این در حالی است که دکتر مجتبی نوروزی، رئیس سازمان دامپزشکی کشور، مهمترین وظیفه سازمان دامپزشکی را صیانت از بهداشت دام و فرآوردههای خام دامی دانسته و آن را مهمترین ابزار کنترل بیماریهای مشترک میان انسان و دام برمیشمارد.
در حالی که طبق آمارهای رسمی، بالغ بر 53 هزار مرکز عرضه فرآوردههای خام دامی در کشور وجود دارد که نظارت بر همه آنها به عهده سازمان دامپزشکی است.
دکتر نوروزی همچنین در خصوص ساماندهی کشتارگاههای دام که به شکلی سنتی فعال بودهاند، میگوید:کشتارگاههای سنتی در بسیاری از استانها تعطیل شدهاند و جای خود را به کشتارگاههای صنعتی دادهاند و قرار بر این است که در بقیه استانها هم به محض بازشدن کشتارگاههای صنعتی، تعطیلی مراکز سنتی انجام گیرد.
اما دکتر هادی تبرایی، مدیر کل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی سازمان دامپزشکی کشور، در پاسخ به سؤال خبرنگار همشهری در راستای وجود کشتارگاههای صنعتی با کارکرد سنتی بعد از سال 1380 میگوید:طرح ساماندهی کشتارگاههای استان تهران که از سال 1380 آغاز شده است تاکنون توانسته، تعداد 178 کشتارگاه سنتی را که در زمان شروع طرح وجود داشتند به 34واحد برساند که از این 34واحد 30واحد هنوز کارکرد سنتی دارند اما 4واحد آن کاملا صنعتی عمل میکنند و تمام تجهیزات لازم برای کشتار صنعتی از مراحل ذبح، نگهداری و حمل ونقل را دارا هستند.
وی وجود کشتارگاههای صنعتی با کارکرد سنتی را مربوط به حوزه شهرستان ری میداند و ادامه میدهد: در 6ماهه اول سال جاری، تعداد 8واحد از کشتارگاههای موقت شهرستان ری تعطیل شدهاند که به جای آنها 2واحد صنعتی شکل گرفته است و قرار بوده که این واحدها، کشتار آزمایشی انجام دهند و طی 3ماه آینده نواقص را برطرف کنیم تا به مرحله صنعتی شدن واقعی برسیم.
این در حالی است که تعداد کشتارگاههای صنعتی موجود، در برابر کشتارگاههای سنتی که هنوز به کار خود ادامه میدهند و منبع گسترش بسیاری از آلودگیها و بیماریهای مشترک بین انسان و دام نیز به شمار میآیند، بسیار کم است و به نظر میرسد تا رسیدن به هدفی که این سازمان در بخش عملکردهای دفتر نظارت بر بهداشت عمومی در نظر دارد و آن اجرای طرح ساماندهی بهداشتی کشتارگاههای دام کشور و تعطیلی کامل کشتارگاههای سنتی است، فاصله زیادی وجود دارد.
انتقاد سازمان دامپزشکی
در رابطه با ساماندهی نذورات، کاهش عرضه غیر بهداشتی دامها و جلوگیری از ذبحهای خانگی (که ارائه خدمات سازمان دامپزشکی در این موارد تنها منحصر به عید قربان میشود) دکتر تبرایی، مسئولیت را متوجه سازمان سردخانهها و کشتارگاههای شهرداری میداند و میگوید: براساس قانون ممنوعیت نگهداری و عبور دادن دام در پایتخت، مصوب 30/11/56 مجلس شورای اسلامی، نگهداری دام و عبور دادن دام به طریق پیاده در محدوده خدماتی پایتخت ممنوع است.
لذا جلوگیری از عرضه غیربهداشتی دامها که در محلات مختلف و به شکل سنتی انجام میشود به عهده شهرداریهاست.
وی همچنین به مراکزی که با همکاری سازمان دامپزشکی و شهرداری اقدام به ذبح بهداشتی زیرنظر دکتر دامپزشک و کاردانهای دامپزشکی میکنند اشاره میکند و میگوید:با هماهنگی شهرداری، 4 مرکز در نقاط شمالی، جنوبی، شرقی و غربی استان تهران برای ذبح بهداشتی با نظارت سازمان دامپزشکی در نظر گرفته شده است که 2 مرکز در مناطق 15 و 18 به شکل فعال در حال ارائه خدمات هستند و مردم میتوانند برای ذبح بهداشتی نذورات خود به آنها مراجعه کنند.
با این اوصاف و با توجه به گستردگی مناطق مسکونی در تهران و وجود مراسم سنتی و آئینی، قربانی کردن در روزهای مختلفی از سال و به شکل خانگی همچنان ادامه دارد و به گفته رئیس سازمان کشتارگاهها، در سال گذشته شاهد ذبح خانگی 1 میلیون رأس دام بودهایم که با این اوصاف، وجود تنها 4 مرکز که
2 مرکزآنها فعال به شمار میآیند، غیرمنطقی به نظر میرسد.