به این ترتیب، با افزایش شیوع چاقی، سن بلوغ در دختران ایرانی و به خصوص در شهرهای بزرگ مثل تهران، رو به کاهش گذاشته است.
بر اساس آمارها، در ایران در ۲۰ سال گذشته تعداد کودکان مبتلا به چاقى ۳ برابر شده است و ۶ درصد کودکان ایرانی در سنین مدرسه، چاق‌اند.
دکتر علی ربانی، متخصص کودکان و فوق‌تخصص غدد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران که مسئولیت این طرح تحقیقاتی را در تهران بر عهده داشته، با اشاره به اینکه بلوغ زودرس می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری باشد و اگر سیر سریعی داشته باشد، در قد نهایی فرد تأثیر دارد، به همشهری می‌گوید: حاصل تحقیق روی 4هزار و 20 نفر، نتایج مختلفی را به ما نشان داد؛ از جمله اینکه بلوغ در دختران ایرانی نسبت به کشورهای دیگر مورد مطالعه از قبیل مصر و آمریکا و بعضی از کشورهای اروپایی زودتر است و حتی در سن 7 سالگی شروع می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: دومین نتیجه این مطالعه این بود که معمولا دوران بلوغ 2 سال است، ولی متوسط طول دوران بلوغ در ایران بیشتر است، یعنی به‌طور کلی هم سن شروع بلوغ در ایران زودتر و هم سن خاتمه آن دیرتر است.
بلوغ زیر 7 سال
نکته قابل تامل در این تحقیق این بود که بلوغ در دخترانی که وزن بیشتر داشتند، زودتر از
حد معمول شروع شده بود؛ در حالی‌که به گفته دکتر ربانی آنچه در کتاب‌ها آمده، این است که وزن کمتر منجر به بلوغ دیرتر از حد معمول می‌شود.
استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با اشاره به اینکه در مطالعه یاد شده معلوم شد
0/2 درصد دختران ایرانی زیر 7 سال به بلوغ می‌رسند، در ادامه تأکید می‌کند: توصیه من به والدین این است که با شروع علائم بلوغ، به قد کودک خود توجه کنند و این را بدانند که در این هنگام فرد به بلوغ رسیده کاملا باید مورد بررسی پزشک قرار گیرد تا سیر بلوغ تند نباشد به‌طوری که فرصت رشد را از فرد بگیرد.
دکتر ربانی با توضیح اینکه بلوغ 5 مرحله دارد و 2 سال طول می‌کشد تا این مراحل خود را نشان دهند، ادامه می‌دهد: مرحله اول قبل از بلوغ است؛ مرحله پنجم هم زمانی است که فرد کاملا بالغ شده است و درمراحل 2 و 3 و 4 علائم مختلف بلوغ خود را به تدریج نشان می‌دهند.
به گفته وی، طول مدت این 3 مرحله نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. یعنی ممکن است در فردی بین مرحله 2 و 3، 3 ماه و در فرد دیگر یک سال طول بکشد.
کودکان بالغ
اما در حالی که چاقی، معضل و اپیدمی تمام کشورهای جهان است، چرا بلوغ زودرس بیشتر در دختران ایرانی خودش را نشان می‌دهد؟ دکتر ربانی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: البته این مشکل فقط مخصوص کشور ما نیست، بلکه نسبت به کشورهای مورد مطالعه، ایران در رتبه اول بود و احتمالا می‌توان چنین نتیجه‌ای را به خیلی از کشورها نسبت داد.
این فوق‌تخصص غدد با بیان اینکه بیولوژی بدن سن بلوغ را برای هر فردی تعیین کرده است، می‌گوید: بدیهی است که اگر ما عوامل بلوغ از قبیل وزن را پایین نگه‌داریم، بلوغ دیرتر شروع می‌شود.
یعنی اگر قرار باشد فردی در وزن 37 کیلو‌گرم به بلوغ برسد، طبیعی است که هرچه فرد دیرتر به این وزن برسد، بلوغ نیز در او دیرتر شروع می‌شود و این امر در قد او هم تأثیر خواهد داشت.
با این حال براساس تحقیقاتى که در دانشگاه میشیگان انجام شده است دخترانی که در سن 3 سالگى اضافه وزن دارند، در سن ۹ سالگى وارد دوره بلوغ شده و حتى علائم اولیه بلوغ را در سن 9- 8 و حتى 7 سالگى نشان دادند.
بلوغ‌های مرضی
دکتر ربانی در تشریح فرایند بلوغ می‌گوید: وقتی بلوغ شروع می‌شود، هیپوتالاموس، هیپوفیز و گنادوتروپین‌ها فعال می‌شوند.
هیپوتالاموس هیپوفیز را تحریک می‌کند، هیپوفیز تخمدان را تحریک می‌کند و تخمدان هم استروژن ترشح می‌کند.
استروژن باعث بسته شدن اپی‌نفرین یعنی قسمتی می‌شود که باعث رشد استخوان است و اگر این اتفاق زود بیفتد، قد کوتاه می‌شود.
اما ظاهرا بلوغ زودرس فقط به چاقی مربوط نمی‌شود و بیماری‌های دیگر از قبیل بیماری‌های آنزیمی، ترومای مغزی، ضربه‌های مغزی، آنسفالیت‌ها، کم‌کاری تیروئید و... نیز در ایجاد نوع مرضی آن مؤثرند.
دکتر ربانی با اشاره به اینکه بلوغ به2 دسته بلوغ مرضی و غیر مرضی تقسیم می‌شود، می‌گوید: نکته بسیار مهم این است که قبل از تمام شدن دوران بلوغ این بیماری‌ها باید تحت درمان‌های دوره‌ای و اختصاصی قرار گیرند.
وی در توضیح نحوه این درمان‌ها ادامه می‌دهد: درمان جلوگیری از بلوغ زودرس مرضی که منجر به کوتاهی قد می‌شود، داروهایی هستند که این داروها همان محرک‌های بلوغ‌اند، ولی چون مقدار زیادی از آن را به فرد می‌دهیم، مکانیسم بدن برعکس می‌شود، به گونه‌ای که توقف فعالیت هیپوفیز و هیپوتالاموس و تخمدان ها را در پی دارد و در نهایت از بلوغ جلوگیری می‌کند.
به گفته دکتر ربانی آمپول‌های دیفرلین یا دکاپپتیل که از دسته آنالوگ‌های طولانی‌اثر GNRH هستند، هر4 هفته یک‌بار تزریق می‌شوند و فرد باید هر 2 ماه یک‌بار توسط پزشک ویزیت شود. وی تأکید می‌کند: بی‌تحرکی و غذاهای پرکالری در زندگی امروز به خصوص در تک‌فرزندان منجر شده که در اغلب دختران ایرانی به جای اینکه سالانه شاهد 2 کیلو اضافه وزن باشیم ، این مقدار افزایش پیدا کند.
عوارض روانی
در حالی که به عقیده متخصصان هنوز هیچ علت قطعی و شناخته شده‌ای در خصوص علت شروع دوران بلوغ وجود ندارد، دکتر علیرضا استقامتی، فوق‌تخصص غدد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه با این حال ما می‌دانیم که اگر چربی به حدی مشخص برسد، بلوغ خودش را نشان می‌دهد، به همشهری می‌گوید: بلوغ‌ها به 3 دسته بلوغ زودرس، بلوغ تسریع‌شده و بلوغ معمولی تقسیم می‌شوند به گونه‌ای که بلوغ زودرس در کمتر از سن 8 سالگی خودش را نشان می‌دهد.
وی با تأکید بر اینکه بیشتر تمرکز ما روی بلوغ تسریع‌شده است، توضیح می‌دهد: این نوع از بلوغ حالت بینابینی دارد یعنی زودتر از سن 8 سالگی شروع نمی‌شود، اما از سن معمولی خود زودتر شروع می‌شود، به‌طوری که این نوع بلوغ بیشتر در جامعه ما شایع است و علاوه بر چاقی عوامل محیطی دیگر هم در شروع آن تأثیر دارند.
دکتر استقامتی نیز به عوارض بلوغ زودرس اشاره می‌کند و می‌گوید: از کوتاهی قد و غیر‌نرمال بودن وزن که بگذریم، عوارض روانی این نوع بلوغ هم بسیار آزار‌دهنده هستند به‌طوری که فرد از نظر روانی نیز با بقیه همسالان خود ناهمگونی دارد و از شرایط طبیعی جامعه دور می شود.
به عقیده وی همین تغییرات رفتاری در نتیجه بلوغ زودرس و عدم همخوانی نسبت به همسالان مشکلات اجتماعی عدیده‌ای را نیز با خود به همراه خواهند داشت که باید برای آنها چاره‌اندیشی شود.
