آشنایی با حقایق روغن نارگیل

یک قاشق چایخوری از روغن نارگیل ۱۱۷ کالری، ۱۴ گرم چربی و ۱۲ گرم چربی اشباع، صفر گرم فیبر و صفر گرم  قند، صفر گرم پروتئین و میزان بسیار اندکی ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

این اعداد یقیناً خیلی فوق‌العاده نيستند و  به نظر می‌رسد که روغن نارگیل به طور بر خلاف شهرتش در سلامت‌بخش بودن میزان بالایی از کالری و چربی‌های اشباع‌شده داشته باشد، و در مقابل تقریباً حاوی هیج ماده مغذی مفیدی نیست.

پس آیا باید پرونده روغن نارگیل را ببندیم و آن را کنار بگذاریم. آیا راهی وجود ندارد که غذایی که مملو از چربی اشباع است و میزان مواد مغذی ارزشمند آن پایین است، نقش مفيدي براي سلامت ما داشته باشد.

گرچه بیش از ۹۰ درصد کالری‌ها در روغن نارگیل از چربی‌های اشباع‌شده تشکیل شده است، این وضعیت لزوماً بد نیست. چربی‌های اشباع‌شده در روغن نارگیل از تری‌گلیسریدهای میان‌زنجیره (MCTs) از نوع  تشکیل شده است که به آسانی جذب بدن می‌شوند و عموما سالمتر از تری‌گلیسریدهای بلندزنجیره هستند که اغلب منابع چربی‌های اشباع‌شده رژیم غذایی حاوی آن هستند.

یکی از MCTها به نام اسید لوریک حدود ۵۰ درصد از چربی‌های اشباع‌شده در روغن نارگیل را تشکیل می‌دهد. اسید لوریک در مواد غذایی زیاد به جز نارگیل یافت نمی‌شود و این ماده ممکن است دلیل اصلی سودمندی‌های بهداشتی آن باشد.

• سودمندي‌هاي روغن نارگيل

کنترل وزن: تصور می‌شود یکی از بزرگترین سودمندی‌ها مصرف روغن نارگیل این باشد که به کاهش وزن و حفظ وزن پایین کمک می‌کند. برخی شواهد هم وجود دارد که از این ایده حمایت می‌کنند، اما هنوز به طور قطعی نمی‌توان در این باره سخن گفت.

این ادعا بر اساس این حقیقت است که بدن کالری‌های بیشتری را برای سوزاندددد تری‌گلیسریدهای میان-زنجیره نسبت به تری‌گلیسریدهای دراز-زنجیره می‌سوزاند.

شواهدی وجود دارد که روغن نارگیل ممکن است توده چربی را به میزان بیشتری نسبت به یک روغن با اسیدهای چرب دراز-زنجیره که میزان کالری مشابهی دارد، کاهش دهد و به این ترتیب ممکن است به کاهش وزن اشخاص چاق کمک کند.

بنابراین اگر روغن نارگیل را جایگزین چربی دیگری مانند کره در رژیم غذایی کنید، ممکن است به کاهش وزن کمک کند و ترکیب بدنی را بهبود بخشد.

البته منظور این نیست که افزودن روغن نارگیل به هر چیزی که می‌خورید باعث می‌شود، به طور معجزه‌آسایی وزن کم کنید. روغن نارگیل هم مانند سایر روغن‌های دیگر میزان بالایی از کالری - حدود ۱۲۰ کالری در قاشق چایخوری- بنابراین ممکن است مصرف آن در مقادیر  زیاد به امید کاهش وزن، نتیجه معکوس به بار آورد.

کلسترول و سلامت قلب: یک سودمندی متصور عمده دیگر مصرف روغن نارگیل این است که میزان‌های سالمتری از کلسترول ایجاد می‌کند. کلسترول بالا شما را در معرض خطر  حمله قلبی، بیماری کورونری قلب و سکته مغزی قرار می‌دهد.

گرچه پژوهش‌ها در این باره نسبتا محدود است، اما شواهدی یافت شده است که اسید لوریک میزان کلسترول خوب را افزایش می‌دهند. یک بررسی که در سال ۲۰۰۹ در ژورنال Lipids منتشر شد، نشان داد که در زنان چاق جوانی که ۳۰ گرم در روز روغن نارگیل برای ۱۲ هفته مصرف کرده بودند، نسبت‌های LDL به HDL (کلسترول بد/کلسترول خوب) بهبود یافته است.

البته میزان LDL در این افراد کاهش نیافته و در واقع بالاتر هم رفته بود. اما میزان HDL آنها هم به طور قابل‌توجهی افزایش یافته بود و در نتیجه در مجموع نسبت کلسترول بد به کلسترول خوب بهتر شده بود.

در این مورد هم مانند پارامترهای مربوط به کاهش وزن تاثیر روغن نارگیل بر روی میزان کلسترول شما به این بستگی که آن را به چه چیزی جایگزین می‌کنيد.

اگر روغن نارگیل را جایگزین چربی‌های چند-اشباع‌نشده (مانند بسیاری از روغن‌های گیاهی) کنید، ممکن است LDLتان بالا رود. در مقابل اگر آن را جایگزین کره یا پیه کنید، ممکن است تاثیری بر روی میزان LDL ایجاد نشود یا حتی اندکی مقدار آن کاهش یابد.

از طرف دیگر به نظر می‌رسد که روغن نارگیل میزان اچ‌دی‌ال را به طور نسبتا قابل‌اتکایی بالا می‌برد و این تاثیر می‌تواند به کاهش کلی خطر بیماری‌های قلبی-عروقی کمک کند.

حافظه و بیماری آلزایمر: تاثیر مثبت روغن نارگیل بر حافظه و پیشگیری از آلزایمر یکی از جالب‌توجه ترین ادعاها درباره سودمندی‌های آن است. نظريه اين است که تري‌گليسريدهاي ميان زنجيره، توليد کبدي کتون‌ها، محصول فرعي تجزيه چربي‌ها، را افزايش مي‌دهند.

ازآنجايي‌که مغز بيماران آلزايمري در استفاده از گلوکز يا قند خون به‌عنوان منبع انرژي ناتوان است، اين نظريه مطرح شده است که کتون‌ها ممکن است يک منبع جايگزين انرژي براي مغز فراهم آورند.

• داوري نهايي

به نظر مي‌رسد از آنجايي‌ که روغن نارگيل سودمندي‌هاي بهداشتي جالب‌توجهي دارد، پژوهش باکيفيت بيشتري لازم است تا بتوان دراين‌باره به نتيجه‌اي قطعي رسد.

اغلب سودمندي‌هاي روغن نارگيل هنگامي مشاهده شده‌اند که اين روغن را در رژيم غذايي جايگزين مواد غذايي با تري‌گليسريدهاي بلند‌زنجيره کرده‌اند.

بنابراين اگر مي‌خواهيد روغن نارگيل را امتحان کنيد، آن را جايگزين هر روغني نکنيد. بهترين کار جايگزين کردن کره، پيهِ يا روغن‌هاي حيواني ديگر در مواد غذايي با آن است.

اگر با روغن نارگيل پخت‌وپز مي‌کنيد، از دستور غذاهايي که نياز به درجه حرارت بالا دارند، پرهيز کنيد. اين روغن در حرارت350دود مي‌کند و در دماي بالاتر تجزيه مي‌شود.