انتخابات پس از سال‌های جنگ و درگیری در این کشور هنوز مانند پایه‌های نوپای دمکراسی در این کشور آنقدر حساس و مهم است که نظر همه کشورهای جهان را به‌خود جلب می‌کند. انتخابات ریاست‌جمهوری سال۲۰۰۹ با رقابت عبدالله عبدالله، وزیر امور خارجه سابق و حامد کرزی در مرحله دوم انتخابات حرف و حدیث‌های بسیاری به‌دنبال داشت و جنجال تقلب در رای‌گیری تا مدت‌ها رسانه‌ها را تحت‌تأثیر قرار داد. حالا قرار است ۵ آوریل سال ۲۰۱۴ با‌گذشت ۵ سال از آن رای‌گیری جنجالی، افغان‌ها نخستین انتخابات ریاست‌جمهوری خود را به‌صورت مستقل و بدون کمک خارجی‌ها برگزار کنند. در سال ۲۰۱۴ علاوه بر برگزاری انتخابات مهم ریاست‌جمهوری قرار است نیروهای آمریکایی پس از سال‌ها براساس جدول زمانبندی اعلام‌شده، این کشور را ترک کنند تا این سال به عقیده بسیاری فصلی مهم را برای افغانستان رقم بزند. از همین حالا مشخص شده که انتخابات سال آینده افغانستان قرار است چقدر حساس و جنجالی باشد.
حتی ثبت‌نام نامزدهای این انتخابات هم بحث و جدل به‌دنبال داشت و با پایان مهلت ثبت‌نام، درنهایت ۲۷نفر فرم‌های نامزدی در انتخابات را پر کردند. آخرین نامزد در ساعات اول بامداد توانست ثبت‌نام کند اما ۲ نفر دیگر نتوانستند به‌موقع خودشان را در میان گروه پرازدحام کسانی که می‌خواهند به ریاست‌جمهوری برسند جای دهند. هر چند عبدالله عبدالله رقیب سرسخت حامد کرزی با فراغ‌بال و فرصت مناسب ثبت‌نام خود را انجام داد اما تعدادی از چهره‌های مهم این انتخابات در آخرین ساعات خود را به دفتر کمیسیون انتخابات رساندند. تعداد زیاد نامزدها البته در انتخابات افغانستان غیرعادی نیست. در انتخابات قبلی ریاست‌جمهوری ۴۱نفر ثبت‌نام کردند اما شماری از آنها در میانه راه انصراف دادند و در نهایت ۳۲ نامزد در انتخابات شرکت کردند.
خیلی از افرادی که نامزد انتخابات می‌شوند می‌دانند که شانسی برای پیروزی ندارند اما به میدان می‌آیند تا شاید بتوانند در آینده با توافق سیاسی یا حتی مالی به نفع نامزد دیگری کنار بروند. هرکدام از نامزدها 2نفر را به‌عنوان معاون خود معرفی کرده‌اند و به قول معروف برای انتخابات تیم داده‌اند. تقریبا همه نامزدها ترکیب قومیتی را در گروه معرفی‌شده خود رعایت کرده‌اند تا آرای بیشتری بتوانند به‌دست آورند. به جز خدیجه غزنوی، همه نامزدها مرد هستند. در میان معاونان اول هیچ زنی دیده نمی‌شود اما ۹ زن در میان معاونان دوم هستند. ازجمله چهره‌های شناخته شده در میان این زنان، حبیبه سرابی، والی سابق بامیان و صفیه صدیقی، عضو پیشین مجلس هستند. نامزدها باید حداقل ۴۰ سال داشته باشند، ۱۰۰هزار امضا را از حداقل ۲۰ولایت افغانستان جمع کرده باشند و معادل ۱۸ هزار دلار به‌حساب کمیسیون انتخابات واریز کنند. برخی چهره‌ها در میان نامزدها و معاون‌های آنها کسانی هستند که حساب جداگانه‌ای دارند و با داشتن سابقه‌ای جنجالی، رسانه‌ها تمرکز بیشتری روی آنها پیدا کرده‌اند. شاید یکی از نکات مهم انتخابات این دوره میان نامزدها وجود جنگ‌سالاران سابق در کنار سیاستمداران باشد؛ کسانی که حداقل اکنون به‌نظر می‌رسد رأی را به گلوله ترجیح داده‌اند.
عبدالله عبدالله؛ بازگشت دکتر به میدان
در انتخابات سال ۲۰۰۹ عبدالله عبدالله با به‌دست آوردن ۵/۳۰درصد آرا به دور دوم انتخابات راه پیدا کرد اما در اعتراض به تقلب گسترده در رای‌گیری این کشور، از رقابت کنار کشید تا بعد از گذشت ۴ سال بار دیگر به‌صورت رسمی به‌عنوان یکی از منتقدان مهم کرزی به میدان رقابت بازگردد. او که چشم‌پزشک است و سابقه دوستی نزدیک با احمد شاه‌مسعود، فرمانده ارشد جبهه ضد طالبان را دارد با فعالیت به‌عنوان وزیر امور خارجه افغانستان از سال۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ به‌خاطر تسلط بر زبان انگلیسی خیلی سریع در میان کشورهای دیگر شناخته شد. عبدالله عبدالله به‌شدت در طول سال‌های گذشته به فساد دولت کرزی تاخته است.
در سال۲۰۱۰ او ائتلاف برای تغییر و امید را تشکیل داد که یک سال بعد به ائتلاف ملی افغانستان تغییر یافت؛ ائتلافی که بسیاری از نمایندگان و چهره‌های مخالف دولت را در خود جای داده است. با وجود رابطه نزدیک با احمد شاه‌مسعود، او نتوانست حمایت برادر دوست دیرین خود را به دست آورد و احمد ضیاء‌مسعود به‌عنوان معاون اول زلمی رسول، نامزد دیگر انتخابات معرفی شد. جماعت اسلامی و حزب اسلامی در جریان جنگ داخلی افغانستان دشمنان خونین بودند اما این مسئله باعث نشد که جلوی عبدالله را به‌عنوان یکی از اعضای جماعت اسلامی برای معرفی خان‌محمد، یکی از اعضای حزب اسلامی به‌عنوان معاون خود بگیرد. خان‌محمد از میان پشتون‌ها به‌عنوان معاون دوم در کنار محمد محقق از رهبران تأثیر‌گذار هزاره و رئیس «حزب وحدت مردم افغانستان» به‌عنوان معاون اول تیم عبدالله را تشکیل داده‌اند.
زلمی رسول؛ یکی از برگ‌های کرزی
تا پیش از نامزد شدن قیوم کرزی، از زلمی رسول که تا پیش‌نامزد‌شدن در انتخابات، وزیر امور خارجه افغانستان بود به‌عنوان فرد مورد نظر حامد کرزی، رئیس‌جمهور افغانستان یاد می‌شد. زلمی رسول از چهره‌های برجسته پشتون و از قبیله قدرتمند محمدزی در جنوب افغانستان است. هر چند برادر کرزی وارد کارزار انتخابات شده اما هنوز هم برخی به‌خاطر رابطه نزدیک زلمی ۷۰ ساله با رئیس جمهور افغانستان، او را برگ مهم او به‌حساب می‌آورند. زلمی رسول که به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه، ایتالیایی و عربی می‌تواند صحبت می‌کند در رشته پزشکی تحصیل کرده و از افرادی است که به همراه حامد کرزی پس از سقوط طالبان به کابل آمد. در سال ۲۰۰۲ برای مدت کوتاهی وزیر هوانوردی و سپس مشاور امنیت رئیس‌جمهور افغانستان شد و تا سال۲۰۱۰ در این سمت باقی ماند. زلمی رسول در طول ۱۲ سال گذشته همیشه از افراد نزدیک به حامد کرزی بوده است؛ مسئله‌ای که به‌خاطر آن برخی او را برگ اصلی کرزی در انتخابات می‌دانند. معاون اول او برادر احمدشاه مسعود، فرمانده مشهور افغان است که جایگاه خاصی در این کشور دارد. احمد ضیاء‌مسعود از میان تاجیک‌هاست. همسر احمد ضیاء‌مسعود، دختر برهان‌الدین ربانی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان است. با همه خصوصیاتی که احمد ضیاء‌مسعود دارد، احتمالا عبدالله تمایل خاصی برای داشتن برادر دوست قدیمی خود در کنارش داشته است. زلمی رسول برای پست معاون دومی خود اما تلاش کرده متفاوت باشد و یک زن را برای این سمت انتخاب کرده است. حبیبه سرابی که از میان هزاره‌هاست، سابقه فرمانداری ولایت بامیان و وزارت امور زنان را دارد. او فارغ‌التحصیل رشته علوم پزشکی است و قبل از تسلط طالبان بر کابل، در انستیتو علوم طبی این شهر تدریس می‌کرده.
عبدالرسول سیاف؛ تیم جنگجویان
شاید عبدالرسول سیاف را بتوان جنجالی‌ترین نامزد این دوره انتخابات دانست. رهبر جهادی و عضو سابق پارلمان افغانستان حالا پس از سال‌ها کوبیدن بر طبل جنگ و مبارزه مسلحانه، رأی را به جای گلوله انتخاب کرده است. او که از میان پشتون‌هاست تحصیلات دینی‌اش را در مصر پشت‌سر گذاشته و نامزد‌شدنش در انتخابات باعث انتقادهای شدید کشورهای غربی شده است. عبدالرسول سیاف را دیپلمات‌‌های غربی به‌عنوان یک افراطگرا و فردی وابسته به عربستان سعودی می‌شناسند. او کسی است که اسامه بن‌لادن را در سال۱۹۹۶ برای آمدن به افغانستان دعوت کرد. تحصیلات دینی او تحت‌تأثیر آموزه‌های اخوان‌المسلمین بود و بعد از بازگشت به افغانستان برای مقابله با روسیه گروهی شبه‌نظامی با کمک‌های مالی عربستان در این کشور راه‌اندازی کرد. در گزارش کمیسیون حملات ۱۱سپتامبر از او به‌عنوان مرشد خالد شیخ‌محمد، مغز متفکر این عملیات القاعده یاد شده است. گفته می‌شود سیاف کمپ‌‌های آموزشی شبه‌نظامیان را اداره می‌کند. جنجال سیاف اما به همین جا ختم نمی‌شود. پرونده اسماعیل‌خان، معاون اول او هم دست کمی از خودش ندارد. اسماعیل‌خان که تا همین چند وقت پیش وزیر انرژی و آب در دولت کرزی بود یکی از چهره‌های مشهور جهادی در افغانستان است که نفوذ گسترده‌ای در زادگاه خود، ولایت هرات در غرب افغانستان دارد. حامیان اسماعیل‌خان که از میان تاجیک‌ها هستند، از او به‌عنوان امیر یاد می‌کنند. برکناری اسماعیل خان از سمت ولایت هرات و آوردن او به کابل از سوی حکومت حامد کرزی، اعتراض‌های گسترده‌ای را در هرات به همراه داشت که درنتیجه آن چندین نفر کشته شدند.
قیوم کرزی؛ برادر تاجر
قیوم کرزی، برادر بزرگ‌تر حامد کرزی خیلی قرابتی با سیاست نداشته و بیشتر با فعالیت‌های تجاری‌اش شناخته می‌شود. شاید امکان شرکت نکردن مجدد حامد کرزی در انتخابات بهترین دلیلی باشد که قیومی را که تنها سابقه مدت کوتاهی نمایندگی مجلس را در پرونده‌اش دارد به کارزار سخت انتخابات کشانده است. حتی در زمان نمایندگی هم غیبت او از پارلمان به‌خاطر رسیدگی به کارهای تجاری آنقدر زیاد بود که صدای نمایندگان دیگر مجلس را درآورد و درنهایت مجبور به استعفا شد. او مدت کوتاهی پس از به دنیا آمدن در قندهار از سوی خانواده‌اش به آمریکا برده شد. قیومی در این کشور تجارت خانواده کرزی، یعنی رستوران‌های زنجیره‌ای با سبک افغان را در سانفرانسیسکو و بالتیمور اداره می‌کرد. قیوم کرزی که مانند حامد کرزی از سوی برخی متهم به فساد گسترده مالی شده است تنها چند ساعت مانده به پایان ثبت‌نام نامزدها، فرم‌های مربوط به انتخابات را پر کرد و به‌خاطر این اقدام در لحظه آخر بسیاری او را انتخاب حامد کرزی می‌دانند. قیوم کرزی به‌عنوان معاون اول خود، وحیدالله شهرانی، وزیر سابق معادن را از میان ازبک‌ها معرفی کرده و معاون دوم او هم ابراهیم قاسمی، نماینده سابق مجلس از میان هزاره‌هاست.
اشرف غنی احمدزی؛ دانشگاهی با معاون نظامی جنجالی
اشرف غنی احمدزی، وزیر دارایی سابق افغانستان و از مقام‌های بانک جهانی بوده است. وی علاوه بر تجربه اقتصادی، دکتری خود را در رشته مردم‌‌شناسی از دانشگاه آمریکایی بیروت گرفته و به‌عنوان چهره‌ای روشنفکر در جامعه افغانستان شناخته می‌شود. این نامزد ریاست‌جمهوری که در خانواده‌ای پشتون به دنیا آمده یک سیاستمدار تکنوکرات به‌حساب می‌آید و گفته می‌شود حمایت حامد کرزی را پشت‌سرش دارد. مجله فارین پالسی در سال۲۰۱۰ او را در فهرست ۱۰۰ متفکر برگزیده خود قرار داد. معاون اول او ژنرال عبدالرشید دوستم، رهبر جنبش ملی اسلامی و رئیس ستاد مشترک ارتش افغانستان است که از زمان حضور شوروی سابق در افغانستان در عرصه سیاسی و نظامی حضور داشته و نماینده ازبک‌های این کشور به‌حساب می‌آید. معاون دوم اشرف غنی، سرور دانش، معاون رئیس حزب وحدت اسلامی، یک هزاره است که می‌تواند برای به‌دست آوردن آرای این بخش از جامعه افغانستان به او کمک کند.
