برنامه اصلاحات ارضی در دوران پهلوی دوم، با هر هدفی که انجام شد، سیل مهاجرت‌های روستاییان به‌سوی شهرها را به‌راه انداخت. این گروه‌ها در آن زمان یا جذب کارخانه‌های تولیدی جدید شدند ویا به استخدام سازمان‌های دولتی درآمدند. برخورداری از آب‌باریکه حقوق و درآمد دولتی گروه‌های وسیع‌تری از روستاییان را تشویق به مهاجرت کرد. درنتیجه، تنها کشاورزان کهنسال در روستاها ماندند و با سپری شدن عمر آنها، اراضی کشاورزی به حال خود رها شد. در ادامه فرایند چنین تحول زیانباری، روستاها نقش تولیدی خود را در بخش محصولاتی مثل گندم، سیب‌زمینی، لوبیا و علوفه‌دام از دست داده و به واردکننده گندم و سایر اقلام کشاورزی تبدیل شدند.
بعضی از روستاییان دیروز و شهرنشینان بعدی که نمی‌توانستند به کشت گندم ، جو و محصولات صیفی بپردازند، اراضی کشاورزی خود را تبدیل به باغ‌های میوه و عمدتا سیب کردند. اما از این رهگذر لطمه‌ای که به زندگی اقتصادی روستاییان وارد شد، جبران‌ناپذیر بود.
در ادامه مهاجرت‌ها که در 3 دهه اخیر تشدید شده بسیاری از روستاها متروکه شده‌اند، به‌طوری‌که در فصل‌های پاییز و زمستان در یک روستا که در سال‌های دوردست به‌طور متوسط تا هزار خانوار زندگی می‌کردند، 2 یا 3 خانوار زندگی می‌کنند. بیش از آن‌که فرصت برای جبران این بحران جدی پیش بیاید، روند تبدیل روستاها به شهرهای جدید شدت گرفت و گره دیگری بر گره‌های قبلی افزوده شد.
اگر در گذشته زندگی در روستا تابع نظم و قاعده‌ای موزون و موافق طبیعت و محیط‌زیست بود با شکل‌گیری شهرهای جدید، نه‌تنها نظم جدیدی جایگزین قوانین پایدار و چند هزار ساله پیشین نشده بلکه مسائلی مثل ساخت‌وسازهای بی‌قاعده، تخریب منابع طبیعی و رودخانه‌ها، محیط زندگی در روستاهای دیروز و شهرهای امروز را در معرض تهدید جدی قرار داده است. با عنایت به مشکلات پیش‌گفته پیشنهاد می‌شود در اداره کردن شهرهایی که در مکان روستاهای دیروز سر برآورده‌اند، ملاحظاتی به شرح زیر رعایت شود تا در آینده شاهد خسارات سنگین‌تر نباشیم:
مسئولان شهرهای جدید که پیشینه روستایی دارند، از میان کسانی انتخاب شوند که با محیط روستا و تعادل زیستی در این مناطق آشنا هستند و می‌توانند توجه و همکاری مردم را برای دست یافتن به توسعه پایدار جلب کنند.
هرگونه ساخت‌وساز در شهرهای جدید براساس نظر کارشناسان بومی و آشنا به منطقه و با رعایت تمامی جوانب انجام شود تا از تبدیل این مناطق به شهرهای مسئله‌دار جدید جلوگیری شود.
همکاری نزدیک و تنگاتنگ میان دستگاه‌های دولتی با شوراهای شهر و روستا و همچنین تشکل‌های مردم‌نهاد برقرار شود تا رویه‌ای یگانه و مؤثر برای توسعه پایدار در پیش گرفته شود.
