به گزارش رویترز ویراستن ژنهای ارگانیسمهای زنده، ازجمله انسانها، امیدهای فراوانی را برای درمان بیماریها را ایجاد کرده است. اما این شیوه که همچنین میتواند برای خلق «نوزادان طراحیشده» (designer babies) به کار رود، منتقدان را برانگیخته است که خواسته ممنوعیت جهانی دستکاری ژنتیکی رویانهای انسانی شوند.
این تکنولوژی جدید به نام CRISPR-Cas9 به دانشمندان امکان میدهد که ژنها را با استفاده از «قیچیهای زیستشناختی» ویرایش کند (ببرند و بدوزند). این بهاصطلاح قیچیها تا حدودی مانند برنامههای پردازنده کلمات عمل میکنند که میتواند اشتباهات را بیابند و آنها را با کلمات درست جایگزین کنند.
این رویکرد هم پژوهشگران دانشگاهی و هم شرکتهای داروسازی را به هیجان آورده است، زیرا راهی را برای بازنویسی DNA سلولهای بیمار پیش پا میگذارد و این تکنولوژی بهسرعت در آزمایشگاهها در سراسر دنیا دارد به کار گرفته میشود.
با اینکه سیستم CRISPR بسیار مؤثر و کاربرد آن نسبتاً ساده است، یک کمبود عمده آن این است که میتواند محلهای دیگری را هم که هدف قرار نگرفته بودند، ببرد و باعث ایجاد اثرات ژنتیکی نامطلوب شود. ازجمله این اثرات نامطلوب سرطان است.
اکنون پژوهشگران در انستیتوی برود در امآیتی و هاروارد و انستیتوی پژوهش مغزی مکگاورن در امآیتی میگویند با دستکاری کردن سه اسید آمینه شیوهای را برای کاهش این بریده شدنهای ویرایشی هدف قرار نگرفته (off-target) یافتهاند.
فنگ ژانگ از انستیتوی بورد و همکارانش میگویند آنان بر روی یک سیستم جدید و بهبودیافته کار میکنند که به فوریت در اختیار پژوهشگران در سراسر دنیا قرار خواهد گرفت. آنان یافتههایشان را در مقالهای در ژورنال Science منتشر کردند.
سیستم CRISPR در حوزههای گوناگونی به کار گرفته شده است، ازجمله اصلاح نژاد گیاهان و مهندسی پشههایی که نمیتوانند انگل مالاریا را منتقل کنند. اما در ماه آوریل هنگامی که گروهی از دانشمندان در چین جزئیات تجربهای را که در آن DNA رویانهای انسانی تغییر داده شده بود، منتشر کردند، نگرانیهای اخلاقی عمدهای برانگیخته شد.
با وجود این امکان نظری که از ویرایش ژنی بتوان برای جلوگیری از انتقال شمار زیادی از بیماریهای ژنتیکی مرگبار به نسلهای آینده استفاده کرد، این اصلاح «سلولهای زایا» پزشکی را به حوزه کاملاً جدیدی وارد خواهد کرد.
مخالفان نگران اثرات ناشناخته استفاده از این شیوه بر روی نسلهای آْینده و وسوسه والدین آینده برای تشدید ژنتیکی فرزندانشان با پرداخت پول هستند.
نظر شما