امروز تهران تنها 4هزار دستگاه اتوبوس سالم دارد و اين در شرايطي است كه مردم تهران در ترددهاي روزانه خود در رنج هستند و آلودگي هوا نيز باعث رنجش مضاعف آنها شده و ميشود.آمار موجود نشان ميدهد حدود 40درصد اتوبوسهاي تهران با مشكلات مضاعف فرسودگي مواجه هستند و 60درصد ناوگان سالم و غيرفرسوده، همه بار حمل ونقل عمومي در سطح شهر را بهعهده دارند. سيدجعفر تشكري هاشمي در اينباره به همشهري ميگويد: مسئولان بايد به اتوبوس بهعنوان يك مد حملونقلي كه اقشار مختلف جامعه از كارگر و كارمند گرفته تا دانشآموز و دانشجو از آن استفاده ميكنند، نگاه كنند و براي تقويت آن تلاش كنند. به گفته وي، اگر تلاش مديريت شهري براي راهاندازي خطوط بيآرتي و ورود اتوبوسهاي دوكابين به اين خطوط نبود، معلوم نبود امروز وضعيت تهران چه ميشد.
- لزوم حمايت دولت
ناوگان اتوبوسراني پايتخت هر روز فقير و فقيرتر ميشود و شهرداري تهران با استفاده از تمام بضاعت خود تلاش كرده اين ناوگان را سر پا نگه دارد. معاون شهردار تهران در اينباره ميافزايد: امروز مديريت شهري به تنهايي بار اتوبوسراني پايتخت را به دوش ميكشد و در همين راستا هر از گاهي تعدادي اتوبوس را با اتكا به بودجه خود به ناوگان اتوبوسراني تهران اضافه ميكند. اما براي حل مشكل كمبود اتوبوس در تهران، سالانه بايد حدود يك هزار دستگاه اتوبوس جديد جايگزين اتوبوسهاي فرسوده شوند. از سويي آنچه الگوهاي جهاني مينماياند، اينكه شبكه اتوبوسراني در تمام دنيا سود ده نبوده و بهعنوان سيستمي يارانه بگير، جذابيت چنداني براي بخش خصوصي ندارد و نيازمند حمايت دولت است.
با توجه به برنامه 5ساله دوم شهرداري تهران و لزوم دستيابي به 9هزار دستگاه اتوبوس در پايان برنامه يعني سال 1397، 7هزار دستگاه اتوبوس جديد با اعتباري بالغ بر 3هزار و 150ميليون تومان مورد نياز اتوبوسراني تهران است كه اين اعتبار مورد نياز بايد از سوي شهرداري تهران و دولت تأمين شود.
- قوانين زمين مانده
قوانين زمين مانده در حوزه جلوگيري از فرسودگي اتوبوسها كم نيست. ماده 7قانون توسعه حمل ونقل عمومي و مديريت مصرف سوخت مصوب اول دي 1386تصريح ميكند كه: «دولت موظف است سياستهاي بخش حملونقل همگاني شهري را بهگونهاي تنظيم كند كه از ابتداي سال 1391در مجموع 75درصد سفرهاي درون شهري پوشش داده شود. در شهر تهران نيز بايد نسبت حملونقل عمومي از كل سفرهاي درون شهري براي اتوبوسراني 25درصد، تاكسيراني 20درصد و مترو 30درصد باشد.» بدينترتيب مشخص ميشود كه دولت بايد سهچهارم گامهاي كنترلي آلودگي هوا در بخش حملونقل عمومي را بردارد اما قوه مجريه چه سهمي در حملونقل عمومي تهران دارد؟ قانون مذكور در بند ديگر تأكيد ميكند كه: «دولت بايد معادل 5/82درصد قيمت اتوبوس را بهعنوان كمك بلاعوض پرداخت كند و شهرداريها نيز تنها 5/17درصد از قيمت اتوبوس را بايد پرداخت كنند.» اما برخلاف اين بند صريح قانون، در 5سال اخير نهتنها يك اتوبوس كه ريالي از معادل قيمتي اتوبوسهاي خريداري شده به تهران تعلق نگرفته است.
- شرايط اضطراري تهران در اتوبوسراني
قوانين فرادستي پايتخت در ارتباط با خروج اتوبوسهاي فرسوده كم نيست. براساس طرح جامع حملونقل و ترافيك تهران كه به تصويب شوراي اسلامي شهر تهران و شورايعالي ترافيك كشور نيز رسيده، هماكنون بايد 11هزار دستگاه اتوبوس در تهران داشته باشيم كه با احتساب توافقات مرحله اول اجراي طرح هدفمندسازي يارانهها بايد به 13هزار دستگاه ميرسيد و عدد رشد آن مربوط به مرحله دوم هدفمندي يارانهها نيز سالانه هزار دستگاه است كه عدد اتوبوسهاي تهران را به 15هزار ميرساند. بدينترتيب اتوبوسراني تهران در شرايط اضطراري اداره ميشود و در اينباره نهتنها به توافقات مرحله اول طرح هدفمندسازي يارانهها مبني بر افزايش 2هزار دستگاه اتوبوس جديد به تهران عمل نشد بلكه تهران از دريافت اتوبوسهاي سالانه مصوب قانون نيز محروم بوده و اتوبوسي از محل سهميههاي وزارت كشور دريافت نشده است.
نظر شما