با عزتالله بابایی معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری پیرامون سرنوشت این طرح و سوانح هوایی اخیر گفتوگو کردهایم.
چرا طرح جامع حمل و نقل و ایمنی هوایی تاکنون تدوین و اجرایی نشده است؟
سازمان هواپیمایی کشور پس از اعلام مجلس برای تدوین طرح جامع حمل و نقل و ایمنی هوایی با دعوت از متخصصین و نخبگان کشور پیشنویس این طرح را تهیه و به وزیر وقت راه و ترابری ارایه کرد تا مراحل بعدی خود را طی کند که از آن به بعد خبری از این طرح نداریم.
در طرح جامع حمل و نقل و ایمنی هوایی موضوعات مختلفی مانند فرودگاهها، ناوگان حمل و نقل، اصلاح قوانین کشور و سایر موضوعات مانند طبقهبندی فرودگاهها و اصلاح ناوگان پیشبینی شده بود. از آنجا که ایمنی هوایی نیز موضوعی است که با مسایل مختلف مانند ناوگان، آموزش، قوانین و مقررات، مسایل فرودگاهی، تأسیسات و... مرتبط بوده و از آنجا که در این طرح پیشبینی لازم در این زمینهها صورت گرفته بود میتوانست کمک موثری به بهبود ایمنی در حمل و نقل کند.
گرچه در ایمنی پرواز میزان هزینه، نوع وسایل و سطحی که به عنوان هدف انتخاب میشود نیز حائز اهمیت است.
بیش از 80 درصد سوانح هوایی ناشی از خطای انسانی است. در کشورمان توجه به این موضوع تا چه حد در کاهش ایمنی پروازها موثر بوده است؟
در همه جای دنیا 80 درصد سوانح هوایی ناشی از خطای انسانی است. در مورد سانحه هوایی هواپیمای توپولوف در مشهد نیز نمیتوان بدون انجام بررسیهای لازم اعلام نظر کرد.
باید با بررسی مدارک FDR و CDR و شواهد فنی در این زمینه اظهار نظر کرد اما در تمام سوانح هوایی قبلی عموما خطای انسانی عامل بوده است. آمار علل سوانح در کشورمان نیز مانند کشورهای دنیا بوده و بیش از 80 درصد سوانح ناشی از خطای انسانی بوده و در زمینه تأثیر نقص فنی در سوانح هوایی این گونه تصور میشود که به دلیل سن ناوگان هوایی کشورمان این موضوع عامل اساسی در سوانح بوده است.
این در حالی است که فرسودگی ناوگان تأثیر چندانی در سوانح هوایی ندارد گرچه استفاده از ناوگان نو اقتصادیتر است و کشورها سعی میکنند به دلیل بالا بودن زمان بازرسی و بیشتر بر زمین ماندن هواپیماهای فرسوده از آن استفاده نکنند.
اما باید توجه کرد هواپیمایی که گواهی انجام پرواز میگیرد از نظر ایمنی مشکلی ندارد. در فرودگاه مشهد روزانه 120 پرواز انجام می شود و آموزش خدمه پروازی بر این اساس است که پروازها در هوا دچار سانحه هوایی خواهد شد و آموزش خلبان در مورد ایراد موتور، باز نشدن چرخ و غیره هر 6 ماه تکرار میشود و وقوع عیب دلیل بر سقوط هواپیما نیست.
ترکیدگی چرخ عامل سانحه هوایی پرواز ارومیه و سانحه اخیر عنوان میشود، این موضوع تا چه حد منطبق با ایمنی و نبود نقص فنی در هواپیما قابل توجیه است؟
اینکه سانحه اخیر در مشهد ناشی از ترکیدگی لاستیک باشد صحت ندارد اما در پرواز ارومیه این موضوع عامل حادثه بوده است. در پرواز هواپیما نیز موارد بسیاری موجب سانحه میشود.
در ترکیدگی لاستیک نیز عوامل مختلفی مانند بد نشستن هواپیما، وجود اجسام خارجی در باند پرواز، درجه حرارت بالای باند، ترمز شدید یا غیره موثر است که جزو نرمکار محسوب میشود.
سانحه هواپیمای توپولوف در مشهد ناشی از نقص فنی یا خطای انسانی بوده است؟
هنوز نمیتوان در مورد علل این حادثه اظهار نظر کرد و پس از انجام بررسیهایی که در جریان است علل سانحه عنوان خواهد شد. برای اظهار نظر در زمینه این سانحه باید پس از بررسی مدارک و شواهد قضاوت کرد.
هنوز هیچ چیز در زمینه علل حادثه مشخص نیست و تیم مشترک با حضور کارخانه سازنده که از اعضای مشترک تیم بررسی سانحه میباشد در حال بررسی موضوع است.
علل سانحه در دست بررسی بوده و پس از تبادل نظر با کارشناسان روسی و بررسی FDR و CDR مشخص خواهیم کرد که نقش خطای انسانی یا نقص فنی در این سانحه چه میزان بوده است.