بچه‌ها را به قرآن بسپارید

روايات را كه بخوانيد و از فوايد و آثار حفظ قرآن كه آگاه باشيد يا چند لحظه كه پاي حرف بچه‌هاي حافظ قرآن بنشينيد، دلتان لك مي‌زند كه‌ اي‌كاش من هم فرزند حافظ قرآن داشته باشم. رسول‌خدا(ص) فرمودند: حاملان قرآن، سرشناسان اهل بهشت‌اند و اين مهر تأييدي بر اين آرزوي خوب پدر و مادرهاست.در بهار قرآن كه ‌ماه رمضان است مي‌توانيد از تجربه‌هاي معلم‌هاي قرآن، خانواده حافظ‌ها و بچه‌هاي قرآني باخبر شويد تا حامي خوبي براي قرآني شدن فرزندتان باشيد:

• هواي خانه‌تان قرآني است؟

بركات حفظ قرآن شايد آرزوي زمين مانده خيلي از والدين باشد اما اگر والدين بخواهند كودك يا نوجوان‌شان حافظ قرآن باشند بايد از راه درست و دقيق وارد شوند تا اين آرزو و هدف، بي‌مقصد نماند. نكته مهمي كه در اينجا پيش‌مي‌آيد اين است كه والدين مي‌توانند در حمايت از فرزندشان براي رسيدن به حفظ قرآن، همت كنند و راه را هموار كنند اما اگر شيوه اجبار و تحميل را در پيش بگيرند نتيجه معكوس مي‌شود. در خانه‌اي انگيزه دوستي با قرآن جان مي‌گيرد كه:1- قرآن فقط در گوشه يك كتابخانه نمانده باشد و دردسترس باشد. همين كه اعضاي مختلف خانواده به‌طور روزانه به قرآن سر بزنند و درحد توان قرآن بخوانند، جايگاه قرآن به كودك و نوجوان هم معرفي مي‌شود. 2- شيوه و كيفيت خواندن قرآن در خانه هم مهم است. در خانه‌هايي كه صوت قرآن در آنها بلند و تلاوت قاري‌ها پخش مي‌شود، نواي قرآن براي بچه‌ها جذاب مي‌شود.3- در خانه‌هايي كه به همت والدين، محل برگزاري جلسات قرآن مي‌شود يا بچه‌ها با بزرگ‌ترها به مسجد و جلسه قرآن مي‌روند، دل بچه‌ها براي پذيرش و علاقه به‌قرآن آماده‌تر مي‌شود. در اين جلسه‌ها شايد كودك تا مدت‌ها فقط بازي كند، شنونده باشد و... اما قرآن به مرور اثر خود را مي‌گذارد. 4- پيشرفت‌هاي معنوي مثل حفظ قرآن هم مانند ساير پيشرفت‌ها به يك خانه آرام و خانواده‌اي با محبت نياز دارد. پدر و مادرها هرچه در محبت به هم و گذشت به نفع يكديگر كوشا باشند، بيشتر توان ساخت چنين خانه‌اي را دارند. 5- خانه‌اي كه در آن حد و مرز و حريم خدا كه همان واجبات و حرام‌هاست رعايت شود و نان حلال در سفره وجود داشته باشد نيمي از راه رسيدن بچه‌ها به انس با قرآن رفته شده است.6- ترديدي نيست در خانه‌هايي كه دشمنان خدا از راه‌هايي مثل ماهواره و بي‌اخلاقي‌ها در كمين افراد آن خانه باشند، حفظ قرآن جايي ندارد.

• عاطفه قرآني لازم است

كودك يا نوجوان شما بعد از قرار گرفتن در فضاي قرآني و خدا دوست خانواده، به عاطفه نياز دارد. منظور ما از اين عاطفه، ايجاد شرايطي است كه در آن برنامه حفظ قرآن بچه‌ها در خانه با جديت و محبت دنبال مي‌شود؛ مثلا وقتي مي‌خواهيد از كودكتان تعريف كنيد مي‌تواند قرآني باشد؛ براي مثال «قاري مهربونم». يك سجاده يا محل خاص براي قرآن خواندن او تهيه كنيد. نرم افزار، كتاب قرآن، يك دفتر برنامه‌ريزي، كتاب‌هاي كار، رحل قرآن و...كه ويژه او باشد برايش تدارك ببينيد.

• اين كار شدني است

اگر كودك‌تان به قرآن علاقه دارد و شما مي‌خواهيد بدون اصرار و اجبار اين دوستي را گسترش دهيد، به فكر ساده كردن راه باشيد. براي مثال با يك جست‌وجوي كوتاه، تعداد زيادي از آيات كاربردي و كوتاه قرآن را مي‌توانيد پيدا كنيد. مثلا: «فاذا فرغت فانصب»كه به «بيكار نبودن» اشاره مي‌كند. «أَ لَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ‌الله يَري» كه ناظر بودن خدا را يادآوري مي‌كند و... . اگر بچه‌ها اين جملات كوتاه قرآني را ياد بگيرند، به نوعي حفظ مفهومي انجام داده‌اند. شما مي‌توانيد اين آيات را در شرايط عادي روزمره به‌كار ببريد يا مثلا به فرزندتان بگوييد: يك آيه به باباي بازنشسته بگو كه معني‌اش اين باشد كه نااميد نباش و يك كار جديد شروع كن(‌فاذا فرغت فانصب). اين راه ساده و راحت، طعم موفقيت را به كودك مي‌چشاند.

• راه‌هاي كوتاه

شروع حفظ مي‌تواند از جزء 30 قرآن باشد تا توان و قدرت حافظه و ميزان علاقه كودك را محك بزنيد. ضمن اينكه اتمام زودهنگام يك سوره به احساس موفقيت فرزندان كمك مي‌كند. بعد از هر جزء، يك جشن ساده معنوي براي اعضاي خانواده بگيريد و اجازه دهيد فرزندتان در مورد آن جزء براي شما صحبت كند. مهم‌ترين عامل پيشبرد حفظ، تكرار است. سعي كنيد از انواع راه‌هاي تكرار كمك بگيريد تا كسل‌كننده نشود. درحال حاضر بازي‌هاي آموزشي متنوعي براي مرور آيات حفظ شده در كشور طراحي و توصيه شده است. راه ديگر كوتاه بودن فاصله يادگيري و تكرار است. شب‌ها قبل از خواب هم با يك مرور مي‌توانيد به تثبيت آن آيات كمك كنيد، اگرچه اين ساعات براي هر فرد متفاوت است و لازم است زمان‌هاي مفيد كودكتان را بشناسيد.

• روش درست

افرادي كه شنيداري‌اند بهتر است از تلاوت‌هاي ساده و صحيح كمك بگيرند. افرادي هم كه ديداري‌اند با تكرار و مرور ديداري قرآن و حتي نوشتن مي‌توانند براي حفظ قرآن كمك بگيرند. مرور روزانه برنامه‌ريزي روزهاي قبل و اضافه شدن حفظ روز، به‌روز بعد تا چند روز به محكم شدن محفوظات ذهني بچه‌ها كمك مي‌كند. يادگيري روان‌خواني آيات، دانستن وقايع نزول آن آيه، تفسير و مفهوم آيات هم به بچه‌ها در ارتباط برقرار كردن و يادگيري بيشتر كمك مي‌كند. زمان، مكان و كتاب قرآن و شرايط حفظ را براي راحت‌تر حفظ كردن ثابت نگه‌داريد.

• معلم‌هاي قرآن چه مي‌گويند؟

تجربه معلم‌هاي قرآني كه سال‌ها در اين زمينه كار كرده‌اند و تجربه دارند شنيدني و جالب است:
كودكان زير 7 سال بيشتر به بازي و سرگرمي علاقه دارند ولي اگر كودك شما به‌طور استثنا اصرار دارد تا در اين سن، قرآن حفظ كند به اين كار اقدام كنيد. براي اين كودكان هم از محل‌هاي آموزشي يا شيوه‌هايي در خانه استفاده كنيد كه حفظ قرآن را با نشاط و سرگرمي همراه كند.
دوره‌هاي كوتاه‌مدت حفظ قرآن، اغلب وقت كمي براي تثبيت حفظ قرآن باقي مي‌گذارند كه ممكن است بيشتر به فراموشي منجر شوند. يادتان باشد كه«رهرو آن نيست كه گه تند و گهي خسته رود/ رهرو آنست كه آهسته و پيوسته رود». زمان يادگيري بچه‌ها را با هم مقايسه نكنيد؛ چراكه هركس شرايط خود را دارد. روايات مي‌گويند ثواب فردي كه براي يادگيري حفظ به تلاش بيشتري نياز دارد بيش از ديگران است.
والديني كه در عمل، زندگي قرآني ندارند و سبك زندگي‌شان خلاف آموزه‌هاي قرآن است هرگز نتوانسته‌اند به راحتي كودك حافظ قرآن تربيت كنند.
در قدم اول كمك كنيد بچه‌ها به قرآن و مضامين آن علاقه‌مند شوند. دوم به فكر استاد خوب باشيد.
وقتي چند نفر به‌طور همزمان به حفظ قرآن اقدام مي‌كنند، پيشرفت قرآني راحت‌تر و بهتر است.
اغلب حافظان قرآن در مدرسه هم موفق‌اند.

• وعده‌هاي اهل‌بيت به حافظان قرآن

امام حسين(ع)متوجه شدند كه فرزندشان از معلم خود آيه بسم‌الله را ياد گرفته است. ايشان به‌قدري هديه براي معلم فرستادند كه همه تعجب كردند وگفتند كه يك آيه و اين همه پاداش؟ اما امام باز هم ارزش و ثواب تلاش معلم را از آن هديه‌ها بيشتر دانستند. با اين فرض پدر و مادري كه با حمايت فراوان، فرزندش را به مقام حافظ شدن مي‌رساند چه اجري دارد؟ در مورد خود حافظ هم در روايت چنين تعابيري مي‌خوانيم :حافظ قرآني كه بدان عمل كند، در آخرت رفيق و همراه فرشتگان و از سفيران الهي خواهد بود. و بالاترين درجه در بهشت مخصوص حافظان قرآن است.