يك اروپايي هم شايد عكسي در اينستاگرامش بگذارد و زيرش بنويسد: «ما حالا در پاريس در حال خوشگذراني هستيم.» يك چيني هم شايد پيام مشابهي داشته باشد: «من و همسرم اكنون در حال خوردن سالاد كرم خاكي در رستوران پكن هستيم!» داعشي‌ها هم كه اين روزها به خوبي از شبكه‌هاي اجتماعي براي تأمين نيرو براي انواع جهادهايشان استفاده مي‌كنند، احتمالا پيام‌هايي از اين دست‌كم ندارند: «اين عكس نارنجك منه! قراره به‌زودي باهاش منفجر بشم!»
اما ببينيد ايراني‌ها چگونه از شبكه‌هاي اجتماعي استفاده مي‌كنند: «رئيس بيمارستان دارغوزآباد سفلي اعلام كرد كه تا اطلاع ثانوي گوجه نخوريد وگرنه مي‌ميريد. تيكه تيكه مي‌شيد. تو رو خدا جون مادرت اين پيامو پخش كن بذار مردم مطلع بشن! اگه پخش كني هيچي ازت كم نمي‌شه! مي‌دوني وقتي مي‌خواي اين پيامو پخش كني، شيطان مي‌آد و نميذاره؟ آدم باش ديگه! تو همه گروه‌ها بفرست... توي قيامت حسرت مي‌خوري ميگي اي كاش بيشتر مي‌فرستادم. اگه پخش نكني... الهي به زمين گرم بخوري، الهي كچل بشي، بري زير كاميون. ديروز يه نفر اين پيامو پخش نكرد فلج شد!...»
شايد كمي پيازداغش زيادشده باشد اما متأسفانه كاري كه بسياري از ما كاربران فهيم شبكه‌هاي اجتماعي پس از دريافت اينگونه پيام‌ها مي‌كنيم، بازنشر آن در گروه‌هاي ديگر است، بدون آنكه لحظه‌اي فكر كنيم به چه دليلي بايد به دعوت براي بازنشر اينگونه پيام‌ها لبيك بگوييم. در اين ميان اگر مسئله تأثيرات مخرب اينگونه پيام پراكني‌ها را كنار بگذاريم، به‌نظر من در پس اين فرايند يك حقيقت ديگر هم نهفته است. ما به‌عنوان يك كاربر رسانه‌اي چقدر پيام رسانه‌اي توليد و چقدر كپي مي‌كنيم؟ اگر بخواهيم فرقي ميان شيوه‌هاي استفاده ما و ديگران از شبكه‌هاي اجتماعي بيابيم بايد به پاسخ همين سؤال توجه كنيم. به‌راستي اين حجم انبوه كپي پيست در شبكه‌هاي اجتماعي از كجا مي‌آيد؟ دنياي رسانه 3 جزء اساسي دارد؛ توليد، توزيع و مصرف. ما در اين ميان بيشتر از آنكه توليد‌كننده باشيم، توزيع‌كننده و مصرف‌كننده‌ايم.
اين عادت ديرينه‌اي است كه در همه فرايندهاي زندگي اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي ما نيز جريان دارد. فرقي نمي‌كند بستر آن اقتصاد باشد يا فرهنگ، به هر حال در همه شرايط، توليد كار سخت‌تري است و البته توزيع و مصرف بسيار ساده، فوري و خوشايند. عادت به توزيع و مصرف، ما را پيرو مي‌كند و توليد‌كننده را منتفع و متأسفانه ما به اين شيوه عادت كرده‌ايم، چه در صنعت لباس و پوشاك و چه در شبكه‌هاي اجتماعي. ترجيح مي‌دهيم آنچه به دستمان رسيده را توزيع كنيم تا اينكه پيامي اختصاصي از سوي خودمان توليد كنيم. بياييد به زندگي در دنياي كپي پيست عادت نكنيم.
نظر شما