اين در حالي است كه سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور كه متولي منابع طبيعي است مساحت بيابان‌هاي كشور را 32ميليون هكتار اعلام كرده‌است.
خسروشاهي كه سال‌هاست در زمينه بيابان مشغول تحقيق و پژوهش است درباره ميزان مساحت بيابان‌هاي كشور و اختلاف آمارها مي‌گويد: طي 8سال تحقيق درباره بيابان‌هاي كشور، يك تيم تحقيقاتي متشكل از 60 محقق، با درنظر گرفتن تمام عواملي كه در شكل‌گيري بيابان نقش دارند، مساحت بيابان‌هاي كشور تعيين شد. براي نمونه از منظر اقليم‌شناسي مساحت بيابان‌هاي كشور 70ميليون هكتار است اما از جنبه زمين‌شناسي اين ميزان 28ميليون هكتار برآورد مي‌شود. كما اينكه با درنظر گرفتن عوامل خاك‌شناسي مساحت بيابان‌هاي كشور حدود 54ميليون هكتار است.
خسروشاهي درعين حال مساحت بيابان‌هاي كشور را همان 85ميليون هكتار اعلام مي‌كند و مي‌افزايد: اين آمار با درنظر گرفتن عوامل متعدد به‌دست آمده است. اين پژوهشگر بيابان، مساحت شنزارهاي كشور را هم 4ميليون و 850هزار هكتار اعلام مي‌كند و مي‌گويد: حدود 78درصد اين شنزارها فعال است و از آنجايي كه اغلب شنزارها در نزديكي تالاب‌ها و كويرها قرار گرفته‌اند در بروز گردوغبار نقش دارند.
رئيس بخش تحقيقات بيابان مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع تأكيد مي‌كند كه هنوز آمار مستندي درباره ميزان سهم تالاب‌ها در بروز گردوغبار داخلي وجود ندارد. با وجود اين، برخي مسئولان آمارهايي در اين زمينه اعلام مي‌كنند ازجمله مسئولان منابع طبيعي استان اصفهان مي‌گويند كه تالاب گاوخوني سهمي 80درصدي در بروزگردوغبار دراين استان دارد.
خسروشاهي مي‌گويد: آنچه مسلم است بسياري از تالاب‌ها خشك شده‌اند و از آنجايي كه اين زيست‌بوم‌هاي آبي در انتهايي‌ترين بخش رودخانه‌ها واقع شده‌اند آكنده از رسوبات بسيار ريز هستند در نتيجه بر اثر خشكسالي و خشكي خاك اين رسوبات با كمترين بادي در آسمان پراكنده مي‌شوند و به شكل گردوغبار آسمان استان‌هاي مختلف كشور را فرامي‌گيرند.
او مي‌افزايد: اين تصور اشتباهي است كه برخي بيابان را تهديد مي‌دانند. بيابان يك اكوسيستم است مثل ساير اكوسيستم‌ها به‌عبارت ديگر بايد بيابان را به‌عنوان يك اكوسيستم بپذيريم اما آنچه نگران‌كننده‌است و تهديد محسوب مي‌شود پديده بيابانزايي است كه هم‌اكنون دامنگير بسياري از نقاط كشور شده است. اين پديده حتي در برخي مناطق دور از انتظار مثل استان گلستان در حال وقوع است.
- بيابانزايي ريشه در كمبود آب دارد
خسروشاهي با اشاره به اينكه بهره‌برداري نادرست از منابع آب كشور، منجر به تشديد پديده بيابانزايي و تخريب محيط‌زيست شده، مي‌گويد: حفر چاه‌هاي آب عميق و نيمه‌عميق كه تعدادشان از 47137حلقه در سال51 به 763664حلقه در سال91 افزايش يافته نمونه‌اي از مديريت نسنجيده منابع آب كشور است كه با توجه به‌وجود بحران در سفره‌هاي آب زيرزميني، پيامدهاي تخريبي جبران‌ناپذيري به همراه داشته و يكي از چالش‌هاي اساسي كشور در رابطه با بيابانزايي محسوب مي‌شود. آنطور كه اين عضو هيأت علمي مي‌گويد، نتايج تحقيقاتي كه روي 500حلقه چاه در نقاط مختلف استان فارس در سال‌هاي 88ـ 78انجام گرفته، نشان داد، در بيشتر شهرستان‌ها ازجمله خرم‌بيد، ارسنجان، استهبان، مهر و لار از سال 86به بعد، روند افزايش شوري آب‌هاي زيرزميني شدت يافته است. اما موضوع شورشدن آب‌هاي زيرزميني به استان فارس محدود نمي‌شود، بلكه شور شدن آب‌هاي زيرزميني در بسياري از استان‌هاي ديگر ازجمله كرمان، خراسان، اصفهان و سمنان هم اتفاق افتاده است.
- استان تهران ركورددار بيابانزايي در كشور
دكتر خسروشاهي با اعلام اينكه بيابانزايي ريشه در كمبود آب دارد از استان تهران به‌عنوان ركورددار بيابانزايي در كشور نام مي‌برد و تصريح مي‌كند: بنا به اعلام مسئولان منابع طبيعي استان تهران، اين استان به‌دليل حفر چاه‌هاي غيرمجاز و برداشت بي‌رويه از سفره‌هاي آب زيرزميني رتبه نخست بيابانزايي را به‌خود اختصاص داده است.
نظر شما