آنها این رویارویی را از نظر خود، جنگی علیه تهدید منطقهای افراطگرایی اسلامی میدانند. وقایع چند هفته گذشته حاصل روندی است که از فوریه سال 2011آغاز شد؛ وقتی حسنی مبارک از قدرت برکنار شد. بسیاری از سعودیها به این رویداد بهعنوان پشت کردن آمریکا به یک همپیمان سنتی نگاه کردند. از آن زمان، سعودیها و دیگر کشورهای حاشیه خلیجفارس در محافل خصوصی و عمومی میگفتند که قدرت آمریکا رو به افول است و آنها خودشان باید به فکر تأمین امنیتشان باشند.
رهبران عربستان، امارات و بحرین از اینکه آمریکا در موضعگیری در قبال تحولات مصر کنار آنها نایستاد، ناامید شدند. آنها این موضوع را نمونهای دیگر از عقبکشیدن آمریکا از صحنه قدرت جهانی میدیدند. عدهای دیگر اما این اقدام آمریکا را نوعی درس گرفتن از وقایع عراق و افغانستان و مداخله نکردن در امور داخلی کشورهای مسلمان میدیدند.این لحن «ما به آمریکا نیاز نداریم» بهطور واضح در نقل قولی از سعودالفیصل وزیر خارجه عربستان در دیدارش از فرانسه شنیده شد وقتی که گفت: آنها که اعلام کردند کمکهایشان را به دولت مصر(بعد از برکناری مرسی توسط ارتش) متوقف میکنند، باید بدانند که کشورهای عرب به اندازه کافی ثروت دارند و میتوانند به مصر کمک کنند.اما درباره کمک و حمایت کشورهای حاشیه خلیجفارس از ژنرالهای مصر در سرکوب اخوانالمسلمین، ماجرا را میتوان از منظر دیگری دید. این منظر، دخالت سعودیها و دیگر کشورهای محافظهکار عربی در مناقشات کشورهای عربی دیگر برای بیرون نگه داشتن هرج و مرج و اغتشاش خارج از مرزهایشان است. این همان کاری است که بریتانیاییها با استراتژی تفرقه بینداز و حکومت کن برای پیشبرد اهدافشان میکردند.
فهرست مداخلات سعودیها در امور دیگر کشورها، فهرستی طولانی است که شامل کویت و چند کشور دیگر میشود. آنها از سازمان آزادیبخش فلسطین، تا پای یک جنگ داخلی علیه دولت تحت هدایت مسیحیان لبنان حمایت کردند؛ جنگ داخلیای که 15سال طول کشید. آنها از صدام حسین در 8سال جنگش علیه ایران حمایت کردند. وقتی صدام درسال 1990به کویت حمله کرد، خواستار مداخله آمریکا برای عقب راندن او شدند. در سال 2003وقتی آمریکا برای بار دوم به عراق حمله کرد و میخواست صدام را سرنگون کند، سعودیها از گروههای سنی عراق حمایت کردند.
بعد هم که جنگهای نیابتی سعودیها علیه اتحاد شوروی سابق پیش آمد و مهمترین آن در افغانستان بود. سعودیها با حمایت شدید آمریکا، نیروهای اسلامگرا ازجمله گروههای مجاهد افغان را در جنگ افغانستان علیه شوروی تجهیز و تشویق میکردند؛ گروههایی که بعدها به طالبان و القاعده تبدیل شدند. آمریکا بعد از 11سپتامبر با دردسرهای این گروهها روبهرو شد و هنوز هم گرفتار است.مشکل اصلی برای عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیجفارس این است که حکومتهایشان در اختیار سیستمهای سیاسی محافظهکار است. این حکومتها در مقابل هر تغییری مقاومت میکنند اما جمعیت جوانشان با جهان خارج در ارتباط هستند. امارات متحده عربی مدتی تلاش کرد خود را نیرویی میانهرو جا بزند که بهدنبال مدرنگرایی است اما این روند ادامه نیافت.
دیوید ایگناتیوس
دیلی استار