امسال نیز برای همه این سریالها موسیقی باکلام درنظر گرفتهشده که به جلب توجه بیشتر مخاطبان کمک میکند. بهنظر میرسد که دستاندرکاران صداوسیما به این موضوع واقفند که مردم ما موسیقی با کلام را به موسیقی بیکلام ترجیح میدهند و به همین دلیل است که حتی برای ویژهبرنامههای مناسبتی قبلاز افطار هم موسیقی با کلام درنظر گرفته شدهاست. این توجه تا حدی است که برنامه «شهر باران» را که از شبکه اول سیما پخش میشود، به یک ویژه برنامه موسیقی شبیه کردهاست و شاید دلیل پرمخاطبشدن این برنامه، همین تنوع در موسیقی و دعوت از خوانندگان پاپ برای اجرای ترانهها باشد.
تیتراژ برنامه شهر باران را حامد زمانی براساس شعری از خودش و حامد عسگری ساخته و اجرا کرده است. برنامه «ماه عسل» هم هرسال بهدلیل انتخاب خواننده و آهنگساز برای تیتراژ، توجه مخاطبان بسیاری را بهخود جلب میکند. توجه به انتخاب ترانه و خواننده و در نهایت خواست مخاطب تا حدی است که حتی بسیاری از خوانندگان جوان از طریق این برنامه به مردم شناسانده شدهاند. به هر حال برنامه ماه عسل امسال 2 تیتراژ باکلام دارد. تیتراژ ابتدایی را فرزاد فرزین خوانده و مهران خلیلی آن را تنظیم کردهاست. تیتراژ پایانی برنامه ماه عسل را نیز مهدی یراحی اجرا کردهاست. بهنظر میرسد سایر برنامههای قبل و بعداز افطار به اندازه برنامههای شهر باران و ماهعسل مخاطب نداشتهباشند.
از برنامههای ویژه افطار که بگذریم، به سریالهای مناسبتیماه رمضان میرسیم که همانطور که اشاره شد، ازجمله پرمخاطبترین برنامههای صداوسیما هستند. حتی کسانی که طرفدار سریالهای تلویزیونی نیستند هم هرسال مخاطبان مجموعههای مناسبتیماه رمضان خواهند بود و حتی اخبار مربوط به ساخت و تولید آنهارا نیز پیگیری میکنند. به همین دلیل است که بدون اغراق میتوان گفت رمضان، حتی کسانی که با صداوسیما قهر هستند را هم با سریالهای تلویزیونی آشتی میدهد.
موسیقی سریال طنز دودکش، یک موسیقی جدی به حساب میآید اما در نهایت با فضای کلی سریال هماهنگ شدهاست. آریا عظیمینژاد، پیش از این هم برای سریالهای مناسبتی موسیقی متن ساخته و میتوان گفت که در هرکدام از کارهایش، نوآوریهایی نیز داشتهاست. عظیمینژاد امسال برای سریال دودکش از ساز عود بهخوبی استفاده کردهاست.سازی که چندان برای مخاطبان عادی تلویزیون و سریالهایی از این دست آشنا نیست. شاید اگر آهنگساز دیگری موسیقی سریال دودکش را میساخت و قرار بود همین ملودی را بهکار برد، به جای ساز عود از ساز تار و حتی شاید صدای سمپل تار استفاده میکرد. به هرحال بار اصلی موسیقی سریال به دوش ساز عود است که ملودی اصلی را در تیتراژ نیز مینوازد. اگرچه در جایجای سریال نیز ساز عود نقش دارد اما در حقیقت نقش ساز عود در این سریال بیشتر در موسیقی تیتراژ ابتدا و انتها نمایان شده است. البته در این سریال از سازهای دیگر هم استفاده شده اما همانطور که اشاره شد، نقش اصلی بهعهده ساز عود است و صدای این ساز بیشتر به گوش میرسد. برای تیتراژ پایانی سریال هم طبق روال سالهای گذشته، موسیقی باکلام بهکار رفتهاست. رضا صادقی، ترانه تیتراژ پایانی را خوانده که شعر و ملودی مناسبی که برای آن بهکار رفتهاست با داستان سریال تناسب دارد. ترانه این سریال را روزبه بمانی سروده که از او ترانههای بسیار زیبایی شنیدهایم.
سریال مادرانه از آن دست سریالهایی است که از همان ابتدا انتظار میرفت مخاطبان بیشتری نسبت به سایر سریالهایماه رمضان داشتهباشد. ترانه موسیقی این سریال را نیز روزبه بمانی سروده و برای ساخت موسیقی این سریال پرمخاطب از 2 آهنگساز برای همکاری دعوت شدهاست؛ کارن همایونفر و احسان خواجهامیری که هردو در سالهای گذشته برای سریالهای مناسبتی موسیقی ساختهاند. این نخستین همکاری مشترک همایونفر و خواجهامیری است و خواجهامیری برخلاف سالهای گذشته در این سریال فقط بهعنوان خواننده حضور دارد و ساخت موسیقی متن سریال مادرانه بهعهده همایونفر گذاشته شده که از نظر سابقه و نوع فعالیت در زمینه موسیقی از خواجهامیری حرفهایتر است. در مجموع ترکیب یک هنرمند حرفهای و یک خواننده محبوب در این سریال به شنیدنیترشدن موسیقی مادرانه کمک کرده است. البته بهنظر میرسد در موسیقی تیتراژنهایی سهم خواجهامیری بیشتر از همایونفر است؛ انگار در نهایت خواجهامیری امضای خود را پای کار گذاشته و به همین دلیل موسیقی این سریال شبیه سایر کارهای خواجهامیری شده؛ (آهنگهایی که او ساخته و خودش نیز خواندهاست). به هر حال در این بین علیرضا افکاری نیز نقش داشته و ملودی تیتراژ پایانی را ارائه دادهاست.
البته این مسئله نه ضعف سریال بهحساب میآید و نه حسن آن؛ اگرچه تلفیق موسیقی و تیتراژ خوب و شنیدنی است و مخاطبان موسیقی باکلام را راضی میکند. تیتراژ ابتدایی اگرچه نسبت به سایر کارهای همایونفر معمولی بهنظر میرسد اما در مجموع موسیقی خوبی شدهاست. در این موسیقی نقش اصلی بهعهده سازهای زهی گذاشته شدهاست. در برخی سکانسها آوای لالاییگونهای نیز به گوش میرسد که مرتضی اسکندری آن را اجرا کرده و بسیار با داستان و بیقراریهای پدر و دختر هماهنگ شده و هنرمندی آهنگساز را نشان میدهد. همین انتخاب بهظاهر ساده، به باورپذیرشدن رابطه پدر و دختر و نگرانیهای پدر نیز کمک کردهاست.در مجموع در این سریال گیتار و سازهای کوبهای در کنار ساز ویلنسل و ویلن یک موسیقی خلوت اما پرحجم را نواختهاند که این ترکیب بیش از همه در تیتراژ ابتدایی شنیدنی شدهاست.
موسیقی سریال خروس را نیز میلاد ترابی براساس شعری از محمد کاظمی ساخته و تنظیم کرده و محمد علیزاده آن را اجرا کردهاست. در موسیقی این سریال از صداهای سمپل نیز استفاده شده و علیزاده آن را غمگین و التماسگونه خوانده است. البته موسیقی این سریال در مقایسه با موسیقی سایر برنامهها و سریالهای تلویزیونی امسال نمره بالایی ندارد اما به هر حال محمد علیزاده و میلاد ترابی هرکدام طرفداران خاص خود را دارند.
نگار پدرام