از حُسن ظنّ خارها گل می‌شود

خداوند در اين آيه، مسلمانان را به‌خاطر بدگماني به همسر پيامبر و آسيب‌پذيري آنان در برابر شايعات، توبيخ مي‌كند. علامه طباطبايي در تفسير‌الميزان مي‌فرمايند اين آيه توبيخ كساني است كه وقتي داستان دروغيني (افك) را شنيدند آن را رد ننمودند و متهمين را از چنين اتهامي مبرا ندانسته و نگفتند كه اين صرفا افترايي است آشكار.

معناي آيه چنين مي‌شود كه چرا وقتي افك و تهمت را شنيديد به‌جاي اينكه نسبت به مؤمنين متهم، حسن ظن داشته باشيد، به تراشنده افك، حسن ظن پيدا كرديد و بدون علم درباره اهل ايمان سخني گفتيد؟ با اينكه بر حسب قاعده ديني، خبري كه مخبر آن علمي بدان ندارد و ادعايي كه مدعي آن شاهدي بر آن ندارد، محكوم به كذب است؛ دليل بر اين جمله، آيه 13سوره نور است كه مي‌فرمايد: وقتي مدعي، شاهد نياورد، نزد خدا- شرعا- محكوم است به دروغگويي.

رهبر انقلاب در رابطه با همين آيه مي‌فرمايند:«اگر آمدند به يك نفري تهمت زدند، يك چيزي را گفتند- حالا يا با عنوان تهمت يا به‌عنوان غيبت - چرا قبول مي‌كنيد؟ اين كلمه‌ «لو لا» تحذيريه در قرآن و در كلام عرب خيلي معناي وسيعي دارد، فقط معنايش«چرا» نيست، كه ما بگوييم چرا اين كار را نكردي. چراي با تأكيد است. يعني آه، واي، چرا؛ معناي «لو لا» اين است؛ تحذيريه است. يعني چرا به هم ظن نيك نداريد، چرا به هم حسن‌ظن نداريد».

يكي از اموري كه در رابطه بين مومنين مورد پسند قرآن و شرع است، حسن ظن بين مومنين است. و طبق اين باور در روابط اجتماعي عينك خوش‌بيني و حسن ظن بيش از هر عينك ديگري براي انسان ضروري است. لازم است اين مهم را در زندگي‌هاي دوستانه و خانوادگي‌مان تمرين كنيم. سعي كنيم همين كه كسي در باب فرد ديگري نظر تهمت آميزي داد با آن موافقت نكنيم، بگوييم حتما اشتباه مي‌گويي، او اهل اين حرف كه درباره‌اش مي‌گويي نيست. با تمرين حسن ظن داشتن به دوستان، خانواده، همسر، فاميل، همسايه، فوتباليست‌ها، هنرمندان، دولتمردان و... بايد روابط اجتماعي‌مان را به استانداردهاي قرآني نزديك كنيم تا خيرات آن شامل حال مان گردد.