کارنامه داد و ستد اوراق بدهی در بورس ۹۲

علی ملک محمدی*: در سال‌های اخیر با معرفی ابزارهای جدید تأمین مالی مانند انواع صکوک، بازار اوراق بدهی از انحصار شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و انتشار آن از طریق بازار پول خارج و علاوه بر این متنوع‌تر شد.

در حال حاضر علاوه بر انتشار انواع اوراق توسط سازمان‌ها و نهادهای دولتی، شرکت‌های تأمین سرمایه نیز برای سرمایه‌پذیران، انواع مختلف این اوراق را منتشر کرده‌اند. در حال حاضر 31مورد از انواع این اوراق در بورس یا فرابورس دادوستد می‌شود که از این میان 13مورد اوراق اجاره، 15مورد آن نیز اوراق مشارکت و بقیه گواهی سپرده و اوراق مرابحه هستند. ارزش اسمی اوراق اجاره منتشر‌شده تا‌کنون 11114میلیارد ریال و ارزش اسمی اوراق مشارکت منتشره‌شده نیز 15100میلیارد ریال است. براساس آمار و اطلاعات موجود بیش از 26925میلیارد ریال ارزش اسمی اوراقی است که در بازار سرمایه دادوستد می‌شود. از نظر تعداد، تأمین سرمایه امین با انتشار 9اوراق و تأمین سرمایه نوین با انتشار 7عنوان اوراق پرکارترین تأمین سرمایه‌ها در صنعت بوده‌اند. از منظر ارزش اسمی نیز ارزش اوراق منتشره توسط تأمین سرمایه امین 9350میلیارد ریال و ارزش اوراق منتشره توسط تأمین سرمایه نوین نیز بیش از 3350میلیارد ریال است.

جدول شماره یک معاملات اوراق مشارکت توسط شرکت‌های تأمین سرمایه در سال‌های 91و 92را نشان می‌دهد. بر این اساس امسال و تا پایان آذر ماه، مجموع ارزش دادوستد تأمین سرمایه امین بیش از 2843میلیارد تومان تحت عنوان بازارگردان یا پذیره‌نویس بوده است. براساس آمار پایان 16بهمن نیز ارزش دادوستد این تأمین سرمایه چیزی بیش از 3188میلیارد تومان بوده است. سال 1391نیز ارزش معاملات تأمین سرمایه امین در صنعت اوراق بدهی حدود 1700میلیارد تومان بوده است. مقایسه آمار فوق نشان می‌دهد که فعالیت تأمین سرمایه امین در این بازار بیش از 80درصد رشد داشته است.

همچنین تأمین سرمایه امید با پذیره‌نویسی اوراق اجاره چادرملو، اجاره سرمایه‌گذاری امید و اوراق مشارکت گل گهر مجموعا 1234میلیارد تومان ارزش دادوستد با عنوان بازارگردان و پذیره‌نویس داشته است. ارزش دادوستد تأمین سرمایه نوین نیز در سال 1392، حدود 940میلیارد تومان بوده است. در این جدول اطلاعات معاملات هر یک از اوراق منتشر شده توسط تأمین سرمایه‌ها به تفکیک سال 1391و 1392و همچنین گزارش‌های فصلی سال92آمده است.

بر این اساس در 9ماهه سال 1392‌ اوراق اجاره چادرملو، اجاره امید و مشارکت گل‌گهر به‌ترتیب 108، 564 و 398درصد گردش داشته است. در بین اوراقی که توسط تأمین سرمایه امین بازارگردانی می‌شود، اوراق مشارکت نفت، اوراق اجاره مپنا و اوراق مشارکت توسعه بعثت به‌ترتیب از گردش 476، 399و 369درصدی برخوردار بوده‌اند.

جدول2 نیز سهم هر یک از تأمین سرمایه‌ها را از صنعت در معاملات انواع اوراق بدهی نشان می‌دهد. بر این اساس با توجه به ارزش معاملات 6867میلیارد تومانی همه اوراق در سال 1392، سهم 36درصدی این بازار به شرکت تأمین سرمایه امین تعلق دارد. 11درصد معاملات صورت گرفته به شرکت تأمین سرمایه نوین تعلق دارد و تأمین سرمایه امید نیز 14درصد از معاملات این اوراق را به‌خود اختصاص داده است. در سال1391 نیز بازار دادوستد انواع اوراق بدهی ثبت و پذیرفته شده در بازار سرمایه به تأمین سرمایه‌های امین، نوین و امید به‌ترتیب با 33، 13و 12درصد اختصاص داشته است.

بر این اساس در 9ماهه اول سال 1392 اوراق اجاره چادرملو، اجاره امید و مشارکت گل‌گهر به‌ترتیب 108، 564 و 398درصد گردش داشته‌اند. در بین اوراقی که توسط تأمین سرمایه امین بازارگردانی می‌شود، اوراق مشارکت نفت، اوراق اجاره مپنا و اوراق مشارکت توسعه بعثت به‌ترتیب از گردش 476، 399و 369درصدی برخوردار بوده‌اند.

جدول 1: معاملات اوراق مشارکت در صنعت تامین سرمایه

تامین سرمایه امید	ارزش اسمی	سال 1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه دوم 92	سه ماهه سوم 92	سه ماهه چهارم 92	سال 1392
اجاره چادرملوسه ماهه 20 درصد	1،500	0	0	0	1،666	1،577	3،243
اجاره امید سه ماهه 20 درصد	1،087	4،423	1،646	2،180	2،330	444	6،601
مشارکت گل گهر 1 سه ماهه 20 درصد	500	1،623	499	578	931	534	2،542
جمع	3،087	6،046	2،145	2،758	4،927	2،556	12،386
تامین سرمایه امین	ارزش اسمی	سال 1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه دوم 92	سه ماهه سوم 93	سه ماهه چهارم 92	سال 1392
اجاره مپنا (2) سه ماهه 20 درصد	1،970	0	0	0	4،597	325	4،922
اجاره پارس سه ماهه 20 درصد	1،000	0	646	1،075	1،481	742	3،944
مشارکت ایران شرق 3 ماهه 20 درصد	80	206	83	102	87	71	343
اجاره سامان سه ماهه 20 درصد	1،000	3،081	581	1،126	1،663	353	3،723
مشارکت توسعه سه ماهه 20 درصد	200	407	126	396	216	85	823
مشارکت نارنجستان 3 ماهه 20 درصد	800	3،248	844	1،017	830	230	2،921
اجاره مپنا سه ماهه 20 درصد	2،000	6،802	1،197	2،390	4،430	894	8،912
مشارکت نفت فصلی 20 درصد	500	1،505	392	706	1،284	160	2،542
مشارکت شیراز سه ماهه 20 درصد	1،800	1،800	746	609	1،812	585	3،753
جمع	9،350	17،050	4،616	7،421	16،400	3،445	31،882
تامین سرمایه آرمان	ارزش اسمی	سال 1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه دوم 92	سه ماهه سوم 92	سه ماهه چهارم 92	1392
مشارکت قائم دزفول سه ماهه 20 درصد	600	0	0	70	172	1،781	2،024
تامین سرمایه لوتوس پارسیان	ارزش اسمی	سال 1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه دوم 92	سه ماهه سوم92	سه ماهه چهارم 92	1392
مشارکت مجد سه ماهه 20 درصد	750	1،951	59	493	455	165	1،172
تامین سرمایه سپهر	ارزش اسمی	سال 1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه دوم 92	سه ماهه سوم 92	سه ماهه چهارم 92	1392
اجاره سپهر سه ماهه 20 درصد	400	0	0	0	400	305	705
مشارکت شیراز سه ماهه 20 درصد	1،800	1،800	746	609	1،812	585	3،753
جمع	2،200	1،800	746	609	2،212	890	4،457
تامین سرمایه ملت	ارزش اسمی	سال 1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه دوم 92	سه ماهه سوم 92	سه ماهه چهارم 92	1392
اجاره ماهان سه ماهه 20 درصد	914	2،642	600	1،596	1،812	625	4،632
تامین سرمایه نوین	ارزش اسمی	سال 1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه دوم 92	سه ماهه سوم 92	سه ماهه چهارم 92	سال 1392
اجاره ماهان سه ماهه 20 درصد	292	1،846	350	564	729	245	1،889
اجاره مسکن سه ماهه 20 درصد	238	1،034	289	194	248	164	894
اجاره رایان سه ماهه 20 درصد	228	0	338	153	88	73	651
گواهی سپرده سعدی فصلی 17 درصد	300	475	0	2	0	0	2
مرابحه بوتان سه ماهه 20 درصد	301	301	193	139	165	52	550
مشارکت بوتان سه ماهه 20 درصد	200	418	70	291	202	212	776
جمع	1،559	6،717	1،841	2،938	3،244	1،371	9،394
سایر اوراق	ارزش اسمی	سال 1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه دوم 92	سه ماهه سوم 92	سه ماهه چهارم 92	سال 1392
مشارکت میدکوماهانه 20 درصد	3،000	0	3،001	379	1،618	151	5،148
داروسازی سینا	200	0	0	291	586	0	877
شهرداری شیراز	1،800	2،736	824	1،126	1،550	1،931	5،432
تولید اتومبیل سایپا	1،500	4،504	829	720	917	307	2،773
مشارکت گولان سقز سه ماهه 20 درصد	200	0	10	62	35	303	410
اجاره لیزینگ سینا 3 ماهه 20 درصد	100	451	63	83	106	1	253
اجاره جوپار سه ماهه 20 درصد	415	1،589	101	493	299	468	1،360
گواهی سپرده انصار ماهانه 20 درصد	3،600	5،631	2،009	1،919	2،149	1،028	7،105
جمع	10،815	14،911	6،837	5،073	7،260	4،189	23،360

جدول 2: سهم از صنعت در معاملات اوراق مشارکت (ارقام به درصد)

نام	1391	سه ماهه اول 92	سه ماهه اول 92	سه ماهه سوم 92	سه ماهه چهارم 92	1392
تامین سرمایه امید	12	13	13	14	17	14
تامین سرمایه امین	33	27	35	45	23	36
تامین سرمایه آرمان	0	0	0	0	0	0
تامین سرمایه لوتوس پارسیان	4	0	2	1	1	1
تامین سرمایه سپهر	4	4	3	6	0	5
تامین سرمایه ملت	5	4	8	5	4	5
تامین سرمایه نوین	13	11	14	9	9	11
سایر اوراق	29	41	25	20	46	28
جمع	100	100	100	100	100	100