دکتر دیناروند به مشکلات تولید این واکسن در مؤسسه سرم‌سازی رازی اشاره و اعلام کرد که با خرید این واکسن از خارج و توزیع آن، مشکل کمبود واکسن فلج اطفال درهفته آینده حل خواهد شد.
دیناروند، این وقفه را به مشکلاتی که در سیستم کنترل کیفی مؤسسه سرم سازی رازی وجود داشته، نسبت داد. اما سئوال این بود که این مشکلات چه بودند و آیا امکان پیش‌بینی آن وجود نداشت؟
یکی از مسئولان معاونت غذا و دارو که نمی‌خواهد نامش ذکر شود، می‌گوید: "ما مسئول تعیین کیفیت همه محصولات دارویی هستیم و در سال جاری هنوز هیچ محصولی از مؤسسه رازی را تأییدنکرده ایم. اما در زمینه واکسن‌های فلج اطفال باید بگویم که این واکسن‌ها به دلیل اینکه هنوز تست سمیت عصبی بر روی آنها انجام نشده بود، وارد بازارمصرف نشده اند."
در همین حال، دکتر محمد تقویان، رئیس بخش واکسن‌های ویروسی پزشکی مؤسسه رازی، مشکل ایجاد شده را نه به کیفیت واکسن‌ها، که به کمبود یکی از موارد مورد نیاز برای انجام تست‌های پس از تولید نسبت می‌دهد و می‌گوید: "ما مشکل رابرطرف کرده ایم و تا یک ماه یا نهایتا یک ماه و نیم آینده واکسن‌ها را به بازار عرضه خواهیم کرد."
البته دکتر تقویان هم موضوع آزمایش نشدن واکسن‌ها را تایید می‌کند و می‌گوید: "برای اینکه واکسن‌های فلج اطفال پس از ساخته شدن مورد بررسی قراربگیرند، لازم است تا آزمایشی به نام «تست نوروویرولانس» که تستی اجباری است انجام شود و به دنبال آن مطالعات بافت شناسی انجام دهیم. از آنجایی که این تست انحصارا بر روی میمون‌های سبز آفریقایی انجام می‌شود و چندی پیش در تهیه این میمون‌ها مشکلی ایجاد شده بود، در انجام تست‌های عصبی این واکسن هم وقفه به وجود آمد که البته از حدود 7- 8ماه پیش دوباره توانستیم میمون وارد کنیم."
دکتر تقویان در پاسخ به این سئوال که اساسا تست نوروویرولانس چگونه انجام می‌شود، می‌گوید: "ما معمولا بعد از وارد کردن میمون‌ها، چند ماهی آنها را قرنطینه می‌کنیم و بعد، آزمایش‌ها آغاز می‌شود. از آنجایی که ما این آزمایش‌ها را بر اساس دستورالعمل WHO(سازمان جهانی بهداشت) انجام می‌دهیم، نمونه واکسن پس از تزریق به میمون یک نمونه تزریق شاهد هم دارد که پس از آن، نوبت به ثبت علائم کلینیکی می‌رسد."
مسئله فقط میمون نیست
در اواخر سال1384 واوایل سال85، فعالیت‌های انجمن‌های حمایت از حیات وحش آفریقا، باعث شد انتقال میمون‌های سبز به ایران قدغن شود که با پیگیری‌های ایران پس از 6ماه دوباره این میمون‌ها به ایران فرستاده شدند و همین موضوع باعث ایجاد یک وقفه 6 ماهه در پروسه تولید واکسن فلج اطفال شد.
به گفته دکتر تقویان، دلیل مخالفت انجمن‌های حمایت از حیوانات کشته شدن میمون‌ها در حین آزمایش‌های بافت شناسی عنوان می‌شود، اما معتقد است که چاره‌ای هم وجود ندارد، به این دلیل که برای تشخیص عدم زیانباربودن این واکسن‌ها بر انسان، میمون‌ها از نظر ژنتیکی و ظهور عوارض عصبی بسیار مناسب‌اند و بیش از هرحیوان دیگری از نقطه نظرهای یاد شده با انسانها قرابت دارند.
اما، گذشته از مسئله میمون‌ها، کارشناسان مسائل دیگری را هم در مشکل تایید واکسن‌های سرم سازی رازی دخیل می‌دانند. از آن جمله می‌توان به جابجایی اختیارات در زمینه صدورتأییدیه اشاره کرد چراکه پیش از این، واکسن‌ها در مؤسسه رازی مورد کیفیت سنجی قرارمی‌گرفتند و بعد وارد بازارمی‌شدند، اما درحال حاضر این مؤسسه موظف است تا نمونه‌ای را برای معاونت غذاوداروی وزارت بهداشت ارسال کند و پس از تأیید این مرکز است که واکسن‌ها عرضه می‌شود و این پروسه زمان بیشتری را طلب می‌کند.
از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند که بالا بردن ظرفیت تولید واکسن با توجه به وجود تحریم‌های سیاسی و کمبود برخی از دستگاهها مثل دستگاه «لیوفیلیزاتور» که واکسن را از حالت مایع به حالت جامد تبدیل می‌کند، به دلیل کاربرد مشترک در زمینه‌های نظامی، فعلا امکان پذیر نیست.
به هرحال، مسئولان مؤسسه رازی معتقدند هیچ نگرانی در زمینه کمبود واکسن فلج اطفال در ماههای آتی وجود نخواهد داشت وبا برطرف شدن معضلات قبلی،این واکسن‌ها از یک ماه دیگر وارد بازارخواهند شد.
دکتر محبوبه ولدخانی، رئیس واحد بیولوژیک وزارت بهداشت، در گفتگو با همشهری به وارد کردن 4میلیون دوز از این دارو از اروپا اشاره کرده و می‌گوید: "با وارد کردن این 4میلیون دوز واکسن فلج اطفال که دوشنبه مجوز مصرفش را صادر کردیم، نیاز ما تا 4-5 ماه آینده برطرف خواهد شد و ما امیدواریم که مؤسسه سرم سازی رازی، در این مدت، مشکلات به وجود آمده در زمینه تولید این واکسن را برطرف کند تا نیازی به واردات مجدد نباشد."
