هر 2 تلاش میکنند تا بدون وقوع رویارویی آشکار میان پاریس و برلین نفوذ خود را در این قاره تحکیم کنند. راههای زیادی برای رسیدن به اوج در سیاست وجود دارد.
راه حل قدیمی و کلاسیک یعنی داشتن قدرت استدلال و قانع کنندگی بالا معمولاً موفق نمیشود. راههای دیگر مانند قدرتنمایی در برابر مخالفان یا حتی دادن امتیاز به آنها، تهدید آنها و یا دادن باج سیاسی به آنها میتواند مؤثرتر باشد.
رویارویی و نمایش سیاسی راه حل سرگرمکننده دیگری است که افکار عمومی را هم برای مدتی مشغول میکند. در چنین عرصهای تنها یک نفر پیروز از صحنه خارج میشود و برنده اطمینان دارد که حالا دیگر همه از قدرت سیاسی او آگاه هستند و حساب کار خود را میکنند.
آنجلا مرکل، صدراعظم آلمان برای رسیدن به هدف و قرار گرفتن در اوج، مجموعهای از 2 راه صبر و خویشتنداری و فرسایش را در پیش گرفته است. او گاه زیادهروی همتایان مرد خود را تحمل میکند و حتی در برابر سخنان و اقدامات تحریکآمیز آنها واکنشی نشان نمیدهد و آن را نادیده میگیرد.
روز دوشنبه گذشته وقتی نیکلای سارکوزی رییس جمهور فرانسه میزبان مرکل در شهر تولوس در جنوب فرانسه بود، این رویارویی به اوج خود رسید. سارکوزی در این دیدار و قبل از آن به دنبال رویارویی بود.
او که تنها هشت هفته از آغاز ریاست جمهوریاش میگذرد، قصد دارد به سرعت عنوان رهبری اروپا را ازآن خود کند. سارکوزی مردی است که از طریق دوئل با مخالفانش به چنین جایگاه سیاسی و موفقی رسیده است.
به همین شیوه بوده که پسر یک خانواده مجارستانی مهاجر اکنون رهبری تشکیلات سیاسی یکی از ستونهای دمکراسی در اروپا را به عهده گرفتهاست. مرکل و سارکوزی یکدیگر را برای مدتی است که میشناسند. اما در شهر تولوس فرانسه قرار بود تا دو طرف نزدیکتر و برای اولین بار پشت میز مذاکره بنشینند و اساس همکاری و رابطه فرانسه و آلمان در سالهای آینده را تدوین کنند.
هر دوی آنها میدانند که اتحادیه اروپا بدون همکاری برلین و پاریس امکان ادامه کار ندارد. اما در حال حاضر رابطه میان دو کشور عمیقاً تیره شدهاست. دولت جدید فرانسه به شدت تلاش دارد تا دومنیک استراتس کان ،وزیر دارایی سابق این کشور را به عنوان کاندیدای اتحادیه اروپا برای ریاست صندوق بینالمللی پول در واشنگتن مطرح کند.
تدوین سیاست اروپا در قبال خاورمیانه از دیگر حوزههای مورد اختلاف دو طرف است. در حوزه اقتصاد، دو طرف در پی اعمال نفوذ بیشتر در شرکت هواپیماسازی EADS اروپا هستند. این شرکت مالک کارخانه تولید ایرباس در تولوس است.
سارکوزی همچنین استقلال بانک مرکزی اروپا را زیر سؤال برده و سعی دارد در مذاکرات میان اتحادیه اروپا و ترکیه هم نظرات و سیاستهای خود را اعمال کند. در وزارت خارجه فرانسه بسیاری از کارشناسان تایید میکنند که سارکوزی خود را برای یک رویارویی جدی با مرکل آماده میکند و تاکنون هم همه چیز طبق سیاستهای مورد نظر او پیش رفته است.
اما مرکل فعلاً تمایلی به رویارویی آشکار ندارد. او نمیخواهد با سارکوزی دوئل کند چرا که میداند سارکوزی در چنین رویاروییهایی مهارت کافی دارد. اما میخواهد با اجتناب از به وجود آوردن موقعیت رویارویی برای سارکوزی نوعی شرایط فرسایشی برای او ایجاد کند و از توان او بکاهد.
مرکل به خوبی میداند سارکوزی در پی ایجاد تغییر جدی در اتحادیه اروپاست. اما آلمان هم قصد ندارد در برابر این تلاشها فقط سر تایید فرود بیاورد و کاری نکند.
سارکوزی را در پاریس، با استعاره از نام TGV قطار سریعالسیر فرانسه، سیاستمدار TGV مینامند. این رییس جمهور پرشتاب شباهتی با فرانسوا میتران و ژاک شیراک ندارد. او انرژی فراوانی دارد و بیوقفه در همه جا ظاهر میشود.
به ندرت روزی میگذرد که تصویری از او در تلویزیون یا روزنامه منتشر نشود. حتی حرکات ورزشی سارکوزی به عنوان ابزار تبلیغات سیاسی به تصویر کشیده میشود. برنامههای روزانه و شرکت در جلسات و همایشها و سخنرانیهایش به گونهای است که گویی تبلیغات انتخاباتی برای او هنوز به پایان نرسیدهاست.
این همان فضایی است که او در تبلیغات انتخاباتی وعده آن را دادهبود. سارکوزی در یکی از نطقهای انتخاباتیاش گفت: من قول میدهم رییس جمهوری باشم که کنترل اوضاع را به طور کامل در دست داشتهباشد. به کسی اجازه نمیدهم در مسیر اصلاحات خللی ایجاد کند. من هر کاری را که وعده بدهم انجام میدهم.
سارکوزی درون کابینه هم بسیار فعال است و برای بعضی وزرا نوعی تهدید به شمار میآید. او همزمان در چند حوزه دخالت میکند و کار چند وزیر را اداره میکند. او در همه جزئیات از حق بیمه زنان خانهدار تا پایین آوردن نرخ مالیات هم دخالت دارد و هم درباره آنها اظهار نظر میکند.
این بیقراری و جنبش بیش از حد در سیاست داخلی در سیاست خارجی او هم نمود پیدا کرده است. سارکوزی بعد از بازگشت از اجلاس سران اروپا میزبان کاندولیزا رایس، وزیر خارجه و چند تن از همکاران او در کاخ الیزه بود. فردای آن روز اعلام کرد که شرایط نابسامان دارفور در سودان از اولویتهایش در مقام ریاست جمهوری فرانسه است.
روز بعد به بروکسل دستور داد تا مذاکرات با ترکیه بر سر پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را متوقف کند. پیش از دیدار جورج بوش و ولادیمیر پوتین در آمریکا، سارکوزی گفت که با یک دور دیگر مذاکره میان صربها و آلبانیتبارها، مشکل کوزوو را حل میکند.
با این سخنان او چنین وانمود کرد که میتواند به راحتی مشکلی را که آمریکا و روسیه در حل آن ماندهاند را حل کند.
بعد از استعفای نابهنگام رئیس اسپانیایی صندوق بینالمللی پول، سارکوزی بلافاصله اعلام کرد که برای این سمت گزینه خوبی در نظر دارد. در حال حاضر فرانسویها سه پست مهم مالی دنیا یعنی ریاست بانک مرکزی اروپا، سازمان تجارت جهانی و بانک توسعه و بازسازی اروپا را در دست دارند. اما سارکوزی به این راضی نیست و اکنون درصدد آن است تا استراس کان را به سمت ریاست صندوق بینالمللی پول منصوب کند.
از سوی دیگر سارکوزی درصدد بهبود رابطه با دو مستعمره سابق فرانسه یعنی الجزایر و مراکش برآمد و در سفری به منطقه از این دو کشور دیدن کرد. البته به دلیل اینکه سارکوزی، الجزایر را به عنوان مقصد اول خود انتخاب کرد، مراکش از این موضوع بسیار ناراحت شد و دعوت خود را پس گرفت.
سیاستهای اقتصادی یکی دیگر از حوزههای رویارویی سارکوزی و مرکل است. هفته گذشته یورو به بالاترین حد خود یعنی 38/1 دلار رسید و به همین دلیل صادرکنندگان فرانسوی به شدت تحت فشار قرار گرفتند.
به همین دلیل اکنون سارکوزی به دنبال اعمال نفوذ بیشتر در بانک مرکزی اروپاست تا با استقلال بیشتر، بتواند جلوی سیر صعودی ارزش یورو در برابر دلار را بگیرد. اما مرکل در یک مصاحبه تلویزیونی در برابر این سخنان موضعگیری کرد و گفت که او و دولتش اجازه چنین کاری را نمیدهند.
ابتکارهای جدید سیاست خارجی دولت فرانسه هم موجب ناخشنودی برلین شدهاست. سارکوزی چندی پیش اعلام کرد که قصد دارد تا پایان سال جاری میلادی جایگزینی به جای ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا پیدا کند. اما دولت آلمان اعلام کرد که اروپا به مذاکرات با ترکیه برای عضویت در این اتحادیه ادامه میدهد.
آلمانها همچنین از ابتکار غیرمعمول پیشنهادی وزیر خارجه جدید فرانسه برای صلح خاورمیانه ابراز شگفتی کردند و یکه خوردند. برنارد کوشنر، وزیر خارجه فرانسه دو هفته پیش در نشستی با چند کشور جنوب شرق اروپا در اسلوونی، ناگهان نامهای را از کیف خود بیرون آورد.
این نامه دو صفحهای خطاب به «تونی عزیز» نخست وزیر پیشین انگلیس و فرستاده ویژه اروپا در امور خاورمیانه نوشته شده بود و حاوی سیاست اروپا درباره این منطقه بود. در این نامه آمده بود که گروه حماس را نباید تحریک کرد، اسراییل سرانجام مجبور به دادن امتیاز برای کامل کردن روند صلح خواهد شد.
با این حال در اروپا و به ویژه در آلمان، با وجود نگرانی و واکنشهایی که رفتارهای عجیب سارکوزی برانگیختهاست، بسیاری از کارشناسان به دولت توصیه میکنند تا خویشتنداری کند و منتظر گذشت زمان بماند.
یوشکا فیشر، وزیر خارجه سابق آلمان یکی از همین افراد است که میگوید، ژاک شیراک، سلف پیشین سارکوزی شروعی طوفانیتر از این داشت و با آزمایش یک بمب هستهای در جنوب اقیانوس آرام دوران ریاستجمهوریاش را شروع کرد.
اشپیگل/ 16 جولای