هنگام افطار، همراه با خانوادههایشان به کنار رودخانه میآمدند و روزههایشان را در کنار رودخانه باز میکردند و حتی خیلیهایشان تا سحر در اطراف رودخانه میماندند. علی یکی از همین شهروندان است که میگوید: «هر 3فرزندم خدا را شکر به خانه بخت رفتهاند و الان 6سال است که هرماه رمضان، افطارهایمان را در کنار زایندهرود باز میکنیم و اغلب تا سحر هم در اینجا میمانیم. درست است که همه ما از خشکی زایندهرود ناراحتیم اما باز همین بستر خشکیده، برکت شهر ماست و باید دستهای دعا را در اینماه پربرکت باز کنیم و از خدا بخواهیم، زندهرود ما را مثل سالهای قدیم، زنده و جاری گرداند.»
تونل کوهرنگ تنها عامل نیست
دلیل اصلی بسته شدن آب زاینده رود ساخت تونل سوم کوهرنگ عنوان شده و بر همین اساس شهروندان اصفهانی چشم انتظار تکمیل تونل سوم کوهرنگ هستند تا از این طریق، دیگر شاهد جای خالی زاینده رود در شهر نباشند اما حقیقت آن است که افتتاح این تونل که به گفته مسئولان امر، تا یکماه آینده صورت میپذیرد، به تنهایی نمیتواند مشکل را حل کند. معاون بهرهبرداری شرکت آب منطقهای استان اصفهان در گفتوگویی عنوان کرد: راهکار جبران کمبود آب در حوضچه زایندهرود صرفهجویی در چهارمحال و بختیاری، کاهش مصرف آب شرب از ۳۰درصد به ۲۵درصد و تکمیل طرح تونل سوم کوهرنگ است. وی گفت: متأسفانه امسال علاوه بر خشکسالی از نظر اقلیمی، دچار خشکسالی هیدرولوژیکی هم شدیم تا ورودی سد نسبت به متوسط بلندمدت 600میلیون مترمکعب آب کم داشته باشد.
غلامحسین حیدرپور اضافه کرد: ورودی سد آب زاینده رود نسبت به متوسط بلندمدت 35تا 40درصد کاهش یافته است و سد که در این فصل از سال باید بالغ بر یک میلیارد و 600تا یک میلیارد و 700میلیون مترمکعب آب داشته باشد در خوشبینانهترین حالت تنها یک میلیارد و 40میلیون مترمکعب آب دارد. حیدرپور در مجموع بیان کرد که حجم آب پشت سد از برآوردها کمتر است و چارهای جز بستن آب سد نیست. وی اظهار داشت: افتتاح تونل سوم کوهرنگ، مشکل امروز خشکسالی اصفهان را حل نمیکند اما میتوانیم کمی از فشارها برای کمبود آب شرب و کشاورزی را بهبود ببخشیم و نباید انتظار داشته باشیم که این تونل بتواند خشکسالی را برطرف کند. وی از مشترکان خانگی خواست صرفهجویی در مصرف آب را جدیتر رعایت کنند.