دود حاصل از اگزوز خودروها و موتورسیکلت‌ها، کارخانه‌ها و سیستم‌های گرمایشی خانه‌ها در چشم مردمان شهر‌های بزرگ می‌رود. آنها ناچارند در این شهر‌ها زندگی و امرار معاش کنند و در عین حال سلامتی‌شان را ذره‌ذره از دست بدهند.براساس اعلام آژانس بین‌المللی جایکا، روزانه بالغ بر یک‌هزار و ۱۹۲ تن مواد آلاینده در هوای تهران منتشر می‌شود. وجود ریز‌گرد‌هایی که در سال‌های اخیر آسمان نیمه‌غربی کشور را غبار‌آلود کرده است نیز مزید بر علت شده است. موادی همچون مونواکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد، هیدروکربن‌های سوخته نشده و ترکیبات سربی از موادی هستند که باعث آلودگی هوا می‌شوند. سالانه ۳ میلیون نفر در دنیا بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که ۹۰ درصد آنان در کشورهای توسعه‌یافته هستند.
تحقیقات زیادی نشان داده است که آلاینده‌هایی مانند گاز مونواکسیدکربن به‌علت ترکیب با هموگلوبین خون، توان اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها را کاهش می‌دهد در نتیجه مغز و قلب آسیب می‌بینند و عوارضی مانند سردرد، خستگی، درد سینه، اختلال ضربان قلب و سکته قلبی، اختلال هوشیاری و اختلال درک و اختلال بینایی کم‌کم در افراد خودنمایی می‌کند.
سرب حاصل از سوخت بنزین به مغز، سیستم عصبی، کلیه‌ها و دستگاه خونساز بدن آسیب می‌رساند و کاهش قوای شناختی، اختلال تمرکز، کاهش هوش در بچه‌ها و حتی ایجاد معلولیت از مهم‌ترین مضرات سرب است که در بزرگسالان باعث افزایش فشارخون، استفراغ، شکم‌درد، یبوست و کم‌خونی می‌شود. همچنین اکسید نیتروژن حاصل از وسایل نقلیه و کارخانجات نیز سبب ایجاد اختلال در عملکرد ریه و تخریب بافت ریه می‌شود. ایجاد سرفه و تنگی‌نفس، ادم ریه و تحریک چشمی از دیگر عوارض این آلاینده است.
آژانس بین‌المللی مطالعات سرطان (IARC) وابسته به سازمان جهانی بهداشت (WHO) در تازه‌ترین تحقیق خود درباره ارتباط آلودگی هوا با نرخ ابتلا به سرطان اعلام کرد هوایی که ما تنفس می‌کنیم آمیخته با ترکیباتی است که به‌طور حتم در زمره مواد سرطان‌زا قرار می‌گیرند. به‌گفته این آژانس شواهد کافی وجود دارد که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در فضای باز باعث بروز سرطان ریه و افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه می‌شود. این آلودگیها همچنین باعث بروز عوارض دیگری مانند بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.
داده‌های اخیر نشان‌می‌دهد که در سال 2010حدود 223هزار نفر بر اثر آلودگی هوا جانشان را از دست داده‌اند. کورت استاریف رئیس بخش مقالات IARC گفت: آلودگی‌های خارج از خانه شامل دود حاصل از موتورهای دیزلی، حلال‌ها، فلزات و گردوغبار می‌شود. این آلودگیها به لحاظ افزایش خطر ابتلا به سرطان هم‌ردیف اشعه ماورای بنفش و پلوتونیوم دسته‌بندی شده است. افزایش آلودگیها نه‌تنها باعث ایجاد انواع سرطان می‌شود بلکه به‌گفته رئیس انجمن علوم اعصاب ایران باعث افزایش شیوع ام‌اس، صرع و عقب‌ماندگی ذهنی نیز می‌شود.
محمدتقی جغتایی، رئیس انجمن علوم اعصاب ایران درباره تأثیر آلودگی هوا در بروز بیماری‌های عصبی به ایسنا گفت: آلاینده‌های هوا خصوصا سرب در درازمدت باعث بروز مشکلاتی نظیر خواب‌آلودگی، سرگیجه و مسمومیت مغز (نابودی سلول‌های عصبی و اختلال ارتباطات آنها) و بیماری‌هایی مثل ام‌اس می‌شوند که شیوع آنها روندی افزایشی دارد. در این بین خیلی‌ها به‌دنبال مقصر دولتی برای آلودگی هوا می‌گردند. چرخه یافتن مقصر همچنان ادامه دارد و مردم در آلودگیها جان خود را از دست می‌دهند. آنها که مقاوم‌تر هستند کیفیت زندگیشان وخیم‌تر می‌شود.
مدیرکل دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت هم با اشاره به عوارض ناشی از استنشاق هوای آلوده بر لزوم مشخص شدن مسئولی پاسخگو در قبال مبحث آلودگی هوا ازجمله آلودگی هوای تهران تأکید کرد. دکتر محمدحسین تقدیسی به عموم جامعه توصیه کرد که در زمان اعلام رسمی قرار گرفتن وضعیت هوا در شرایط هشدار و ناسالم تا حد امکان از رفت‌وآمدهای غیرضرور و فعالیت در فضای آزاد خودداری کنند.
