بهنظر میرسد محمدعلی نجفی، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری وقت کافی برای دیدار با باستانشناسها و فعالان صنعت گردشگری بهعنوان 2 بخش مهم از سازمان میراث فرهنگی کشور ندارد که جامعه باستانشناسی کشور صبح دیروز با انتشار یادداشتی سرگشاده خطاب به رئیس سازمان میراث فرهنگی در 6 بند نگرانیها و پیشنهادهای خود را به وی و رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی منتقل کرده است.
بی مهری به میراث فرهنگی
جامعه باستانشناسی ایران در یادداشت خود خطاب به نجفی آورده است: عموم مردم بهخوبی در چند سال گذشته دیدهاند و میدانند که میراث فرهنگی و بهویژه باستانشناسی در دولتهای گذشته تا چه اندازه مورد بیمهری قرار گرفت و از جایگاه واقعی و شایسته خود فاصله داشت. جامعه باستانشناسی ایران نیک میداند که جبران این خسران و آسیبها، در زمانی کوتاه و یکشبه ممکن نیست و از این نظر، مسئولیت مدیران جدید سازمان در دولت یازدهم را بسیار دشوار و خطیر میداند.
جامعه باستانشناسی کشور در این یادداشت سرگشاده که در خبرگزاریها نیز منتشر شد، خطاب به محمدعلی نجفی و جلیل گلشن رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی در 6 بند پیشنهادها و نگرانیهای خود را برای اصلاح روند مدیریتی در سازمان میراث فرهنگی بدین شرح اعلام کرد: طی چند سال گذشته، در کنار تغییرات پی در پی مدیران، دوره مدیریت رؤسای پژوهشکده باستانشناسی گاهی حتی محدود به چندماه شد. از این رو، ضروری است که مسئولان ارشد سازمان میراث فرهنگی در تغییر مدیران دقت لازم و کافی داشته باشند و نسبت به پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت تغییرات مدیریتی زودهنگام حساس باشند. جامعه باستانشناسی کشور در بند دوم یادداشت خود آورده است: برگرداندن یکپارچگی فیزیکی و استقلال مالی به پژوهشکده باستانشناسی ازجمله اقدامات ضروری و زیرساختی است.
در بند سوم یادداشت جامعه باستانشناسی ایران همچنین آمده است: ایجاد زمینهها و فضای پژوهشی عادلانه و مطابق استانداردهای علمی روز، ازجمله وظایف مدیران پژوهشی پژوهشگاه است که مستلزم سیاستگذاریها و برنامهریزیهای راهبردی، سنجیده و کارشناسی است. حساسیت و ظرافت مدیریت پژوهشی و سیاستگذاری در این حوزه نیز بهقدری است که اگر بهدرستی و کارشناسانه انجام نشود، پیامدهای منفی بهدنبال دارد.
تقویت باستان شناسی کشور
جامعه باستانشناسی ایران در یادداشت خود به نجفی افزودهاست: استادان و کارشناسان مجرب و متخصص بسیاری در پژوهشکده باستانشناسی و مراکز استانها در چند سال اخیر بازنشسته شده (گاهی پیش از موعد)، به تصمیم خود کنارهگیری کردند یا بهدلیل طرح تعدیل نیرو به شکلهای مختلف از بدنه کارشناسی جدا شدهاند. ضروری است متناسب با نیازها و ظرفیتهای باستانشناختی کشور و تحولات و پیشرفتهای علمیروز دنیا و با استفاده از نیروهای مجرب و به خدمت گرفتن نیروهای جوان کوشا و بااستعداد اقدامات لازم صورت گیرد تا توان علمی پژوهشکده باستانشناسی تقویت شود و پستهای سازمانی برای باستانشناسان استانها و شهرستانها ایجاد شود.
جامعه باستانشناسی ایران همچنین نجاتبخشی و جایگاه مناسب و شایسته برای میراث فرهنگی در برنامههای توسعهای و عمرانی سالهای گذشته را موجب تخریب و آسیب به محوطههای باستانی و تاریخی - فرهنگی خوانده و افزوده است: سرمایه و میراث فرهنگی کشور بارها در ازای اجرای برنامههای توسعه و عمران هزینه شده است. از سوی دیگر، رشد پدیده باستانشناسی نجاتبخشی نیز از نوعی که در سالهای اخیر رواج پیدا کرده، هم از جنبه حفاظت از محوطهها و میراث فرهنگی و هم بهدلیل پایینآوردن هنجارها و اصول علمی و اخلاق حرفهای باستانشناسی، موجب نگرانی فراوان شده است. به اعلام جامعه باستانشناسی کشور یکی از ضرورتها در سیاستگذاریها و برنامهریزیهای کلان پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی تعیین سیاستها و شیوهنامههای مناسب برای باستانشناسی نجاتبخشی است؛ بهطوری که متضمن رفع آسیبها یا کاهش آسیبها به محوطههای باستانی در جریان پروژههای عمرانی باشد.
جامعه باستانشناسی ایران همچنین به نقش و جایگاه نظارتی پژوهشکده باستانشناسی اشاره کرد و افزوده است: طی چند سال گذشته، با تفویض اختیار صدور مجوز کاوش و بررسی به مدیران استانی، از نقش نظارتی پژوهشکده باستانشناسی بسیار کاسته شد و اکنون باید نقش نظارتی پژوهشکده باستانشناسی بر پژوهشهای باستانشناختی در همه استانها و مناطق ممکن میشود.