به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات ارتباطات و فناوریهای نوین این مرکز اعلام کرد: پیشرفتهای صورتگرفته در علوم مخابرات و الکترونیک سبب ارائه ادوات مخابراتی ارزان و کارآمد مانند تلفنهای همراه و هوشمند و رایانههای لوحی (تبلتها)PDA به بازار شده است. اینکه استفاده از ادوات همهگیر شده و تقریبا در دسترس عموم مردم قرار دارند، نگرانیهایی برای طراحان آنها و دیگر متخصصان خصوصا پزشکان بهوجود آورده و این پرسش مطرح شده است که آیا استفاده مداوم از این دستگاهها میتواند بر سلامت کاربران تأثیر سوء داشته باشد؟
برای پاسخ به این پرسش متخصصان مخابرات، آنتن و پزشکان در قالب پروژههای مشترک، بینرشتهای و مستقل به تحقیق در این حوزه پرداختهاند. نتایج بعضی از تحقیقات، آثار سوء امواج را برای سلامت انسان مردود نمیدانند. علاوه بر این، تحقیقات مذکور، اساس تعیین معیار و استاندارد برای فاصله و حدود مجاز از منابع مولد امواج شده است که در این گزارش ارائه میشود. در کنار تشعشع حاصل از امواج الکترومغناطیس، خطوط برق فشارقوی نیز بهعلت ایجاد میدانهای مغناطیس و الکتریکی آثار سوئی بر سلامت انسان دارند که در این گزارش به آنها پرداخته شده است.
این گزارش میافزاید: وسایل و دستگاههای تولیدکننده امواج الکترومغناطیس و میدانهای الکتریکی و مغناطیس روزبهروز بیشتر و متنوعتر میشوند. تحقیقات بسیاری برای بررسی آثار این امواج بر سلامت انسان صورت گرفته و بعضی از آنها تأثیر سوء تشعشعات الکترومغناطیس بر سلولها و بافتهای موجودات زنده را رد نمیکنند. آثار احتمالی بیماریزا تشعشعها بهصورت اختلال در دستگاه عصبی، اختلال در ضربان قلب، اختلال در تکامل و رشد جنین و کودکان، ابتلا به بیماری صرع، تضعیف ادراک حسی، افزایش ترس و اضطراب ظاهر میشوند.
مهمترین منابع مولد تشعشعهای غیریونساز شامل ایستگاههای پایه مخابراتیBTS، گوشی تلفن همراه، مسدودکنندههای گوشی تلفن همراه، فرستندههای رادیو و تلویزیون، فرستندههای بیسیم، خطوط انتقال برق فشار قوی، کارخانههایی با جریان برق بالاتر از 300کیلو آمپر هستند.
تحقیق در مورد امواج الکترومغناطیس و تأثیر آنها بر بدن انسان همواره مورد توجه متخصصان مخابرات و پزشکان بوده است. نتایج تحقیقات انجام شده در این خصوص مختلف و گاه متضاد است. این نتایج را میتوان به 2 دسته تقسیم کرد؛ دسته اول که اغلب محققان آن پزشکند، تأثیر سوء امواج الکترومغناطیس بر بدن انسان را انکارناپذیر میدانند.
دسته دوم که اغلب محققان آن متخصصان علوم برق و مخابرات هستند معتقدند که امواج الکترومغناطیس در حالت کلی برای بدن مضر نیستند و به پارامتر توان امواج و شرایط محیطی بستگی دارند. سر انسان در اکثر تحقیقات بهعنوان حساسترین بخش در مقابل امواج الکترومغناطیس درنظر گرفته میشود. یک مثال دراین باره تب بالاست که تشنج در فرد بیمار را بهدنبال دارد و افزایش دما در بدن فرد، مغز و فعالیت آن را تحتتأثیر قرار میدهد. با توجه به اینکه امواج الکترومغناطیس درصورت نفوذ به بدن، تولید گرما کرده و گرمای حاصل درصورت موضعی یا پراکنده بودن میتواند همان تأثیر افزایش دما در بدن را داشته باشد لذا در بررسی تأثیرات امواج الکترومغناطیس بر بدن انسان، توان امواج و مدت زمان آن باید مورد توجه قرار گیرند.
در علم مخابرات، مخصوصا در صنعت طراحی ادوات مخابراتی برای کاربرد شخصی، مانند تلفنهای همراه، شبکههای بیسیم اینترنتی و... یک معیار تحت عنوان میزان جذب خاص(SAR) مورد استفاده خواهد بود.بهمنظور یافتن پاسخ دقیق به این پرسش که آیا امواج الکترومغناطیس بر بدن انسان تأثیر دارند و میزان و نحوه تأثیر آنها چگونه است؟ ضرورت دارد که پروژههای مشترک با همکاری پزشکان و مهندسان برق و مخابرات طراحی و انجام شوند تا متخصصان در قالب پروژههای بینرشتهای بتوانند پاسخ قطعی در این خصوص ارائه کنند. چنین تحقیقاتی در کشور ما میتواند منجر به بومیسازی استانداردهای موجود، متناسب با شرایط اقلیمی و جغرافیایی کشور نیز بشود.
بنابراین وضع قوانین و مقررات و استانداردهای لازم برای کنترل و کاستن آثار مخرب تشعشعها ضروری است. گرچه چندین سازمان و وزارتخانه ازجمله وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، سازمان انرژی اتمی ایران و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات، متولی این حوزه هستند اما هنوز ساماندهی مناسبی برای تضمین و حفظ سلامت مردم در برابر تشعشعهای الکترومغناطیس انجام نشده است و هماهنگی لازم بین سازمانها و وزارتخانههای مختلف در این حوزه دیده نمیشود.
درخصوص حریم خطوطهوایی انتقال و توزیع برق نیز در حال حاضر مصوبه 1347، ملاک اصلی در امور شهرسازی است که با توجه به اشکالات آن در بیتوجهی به آثار بیولوژیکی میدانهای الکتریکی و میدانهای مغناطیس برق فشار قوی، نیاز به بازنگری دارد. این بازنگری باید با رویکرد توجه به سلامتی انسان و حفظ محیطزیست انجام شود.